Trong quá trình học tập và nghiên cứu giáo lý Phật giáo, việc nắm vững các khái niệm và thuật ngữ căn bản là vô cùng quan trọng. Tài liệu ôn tập cho bài kiểm tra thứ hai này cung cấp cho học sinh cái nhìn toàn diện về các khía cạnh cốt lõi của Phật giáo, bao gồm các hành vi bất thiện, phiền não, nghiệp báo, và những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tâm linh. Với nội dung phong phú và các ví dụ cụ thể, tài liệu này sẽ giúp học sinh chuẩn bị tốt nhất cho kỳ kiểm tra, đồng thời giúp họ áp dụng kiến thức này vào cuộc sống hằng ngày trên con đường tu tập và thực hành đạo đức.

Hướng Dẫn Ôn Tập Cho Bài Kiểm Tra Thứ Hai Về Phật Học

Phạm vi ôn tập: Cẩm nang Phật học từ trang 89 đến 104 (bao gồm tài liệu lớp học).

Học sinh cần nắm vững các thuật ngữ Pāli cơ bản trong bài học và ý nghĩa của chúng bằng tiếng Anh. Ở cấp độ này, học sinh cũng cần có khả năng đưa ra định nghĩa chính xác của các thuật ngữ này theo ngữ cảnh Phật giáo Nguyên Thủy (Theravāda).

1. Surāpāna – Tiêu Thụ Chất Kích Thích

• Định nghĩa: Surāpāna là hành vi tiêu thụ chất kích thích như rượu bia hoặc các loại thuốc gây mất kiểm soát tâm trí.
• Các yếu tố của Surāpāna: Yếu tố cần thiết để cấu thành hành động tiêu thụ chất kích thích.
• Các khía cạnh của hành động này: Cách phá vỡ giới (sīla) hoặc cách một người tích lũy nghiệp (kamma hoặc kammapatha).
• Kết quả xấu khi sử dụng chất kích thích: Hậu quả trong cuộc sống hiện tại và kết quả của nghiệp báo (kamma).
• Surāpāna không nằm trong kammapatha nhưng dẫn đến địa ngục: Giải thích điều này với sự hiểu biết cơ bản về kammapatha.

2. Năm Hành Động Tội Lỗi Nghiêm Trọng – Ānantariya Kamma

• Hiểu rõ và giải thích từng ānantariya kamma: Các hành động tội lỗi nghiêm trọng nhất gây ra nghiệp báo ngay lập tức, không thể tránh khỏi.
• Khả năng đánh giá hành động dựa trên các tình huống: Ví dụ, một người giết một phụ nữ nhưng không biết rằng đó là mẹ ruột. Người này có tội giết mẹ không?
• Hiểu rõ về chủ thể của năm kamma nghiêm trọng: Ví dụ: Saṅghabheda kamma – chia rẽ Tăng đoàn trong một ranh giới địa lý (sīmā).

3. Ba Gốc Rễ Bất Thiện – Akusala Mūla

• Lý do được gọi là gốc rễ (mūlāni): Giải thích tại sao chúng được xem là gốc rễ của hành động bất thiện.
• Giải thích từng gốc rễ: Tham, sân, si (greed, hatred, delusion).

4. Mười Bốn Hành Động Bất Thiện

• Học sinh cần có khả năng giải thích tất cả các hành động này một cách rõ ràng.

5. Bốn Sự Thiên Lệch (Agati)

• Giải thích ý nghĩa của thuật ngữ Agati: Agati là sự thiên lệch hoặc bất công trong phán xét và hành xử.
• Định nghĩa từng loại Agati: Chandāgati (thiên lệch do dính mắc), Dosāgati (thiên lệch do sân hận), Bhayāgati (thiên lệch do sợ hãi), và Mohāgati (thiên lệch do si mê).

6. Năm Chướng Ngại (Nīvaraṇas)

• Danh sách các nīvaraṇas: Tham dục (kāmacchanda), ác ý (vyāpāda), lười biếng và buông thả (thīna-middha), bất an và hối tiếc (uddhacca-kukkucca), nghi ngờ (vicikicchā).
• Ý nghĩa: Giải thích ý nghĩa của từng chướng ngại.
• Ảnh hưởng: Cách các chướng ngại này ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày, đời sống tâm linh, và việc đạt đến giải thoát.

7. Mười Phiền Não (Kilesa)

• Định nghĩa của Kilesa: Phiền não là những tâm lý bất thiện làm ô nhiễm và che lấp trí tuệ.
• Danh sách và ý nghĩa của từng phiền não: Tham lam (lobha), sân hận (dosa), si mê (moha), ngã mạn (māna), tà kiến (diṭṭhi), nghi ngờ (vicikicchā), lười biếng (thīna), bất an (uddhacca), vô tàm (ahirika), và vô úy (anottappa).

8. Lokadhamma (Devadharma) – Hai Đấng Hộ Vệ Thế Gian

• Học sinh cần chuẩn bị bài luận về chủ đề này.

Kết luận

Việc nắm vững những kiến thức trong tài liệu ôn tập không chỉ giúp học sinh đạt kết quả cao trong bài kiểm tra mà còn tạo nền tảng vững chắc cho hành trình tu tập theo giáo lý Phật giáo. Những khái niệm như nghiệp, phiền não, và các chướng ngại tâm linh không chỉ là những kiến thức lý thuyết mà còn là những yếu tố thực tiễn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sự giải thoát của mỗi cá nhân. Thông qua việc ôn tập kỹ lưỡng và áp dụng đúng đắn, học sinh sẽ ngày càng tiến gần hơn đến mục tiêu giải thoát khổ đau và đạt được sự bình an trong tâm hồn.