Chào mừng bạn đến với Digital Pali Reader

Đây là tệp trợ giúp, nhằm hỗ trợ bạn bắt đầu sử dụng Digital Pali Reader (https://www.digitalpalireader.online) lần đầu tiên.

Giới thiệu

Digital Pali Reader (DPR) là một công cụ, tương tự như một cuốn sách đọc ngôn ngữ bản cứng, hỗ trợ việc học ngôn ngữ Pali ở mức độ nâng cao. Nó chứa toàn bộ phiên bản Myanmar của Pali Tipitaka được tìm thấy trong CSCD 3 của Viện Nghiên cứu Vipassana, cũng như các bản chú giải và phụ chú giải (nếu có). Ngoài ra, nó còn bao gồm Visuddhimagga, Abhidhammatthasangaha và một số văn bản ngữ pháp cổ được viết bằng tiếng Pali, tất cả đều sẵn sàng để phân tích và dịch thuật. Thêm vào đó, bạn cũng có thể cài đặt Thai Tipitaka và các bản chú giải (đang trong quá trình hoàn thiện) như một lựa chọn thay thế cho Tipitaka của VRI.

Thay vì cung cấp bản dịch cho văn bản đang đọc, DPR giống như một trình đọc văn bản thông thường, ở chỗ nó hiển thị văn bản chưa dịch và cung cấp các công cụ hỗ trợ việc đọc ngôn ngữ gốc. Ý tưởng là việc học ngôn ngữ sẽ tốt hơn là chỉ đọc bản dịch, và việc học ngôn ngữ bằng cách chủ động đọc các văn bản gốc sẽ hiệu quả hơn là chỉ đơn giản ghi nhớ bảng biểu hoặc từ vựng.

Chuyển ngữ từ Anh sang Việt bởi Soṇa Thiện Kim.

Đặc điểm nổi bật của DPR

• DPR cho phép phân tích và tra cứu tức thì các từ và hợp âm chỉ bằng cách nhấp chuột vào một từ trong đoạn văn đang đọc. Điều này giúp tiết kiệm thời gian khi phải tra từ trong từ điển giấy hoặc ở nơi khác trên máy tính, đồng thời cung cấp sự hỗ trợ lớn trong việc phân tích các từ phức tạp và hợp âm.
• DPR có chức năng tìm kiếm văn bản tích hợp, tương tự như CST4. DPR cung cấp khả năng linh hoạt trong việc tìm kiếm nhiều tập hợp, nhiều quyển sách và nhiều cấp bậc văn bản, cũng như cho phép tìm kiếm nâng cao bằng biểu thức chính quy. Ngoài ra, còn có một công cụ tìm kiếm tích hợp cho các bản dịch trên trang web accesstoinsight.org, hoặc qua kho lưu trữ ngoại tuyến.
• DPR bao gồm một số từ điển: Pali-Anh, Tên riêng Pali, Từ điển Pali-Anh súc tích, Từ điển Anh-Pali súc tích, Phạn ngữ và Gốc Phạn ngữ. Những từ điển này có thể được tìm kiếm riêng lẻ hoặc cùng lúc bằng tùy chọn “Multi” trong phần “Dictionary”. Ngoài ra, còn có một danh sách các thuật ngữ đã được thảo luận trong các bản chú giải và phụ chú giải, và công cụ tìm kiếm theo tiêu đề cho tất cả các sách. Tất cả những công cụ này có thể được truy cập trực tiếp từ bảng điều khiển trong phần “Dictionary”.
• Các tệp từ điển trong DPR không được thiết kế đặc biệt cho mục đích hiện tại, do đó đôi khi việc khớp từ với định nghĩa có thể không chính xác do phân tích không hoàn hảo.

Tính năng phụ trợ hữu ích

• Dấu trang và clipboard (Bảng nhớ tạm) trích dẫn để lưu giữ các đoạn quan trọng, và lịch sử để theo dõi các đoạn vừa xem gần đây.
• Liên kết vĩnh viễn đến từng đoạn văn và truy vấn tìm kiếm để tham chiếu các đoạn và thuật ngữ cho những người dùng DPR khác.
• Liên kết và tìm kiếm danh sách bản dịch của AccessToInsight.org.
• Công cụ chuyển đổi Pali sang và từ các ký tự Velthuis và Unicode.
• Chuyển tự Pali sang các chữ viết Thái, Devanagari, Myanmar và Sinhala.
• Tra cứu và bảng biến tố động từ.
• Dịch cơ bản câu.
• Nhiều bài kiểm tra từ vựng và ngữ pháp Pali để thử thách vốn từ và ngữ pháp của bạn.
• Trích dẫn Dhamma hàng ngày và ngẫu nhiên bằng tiếng Anh từ Buddhavacana, tác giả S. Dhammika.

Mặc dù DPR vẫn còn xa mới hoàn hảo, nhưng chắc chắn nó sẽ hữu ích cho các sinh viên Pali trung cấp muốn nâng cao việc học lên một mức độ cao hơn. Dưới đây là giải thích ngắn gọn về các phần khác nhau của DPR.

Ghi chú và Hướng dẫn sử dụng Digital Pali Reader

Ghi chú

• Bạn cần có ít nhất một phông chữ Unicode cơ bản để xem đúng các ký tự Pāḷi. Nếu từ “Pāḷi” trong câu này hiển thị chính xác, bạn có thể đã ổn. Nếu không, hãy tìm kiếm “Unicode Font” trên Internet và có thể yêu cầu DPR sử dụng phông chữ đó trong hộp thoại tùy chọn. Phông chữ mặc định là “Tahoma”, nên hiển thị các ký tự đúng. Đối với các bảng chữ khác, việc này phức tạp hơn một chút, và kết quả có thể thay đổi. Tôi sử dụng phông chữ Padauk cho tiếng Miến Điện và nó hoạt động tốt, còn Bhashitha dường như là lựa chọn tốt nhất cho tiếng Sinhala. Các bảng chữ khác nên hoạt động với bất kỳ phông chữ Unicode chuẩn nào chứa bảng chữ đó (tìm kiếm “Thai unicode font”, v.v.). Có thể vẫn còn lỗi trong quá trình chuyển đổi, vì vậy vui lòng gửi cho tôi (sao chép và dán vào email) bất kỳ từ nào trông kỳ lạ liên quan đến các bảng chữ thay thế.
• Bạn cũng sẽ cần phiên bản gần đây của Mozilla Firefox. Các phiên bản cũ hơn có thể có sự không tương thích mà tôi không biết.
• Các trường nhập văn bản chấp nhận ký tự Pali Unicode hoặc ký tự dựa trên hệ thống Velthuis.
• Trình đọc được tạo ra để sử dụng cá nhân của tôi, nhưng bất kỳ ai cũng có thể sử dụng hoặc phân phối những gì tôi đã tạo ra vì lợi ích của họ hoặc lợi ích của người khác.
• Để có phiên bản mới nhất của trình đọc, vui lòng truy cập pali.sirimangalo.org.
• Từ phiên bản 2.0, Tipitaka Myanmar được cài đặt dưới dạng tiện ích mở rộng riêng lẻ để giảm kích thước của kho lưu trữ chính. Vì các tệp Tipitaka ít được cập nhật thường xuyên, điều này sẽ cải thiện trải nghiệm nâng cấp. Tipitaka Thái Lan cũng có sẵn dưới dạng tiện ích mở rộng bổ sung và có thể được cài đặt qua hộp thoại tùy chọn. Việc chuyển đổi giữa các bộ được thực hiện thông qua thanh công cụ của cửa sổ chính (xem bên dưới).
• Nhiều tác vụ phổ biến hiện được ánh xạ tới các phím, có thể sử dụng thay vì các nút. Để xem danh sách các phím này, nhấn phím ‘k’.
• Nếu có bất kỳ vấn đề nào phát sinh trong quá trình hoạt động của trình đọc, chỉ cần nhấn F5 để đặt lại trình đọc.
• Tôi không giữ bản quyền đối với bất kỳ công việc nào tôi đã làm, và không cung cấp bảo hành dưới bất kỳ hình thức nào cho phần mềm này. Nếu nó hỏng, bạn giữ cả hai mảnh.

Hướng dẫn sử dụng

DPR được chia thành các tab và thanh bên phù hợp. Thanh bên chứa các điều khiển chính và mở các cửa sổ khác khi cần thiết. Hầu hết các nút tương tác với các cửa sổ hiện có cũng có thể mở cửa sổ mới bằng cách CTRL+click hoặc nhấp chuột giữa. Ví dụ, để mở một phần trong cửa sổ mới, thay vì cửa sổ DPR Pali hiện tại, nhấp chuột giữa (hoặc CTRL+click) vào nút ».

Tra cứu văn bản và tra từ điển hiện có tab riêng và có thể mở nhiều phiên bản theo cùng cách.

SHIFT+click mở nội dung vào một bảng mới trong cửa sổ hiện tại, nếu phù hợp, cho phép so sánh song song văn bản.

Sử dụng cơ bản

Sử dụng cơ bản của DPR không cần giải thích nhiều. Sau đây là giải thích ngắn gọn về tất cả các điều khiển trong thanh bên, theo phần:

Tra cứu Tipitaka

Hai phần trên cùng của bảng điều khiển dành cho duyệt qua Tipitaka và các tác phẩm phụ trợ. Ở đầu, có hai danh sách: các bộ và sách trong mỗi bộ. Dưới đây, có ba nút (M, A, T) để thay đổi thứ bậc của văn bản cần nghiên cứu. “M” chuyển sang văn bản gốc kinh điển, “A” sang chú giải, và “T” sang phụ chú giải. Lưu ý rằng sau khi một phần đã được lấy, sẽ có nút trong hộp công cụ cho phần tương ứng trong hai thứ bậc khác, nếu có.

Dưới nhóm này, có một nút và một tập hợp danh sách phân cấp của các phần cho cuốn sách hiện tại, với các nút bên cạnh mỗi danh sách. Chúng cho phép điều hướng đến một phần cụ thể. Nút ở đầu mở chỉ mục liên kết của bộ và sách đã chọn, với các liên kết đến từng phần. Khi thay đổi danh sách, các danh sách bên dưới sẽ thay đổi theo. Tất cả trừ danh sách cuối cùng đều có nút “≡”, nghĩa là nó sẽ nhóm tất cả các phần trong thứ bậc bên dưới và hiển thị chúng trong cửa sổ chính để phân tích. Danh sách cuối cùng sẽ có nút “»”; nhấp vào nút này sẽ mở phần đó trong cửa sổ chính để phân tích.

Tiếp theo, có một hộp nhập liệu để nhập liên kết nhanh dễ dàng điều hướng đến đoạn văn bạn đã biết vị trí. Xem thêm về liên kết nhanh bên dưới.

Cuối cùng, có hai danh sách nữa: (– Lịch sử –) và (– Dấu trang –), với lịch sử của các phần đã xem trước đó (tối đa 100) và danh sách dấu trang hiện tại. Nhấp vào một mục sẽ lấy phần đó. Nhấp vào nút bên cạnh danh sách sẽ mở tab dấu trang/lịch sử, với các tùy chọn liên quan đến dấu trang và lịch sử.

Xem Văn bản

Khi bạn đã lấy một phần của văn bản, nó sẽ hiển thị trong cửa sổ chính, được chia thành (ít nhất) hai khung. Khung trên cùng chứa văn bản thực tế, khung dưới phục vụ như khung từ điển, cũng như cung cấp quyền truy cập vào công cụ chuyển đổi và bảng ghi chú. Cả hai phần đều có thanh công cụ riêng, được tìm thấy bằng cách di chuột qua biểu tượng “∴” ở góc trên bên trái của khung.

Thanh công cụ cho cửa sổ trên cùng có thể chứa bất kỳ công cụ nào sau đây:

• convert export – gửi văn bản đã chọn đến công cụ chuyển đổi hoặc bảng ghi chú (cách dễ hơn để làm điều này là nhấn phím “s” hoặc “e” (hoặc E để nối) sau khi bạn đã tô sáng một số văn bản).
• ⇐ ♦ – chuyển vị trí hiện tại trở lại thanh bên, hoặc sao chép liên kết vĩnh viễn vào clipboard.
• ← ↑ → – nút tiến và lùi để đi đến phần tiếp theo hoặc trước đó, và nút lên để đi đến chỉ mục của văn bản hiện tại.
• m a t – nút để lấy phần tương ứng trong các thứ bậc khác (m=mūl/canon; a=aṭṭhakathā/chú giải; t=ṭika/phụ chú giải).
• † – đánh dấu phần hiện tại (xem phần dấu trang bên dưới).
• M T – nút để chuyển đổi giữa các phiên bản thay thế (Thái Lan hoặc Myanmar) của phần hiện tại (nếu có). Các bộ có thể được cài đặt qua hộp thoại tùy chọn.
• x – đóng bảng hiện tại trong hiển thị đa bảng.

Phần dưới cùng của màn hình chính có sáu tab ở phía bên trái. Chúng cũng có thể được truy cập qua các phím 1-6 trên bàn phím. Chức năng của chúng như sau:

• D: Từ điển – khung này thường hoạt động khi xem văn bản. Nhấp vào một từ trong văn bản hoặc thanh phân tích sẽ hiển thị định nghĩa từ PED hoặc DPPN nếu có. Nhấp vào biểu tượng nhỏ màu xanh lá “c” trong thanh phân tích sẽ hiển thị thông tin chia động từ hoặc biến cách nếu có.
• Cv: Chuyển đổi – khung này chứa hai hộp văn bản, bên trái để nhập, bên phải để xuất. Có ba chức năng chính: 1) chuyển đổi giữa Unicode và Velthuis; 2) chuyển đổi từ bảng chữ cái Unicode Latinh sang nhiều bảng chữ cái châu Á; và 3) sắp xếp tất cả các từ trong khối văn bản theo thứ tự bảng chữ cái Pāḷi. Chuyển đổi bằng cách chọn một tùy chọn trong danh sách “to”. Sắp xếp bằng cách nhấn nút sắp xếp.
• Tp: Bảng ghi chú – Một trình soạn thảo văn bản đơn giản, với sáu nút như sau:
  • Clear – xóa tất cả văn bản khỏi bảng ghi chú.
  • Velthuis – chuyển đổi văn bản sang Velthuis.
  • Unicode – chuyển đổi văn bản sang Unicode.
  • Analyze – gửi văn bản bảng ghi chú đến khung trên cùng như thể đó là văn bản thông thường trong trình đọc với mỗi từ có thể nhấp để phân tích.
  • Copy – sao chép văn bản bảng ghi chú vào clipboard hệ thống.
  • Save – mở hộp thoại tệp để lưu văn bản dưới dạng tệp.
• Tr: Dịch – Công cụ dịch câu thử nghiệm.
• Cj: Chia động từ – Công cụ để chia động từ hoặc biến cách các từ riêng lẻ.
• Bv: Buddha Vacana – Trích dẫn hàng ngày từ The Buddha’s Words của Ven. Dhammika. Nhấp vào trích dẫn sẽ đưa Pāḷi vào khung trên cùng.

Chức năng chính của DPR là phân tích các từ riêng lẻ và cung cấp các định nghĩa phù hợp cho từng từ hoặc phần từ. Nhấp vào bất kỳ từ nào trong văn bản sẽ hiển thị phân tích của từ đó ở phần trên của khung dưới cùng (thanh phân tích) và hy vọng ít nhất một (hy vọng chính xác) định nghĩa từ một trong ba từ điển. Nếu có các cách thay thế để chia nhỏ một từ ghép, chúng có thể được truy cập qua menu ở góc dưới bên trái của thanh phân tích, bên dưới phân tích hiện tại. Bên phải của thanh phân tích hiển thị định nghĩa từ CPED của phần đầu tiên của phân tích; phần còn lại có thể được truy cập qua menu ở góc dưới bên phải của thanh phân tích, bên dưới định nghĩa CPED hiện tại.

Đánh dấu trang (Bookmarking)

DPR cho phép lưu các dấu trang để tham khảo sau này. Tất cả các tệp dấu trang được lưu trong một tệp XML trong thư mục hồ sơ Firefox của bạn dưới thư mục “DPR”. Nhấp vào nút ☆ sẽ mở trình quản lý dấu trang nâng cao, nơi bạn có thể xem/thêm mô tả, thay đổi tên và xóa dấu trang, cũng như chỉnh sửa hoặc xóa hộp lịch sử (xem phần trên).

Tra cứu văn bản (Text Search)

DPR có chức năng tìm kiếm văn bản tích hợp cho phép tìm kiếm linh hoạt trong Tipitaka và các văn bản phụ trợ thông qua phần “Text Search” của bảng điều khiển. Có nhiều tùy chọn tìm kiếm dựa trên hai biến: 1) bạn muốn tìm kiếm nhiều bộ, nhiều sách trong bộ hiện tại, hoặc chỉ sách hiện tại; và 2) bạn muốn tìm kiếm thứ bậc hiện tại hoặc nhiều thứ bậc. Ngoài ra còn có tùy chọn (“Translations” trong menu thả xuống) để truy cập công cụ tìm kiếm tùy chỉnh Google của AccessToInsight.org hoặc kho lưu trữ ngoại tuyến (nếu đã cài đặt và liên kết qua trang tùy chọn) để tìm kiếm bản dịch tiếng Anh.

Nếu bạn muốn tìm kiếm trong bộ, sách hoặc thứ bậc hiện tại, trước tiên hãy điều hướng đến vị trí thích hợp bằng cách sử dụng danh sách và nút tương ứng. Nếu bạn đang tìm kiếm nhiều bộ sưu tập hoặc toàn bộ Tipitaka, chúng sẽ không ảnh hưởng gì.

Tiếp theo, nhập chuỗi cần tìm kiếm (hoặc nhiều chuỗi được phân tách bằng dấu “+”), sau đó chọn loại tìm kiếm từ menu thả xuống (mặc định là “Tipitaka”). Bạn sẽ nhận thấy rằng các tùy chọn khác nhau sẽ xuất hiện dựa trên loại tìm kiếm bạn chọn. Đánh dấu vào các ô thích hợp, sau đó nhấp vào nút » (hoặc nhấn Enter khi con trỏ đang ở hộp văn bản). Một tab tìm kiếm sẽ mở ra khi bạn nhấp vào nút này, và kết quả tìm kiếm sẽ bắt đầu hiển thị, với các từ chứa thuật ngữ tìm kiếm ở trên cùng, tiếp theo là danh sách các đoạn văn có thuật ngữ tìm kiếm được đánh dấu. Có một nút dừng cho phép bạn ngắt tìm kiếm nếu cần.

Khi tìm kiếm hoàn tất, nhấp vào một thuật ngữ tìm kiếm sẽ ẩn tất cả các đoạn khác, chỉ hiển thị các đoạn chứa thuật ngữ đã chọn. Để hiển thị lại tất cả kết quả, nhấp vào “x” bên cạnh từ hiện tại (trong hộp ở góc trên bên phải của khung tìm kiếm, khi đang xem một từ khớp duy nhất). Nhấp vào nút “go” bên cạnh một đoạn văn sẽ mở phần chứa đoạn đó trong tab Pali (hoặc mở tab mới, khi nhấp giữa hoặc CTRL+click).

Hộp kiểm “RegEx” cho phép sử dụng biểu thức chính quy JavaScript trong tìm kiếm (sử dụng cẩn thận!).

Để tìm kiếm số trang, sử dụng cú pháp sau: P1.0001, P1.0002, v.v., trong đó “P” (hoặc V, M, T) là tập hợp phân trang PTS, số “1” đầu tiên là tập, và bốn chữ số tiếp theo là số trang.

Ở cuối khung Tìm kiếm, có một danh sách lịch sử với các tìm kiếm trước đó để dễ dàng lặp lại.

Từ điển (Dictionary)

Tra cứu từ điển có chín tùy chọn, một số có tùy chọn nâng cao có thể kích hoạt bằng cách nhấp vào “adv”. “DPR” thực hiện phân tích từ hoặc đoạn văn như bình thường. Điều này chỉ hoạt động với các từ và cụm từ đầy đủ. “PED” tìm kiếm Từ điển Pali-Anh, “DPPN” tìm kiếm Từ điển Tên riêng Pali, “CPED” tìm kiếm Từ điển Pali-Anh Súc tích, và “CEPD” tìm kiếm Từ điển Anh-Pali Súc tích. “Aṭṭha” (Aṭṭhakathā) và “Ṭīkā” lần lượt tìm kiếm các từ hoặc cụm từ được giải thích trong chú giải và phụ chú giải. “Title” cung cấp danh sách các tiêu đề phù hợp trong tất cả các sách.

Tùy chọn nâng cao của từ điển:

Mỗi từ điển có bộ tùy chọn nâng cao riêng, một số phổ biến, một số độc đáo. Tất cả đều được giải thích ở đây:

• Reg. Exp.: Cho phép sử dụng biểu thức chính quy JavaScript trong tìm kiếm từ điển.
• Fuzzy: Tùy chọn này cho phép bạn bỏ qua dấu phụ trong tìm kiếm. Điều này đồng nhất nguyên âm dài và ngắn, và bỏ qua dấu chấm và dấu ngã.
• Full Text: Chỉ áp dụng cho các từ điển (PED, DPPN, CPED, CEPD), cho phép tìm kiếm toàn văn thay vì chỉ tìm kiếm tiêu đề mục.
• Start of Word Only: Được bật mặc định cho các từ điển, giới hạn tìm kiếm chỉ khớp ở đầu từ. Để tìm kiếm trong mục, hãy bỏ chọn tùy chọn này.

Nếu tính năng tìm kiếm-tự-động được bật trong màn hình tùy chọn (xem bên dưới), kết quả sẽ hiển thị khi bạn nhập. Nếu không, bạn sẽ phải nhấn nút » để thực hiện tìm kiếm. Ví dụ: nếu bạn chọn “PED” và nhập “aa” vào hộp, nó sẽ hiển thị danh sách các mục từ điển Pali-Anh bắt đầu bằng nguyên âm dài “ā”. Tất cả các chức năng tra cứu ngoại trừ DPR cho phép tìm kiếm nội bộ từ và sử dụng biểu thức chính quy kiểu JavaScript (ký tự đại diện) trong tùy chọn nâng cao. Lưu ý rằng những tính năng này vô hiệu hóa tìm kiếm-tự-động.

Ở cuối khung Từ điển, có một danh sách lịch sử với các tra cứu trước đó để dễ dàng lặp lại.

Kỹ thuật (Technical)

Nhóm nút cuối cùng trên khung Công cụ cung cấp các công cụ khác nhau:

• Bookmarks – như đã đề cập, nút này mở cửa sổ dấu trang.
• Pali Quiz – nút này mở một loạt bài kiểm tra Pali để thử thách vốn từ vựng và ngữ pháp của bạn.
• Dhamma Quote – nút này hiển thị một câu trích dẫn ngẫu nhiên từ cuốn sách Buddhavacana.
• Grammar – mở cuốn Pali Grammar của Charles Duroiselle.
• Cheat Sheet – mở Pali Cheat Sheet của Alan McClure.
• Preferences – nút này mở hộp thoại tùy chọn, cho phép bạn điều chỉnh bố cục và màu sắc của trình đọc cũng như các tùy chọn khác thông qua ba tab như sau:
  • General:
    • Show in text cho phép bạn hiển thị hoặc ẩn số trang, các bản đọc khác nhau và liên kết vĩnh viễn (♦) trong văn bản, cũng như tắt liên kết PED nội bộ và liên kết DPPN cho tiêu đề phần.
    • “Show translations” thêm liên kết đến bản dịch từ accesstoinsight.org cũng như ancient-buddhist-texts.org, nếu có sẵn. Nếu bạn đã tải xuống kho lưu trữ ATI ngoại tuyến, bạn có thể chỉ định vị trí ở đây, điều này cũng sẽ kích hoạt tìm kiếm ATI ngoại tuyến.
    • “Enable Dictionary search-as-you-type” khiến từ điển bắt đầu hiển thị kết quả khi bạn nhập. Nếu không, nhấn “Enter” hoặc nhấp vào nút » là bắt buộc.
  • Layout: Chỉ định màu sắc hoặc hình ảnh cho các phần khác nhau của trình đọc, sử dụng ký hiệu CSS. Một số ví dụ được đưa ra trong tùy chọn mặc định, bao gồm gradient và hình ảnh dựa trên URL.
  • Text: Chỉ định màu sắc, bằng tên hoặc mã HTML (“black” giống với “#000” và “#000000”). Chỉ định phông chữ cho văn bản, kích thước của văn bản bình thường và bảng chữ cái sẽ được sử dụng để đọc văn bản.
  • Sets: Cài đặt các bộ Tipitaka thay thế, có thể truy cập qua thanh công cụ của cửa sổ chính (xem phần trên).
• Feedback Form – nút này cho phép bạn liên hệ với tôi qua email.
• Help – nút này hiển thị tệp trợ giúp này.

Thông tin khác (Miscellany)

Liên kết vĩnh viễn (Permalinks):

Một liên kết vĩnh viễn là một URL đặc biệt mà khi nhập vào thanh địa chỉ của Firefox hoặc nhấp từ một siêu liên kết (miễn là DPR đã được cài đặt), sẽ dẫn trực tiếp đến vị trí mà nó đề cập, hiển thị kết quả tìm kiếm nếu được chỉ định. Cấu trúc hiện tại của các liên kết vĩnh viễn trong DPR là: dpr:type[?params], trong đó “type” có thể là một trong các loại sau: “index” (cho các phần của Tipitaka), “search” (cho các tìm kiếm trong Tipitaka) hoặc “dict” (cho tra cứu từ điển), mỗi loại có các tham số liên quan cần được thêm sau dấu “?”, hoặc bất kỳ tệp htm nào trong thư mục chrome://digitalpalireader/content/, trong trường hợp này sẽ không có tham số (hoặc dấu “?”). Các tham số này đề cập đến tất cả nội dung trong chuỗi URL của trang sau dấu “?”.

Nút “♦” biểu thị một liên kết vĩnh viễn và được tìm thấy ở nhiều nơi:

• Trong chỉ mục của một cuốn sách cụ thể,
• Trong hộp công cụ của cửa sổ chính,
• Bên trái mỗi đoạn văn,
• Ở góc trên bên trái của cửa sổ tìm kiếm và cửa sổ từ điển.

Nhấp vào nút “♦” sẽ sao chép liên kết vào clipboard để sử dụng tiếp. Nút “♦” ở đầu mỗi đoạn văn thêm số đoạn vào liên kết. Dưới đây là một số ví dụ về liên kết vĩnh viễn:

• Liên kết vĩnh viễn chỉ mục:
  Chỉ mục DN 1 (dpr:index?loc=d.0.m)
• Liên kết vĩnh viễn phần:
  DN 1, đoạn 4, với “bhagavaa” và “bhikkhave” được đánh dấu (dpr:index?loc=d.0.0.0.0.0.0.m&para=4&query=bhagavaa+bhikkhave)
• Liên kết vĩnh viễn đa bảng:
  DN 1, đoạn 4, với “bhagavaa” và “bhikkhave” được đánh dấu ở bảng đầu tiên, chú giải ở bảng thứ hai và bản dịch ATI ở bảng thứ ba. (dpr:index?loc=d.0.0.0.0.0.0.m&query=bhagavā+bhikkhave&para=4|loc=d.0.2.0.0.0.0.a|ati=dn/dn.01.0.bodh.html)
• Liên kết vĩnh viễn truy vấn tìm kiếm:
  Tìm kiếm DN cho “bhagavaa” và “bhikkhave” (dpr:search?type=0&query=bhagavaa+bhikkhave&MAT=m&set=d&book=1&part=1&rx=false)
• Liên kết vĩnh viễn tra cứu từ điển:
  Tra cứu các từ bắt đầu bằng “bhaga” trong PED (dpr:dict?type=PED&query=bhaga&opts=xv,xd,xm,xs,xa,xk,xy,mm,ma,mt,sw,hd)
• Liên kết vĩnh viễn đến tệp trợ giúp này:
  Trợ giúp (dpr:help)

Lưu ý: Các tham chiếu kinh ngắn gọn theo kiểu được tìm thấy trên accesstoinsight.org hoặc suttacentral.net, dạng “DN 1.1”, v.v. (xem liên kết nhanh, bên dưới), có thể được sử dụng để thay thế ký hiệu “loc=” chuẩn, thay thế khoảng trắng bằng dấu chấm, ví dụ: “DN.1.1”. Ví dụ:

dpr:index?loc=DN.1.1&para=4&query=bhagavaa+bhikkhave

tương đương với

dpr:index?loc=d.0.0.0.0.0.0.m&para=4&query=bhagavaa+bhikkhave

Liên kết nhanh (Quick Links):

Các tham chiếu kinh viết tắt được hiển thị cho bốn nikaya đầu tiên của Sutta Pitaka và hầu hết các phần của nikaya thứ năm. Để điều hướng nhanh đến một kinh cụ thể, phần, v.v., sử dụng phím tắt ‘q’ từ tab chính của DPR hoặc sử dụng hộp văn bản ‘Quick Link’ trong thanh bên. Liên kết nhanh có hai dạng như sau:

• ‘DN1.1’, ‘MN1’, v.v., bao gồm chữ cái đầu tiên của nikaya (D, M, S, A hoặc K), sau đó là chữ N, sau đó là số tham chiếu đầu tiên, tiếp theo là dấu chấm, rồi đến số tham chiếu thứ hai. Chữ N hiện là tùy chọn, vì vậy D1.1 cũng hoạt động.
• Đối với 15 cuốn sách đầu tiên trong Khuddaka Nikaya, cú pháp sau cũng được công nhận: ‘dhp1’, ‘it1’, v.v., bao gồm tên viết tắt của cuốn sách, tiếp theo là số tham chiếu. Các tên viết tắt của các cuốn sách theo thứ tự là:
  • ‘khp’, ‘dhp’, ‘ud’, ‘it’, ‘snp’, ‘vv’, ‘pv’, ‘th’, ‘thi’, ‘apa’, ‘api’, ‘bv’, ‘cp’, ‘ja’

  Lưu ý, đối với Jataka (ja), cú pháp này đại diện cho số Jataka xuyên suốt các cuốn sách 14 và 15, vì vậy ‘ja547’ sẽ mở Jataka cuối cùng trong cuốn sách 15 (Jat. 2), trong khi ‘ja520’ sẽ mở Jataka cuối cùng trong cuốn sách 14 (Jat. 1).

• Đối với Dhammapada, số câu cũng được công nhận, sử dụng ‘dhpv’ tiếp theo là số câu, ví dụ: ‘dhpv1’, ‘dhpv423’, v.v.

Menu nhấp chuột phải (Right-Click Menu):

DPR thêm một mục vào menu ngữ cảnh nhấp chuột phải của Firefox, cho phép truy cập nhanh vào nhiều chức năng của DPR từ bất kỳ đâu trên Internet. Hầu hết các chức năng yêu cầu văn bản được tô sáng, nhưng một số cho phép nhấp chuột phải vào toàn bộ hộp văn bản để chuyển đổi nội dung sang/từ Unicode, ví dụ. Hành vi này có thể được điều chỉnh từ tab General trong menu tùy chọn.

Hệ thống Velthuis:

Double the vowels, Punctuate the consonants

Hệ thống này ban đầu được phát triển vào năm 1991 bởi Frans Velthuis để sử dụng với font chữ Devanagari devnag của ông, được thiết kế cho hệ thống dàn trang TeX. Các học giả Pali và Sanskrit đã áp dụng nó làm kỹ thuật tiêu chuẩn trong giao tiếp qua Internet.

Trong hệ thống Velthuis, hai quy tắc cơ bản được tuân thủ:

• Nguyên âm dài (những nguyên âm có dấu macron (gạch ngang) phía trên) được nhân đôi: aa, ii, uu.
• Đối với phụ âm, dấu phụ đi trước chữ cái mà nó ảnh hưởng. Do đó, các phụ âm retroflex (cerebral) (những phụ âm có dấu chấm bên dưới) là: .r .t .th .d .dh .n .m .s .l. Các phụ âm mũi họng (m có dấu chấm bên dưới hoặc n có dấu chấm phía trên) được biểu diễn bằng “m và “n. Phụ âm mũi khẩu cái (n có dấu ngã) là ~n.

Hệ thống này rất chính xác, mặc dù cần một thời gian để làm quen. Dưới đây là bảng các chữ cái Pali bị ảnh hưởng ở cả dạng Unicode và hệ thống Velthuis.

Lời cảm ơn (Gratitude)

Trước hết, xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Alexander Genaud, người mà nếu không có sự giúp đỡ ban đầu của anh ấy, sẽ không có DPR. Đặc biệt cảm ơn Ven. Khemaratana vì đã chỉ ra nhiều lỗi, đưa ra các đề xuất hữu ích và giúp đỡ rất nhiều trong việc phát triển DPPN, cùng nhiều đóng góp khác. Xin cảm ơn Alan McClure, Ven. Gavesako, Peter Masefield, Lin Qian và Leland George vì đã phát hiện các lỗi trong kịch bản và cung cấp sự khích lệ cũng như các đề xuất quý báu. Cảm ơn John Bullit vì liên kết trên www.accesstoinsight.org cũng như vì đã hào phóng lưu trữ một kịch bản PHP cung cấp danh sách các bản dịch kinh được sử dụng bởi DPR và phương tiện cho phép tìm kiếm ATI ngoại tuyến của DPR. Và cảm ơn tất cả những người khác đã giúp đỡ dự án này dù lớn hay nhỏ – sotthi vo hotu.

Một lời cảm ơn đặc biệt không thể không nhắc đến tất cả những người đã tham gia tạo ra và cung cấp các phiên bản điện tử công khai của các tài nguyên sau:

• The Myanmar Pali Tipitaka (VRI)
• The Thai Pali Tipitaka (Nguồn Internet)
• The Pali English Dictionary (PTS)
• Concise Pali English Dictionary (Buddhadatta)
• Concise English Pali Dictionary (Buddhadatta)
• Dictionary of Pali Proper Names (Malalasekera)
• Sanskrit-English Dictionary (Monier-Williams)
• Sanskrit Roots (Whitney)
• PaliLookup (?)
• Buddha Vacana (Dhammika)

Nếu phần mềm này vi phạm quyền mà ai đó cảm thấy rằng việc sao chép bất kỳ tài liệu nào ở trên hoặc các tài liệu khác là không được phép, tôi xin lỗi vì sự vi phạm này. Tôi rất tiếc khi biết rằng một số người cảm thấy như vậy về những thứ hữu ích nói chung, vốn mang lại lợi ích to lớn cho công chúng khi được phân phối tự do. Mong tất cả được hạnh phúc và bình an.

Lời cuối cùng (Final Words)

• Digital Pāli Reader ban đầu được tạo ra bởi Yuttadhammo Bhikkhu ([email protected]).
• Vui lòng kiểm tra Trang chủ DPR để cập nhật phiên bản mới nhất.
• Vui lòng truy cập Diễn đàn DPR để đặt câu hỏi về DPR và ngôn ngữ Pali nói chung.

Chúc bạn mọi điều tốt đẹp và may mắn,

Đội ngũ Digital Pāli Tools

Chuyển ngữ từ Anh sang Việt bởi Soṇa Thiện Kim.

Nguồn: http://help.digitalpalireader.online/en/latest/pages/welcome-to-dpr.html