Mục lục
Bài Học 8: Hai Loại Tâm Sân (Dosamūla Citta)
Sân là sự đối nghịch với các đối tượng được tiếp nhận bởi tâm. Đó là sự không thích đối với đối tượng, còn được gọi là ác ý, thù địch, sợ hãi, hoặc ghê tởm. Sân trong tâm thức được gọi là ‘paṭigha’ (ác ý) vì tính chất đối kháng. Tâm sân không phân chia theo cảm thọ như tâm tham, nó luôn đi kèm với cảm thọ khổ (domanassa vedanā). Cảm thọ khổ là cảm giác về chất lượng xấu của đối tượng.
Tâm sân được chia thành hai loại:
- Tâm sân tự nhiên (không bị thúc đẩy)
- Tâm sân bị thúc đẩy
Ví dụ, khi giết sinh vật mà không bị ai thúc đẩy, đó là tâm sân tự nhiên. Khi giết sinh vật do bị thúc đẩy bởi người khác, đó là tâm sân bị thúc đẩy.
Các Tình Huống Tâm Sân Khởi Lên
Tâm sân khởi lên khi thực hiện các hành vi bất thiện như: sát sinh, nói lời thô ác, mong muốn người khác gặp điều xấu, trộm cắp, nói dối, chia rẽ và nói lời vô ích. Tâm sân cũng có thể xuất hiện khi nghe hoặc thấy các sai sót của người khác, khi cảm thấy ghen tị với những người có điều kiện tốt hơn, hoặc khi đối diện với kẻ thù.
Bài Học 9: Hai Loại Tâm Si (Mohamūla Citta)
Si là trạng thái che mờ tâm trí, khiến nó không thể nhận thức đối tượng đúng cách. Si luôn tồn tại trong các tâm bất thiện, nhưng trong tâm si, nó đặc biệt mạnh mẽ. Tâm si được chia thành hai loại dựa trên hai yếu tố tâm lý: hoài nghi (vicikicchā) và bất an (uddacca).
Hoài nghi là sự không chắc chắn về Tam Bảo (Phật, Pháp, Tăng), kết quả của các hành động thiện ác, và sự tái sinh sau khi chết. Bất an là sự không yên tâm khi suy nghĩ về một điều gì đó.
Phân Loại Tâm Si
- Tâm si đi kèm với hoài nghi
- Tâm si đi kèm với bất an
Tâm si không gây ra kết quả nghiêm trọng như tâm tham hoặc tâm sân. Tuy nhiên, hoài nghi có thể làm giảm hiệu quả của các hành động thiện.
