Kể từ khi bắt đầu thực hành Phật pháp, tôi nhận thấy rằng các bài Kinh là một nơi nương tựa vô giá. Trong đó chứa đựng vô vàn trí tuệ, những điều kỳ diệu – như một kho tàng Dhamma không bao giờ cạn. Tôi khuyến khích tất cả những người con Phật nên tạo thói quen đọc Kinh hàng ngày, hoặc ít nhất là mỗi tuần một lần.
Các bài Kinh không gây ấn tượng mạnh ngay lập tức. Chúng thường lặp đi lặp lại và có thể mang tính chất bình dị. Nhưng vẻ đẹp của chúng nằm ở sự tinh tế. Đó là sự cân bằng, cảm giác về hình thức, tính hợp lý, sự thanh thản và trí tuệ của Đức Phật trong mọi tình huống có thể tưởng tượng được.
Tốt nhất là nên đọc từng phần nhỏ một. Một bài Kinh Trung Bộ là lý tưởng cho một buổi đọc. Hãy đọc chậm rãi, cẩn thận. Chú ý xem có điều gì bạn chưa hiểu rõ – và hãy cẩn trọng với những điều bạn nghĩ mình đã hiểu. Khi đã đọc xong, hãy kiểm tra các chú thích hoặc các hướng dẫn khác để hiểu rõ hơn. Đừng quá phân tích – hãy cố gắng thẩm thấu toàn bộ tinh thần của lời dạy. Nếu bạn đọc một bài Kinh trước khi thiền định, nó có thể làm tâm hồn bạn phấn chấn và truyền cảm hứng, giúp ý nghĩa trở nên sáng tỏ.
Hãy nhớ rằng bạn đang đọc một bản dịch. Đừng quá chú trọng vào sắc thái cụ thể của thuật ngữ – đó chỉ là lựa chọn của người dịch. Hãy dần dần làm quen, từng từ một, với các thuật ngữ Pāli/Sanskrit, nền tảng của mọi giáo lý Phật giáo. Tuy nhiên, hãy cẩn thận đừng giải thích quá mức từng từ: ý nghĩa thực sự của một văn bản tâm linh xuất phát từ ngữ cảnh và kinh nghiệm, chứ không phải từ nguồn gốc từ ngữ.
Chú ý phản ứng của chính bạn đối với văn bản: điều gì truyền cảm hứng, điều gì nhàm chán, điều gì đáng ngờ. Những phản ứng này thuộc về bạn, không phải thuộc về văn bản.
Hãy cẩn trọng với tâm lý muốn phê phán văn bản. Mặc dù bản thân tôi tin vào tầm quan trọng của nghiên cứu phê bình văn bản, nhưng điều đó chỉ đến sau nhiều năm học tập và suy tư. Cần có thời gian để cảm nhận những điều này. Hãy có lòng từ bi với văn bản. Hãy đọc nó một cách tử tế, như thể bạn đang lắng nghe một người bạn thân yêu. Nó được soạn thảo trong truyền thống khẩu truyền, từ một thời đại và địa điểm xa xưa. Đó là một phép màu khi nó vẫn còn tồn tại, và chúng ta không nên khó chịu nếu một số cách diễn đạt xa lạ với chúng ta.
Có lẽ vấn đề lớn hơn là khuynh hướng muốn tuyệt đối hóa hoặc khăng khăng một cách hiểu cụ thể nào đó. Các bài Kinh có một từ để gọi điều này: idasaccabhinivesa – sự khăng khăng rằng “chỉ cái này mới là sự thật”. Bất kỳ văn bản nào cũng mở ra cho những cách hiểu và nhấn mạnh khác nhau. Thật dễ dàng để tìm thấy những trường hợp mà các vị thầy hiện đại hoặc các trường phái truyền thống giảng dạy những điều khác với các bài Kinh. Điều đó không dễ, nhưng quý giá hơn nhiều, là hiểu tại sao những thay đổi này lại được đưa ra, và hiểu khía cạnh nào của Dhamma đang bị đặt vào thế cân nhắc.
Nếu bạn còn nghi ngờ, hãy nhớ đến thái độ điềm tĩnh mà chính các bài Kinh đã nói tới: “Không chấp nhận cũng không bác bỏ, tôi sẽ tìm hiểu ý nghĩa…” Trong Phật giáo, chúng ta không bị bắt buộc phải tin theo từng chi tiết trong kinh điển một cách máy móc; nhưng nếu chúng ta đọc chúng với tâm lý chỉ trích, chúng ta sẽ không bao giờ thực sự hiểu được.
Bất kể khía cạnh nào của Dhamma – dù là thiền định, triết học, đạo đức, hay những câu chuyện truyền cảm hứng – thì không gì sánh được với việc tiếp xúc trực tiếp với nguyên bản. Hãy lấy văn bản và sống với nó. Hãy thử áp dụng và xem nó tác động thế nào đến cuộc sống của bạn. Hãy thiền quán về nó. Tôi đã thực hành điều này trong suốt 18 năm qua, và chưa bao giờ thất vọng. Dù tôi có lỗi lầm gì, tất cả đều do tôi chưa sống đúng với Dhamma, chứ không phải do chính Dhamma.
Ghi chú: Đây là phiên bản sửa đổi của một bài luận mà tôi ban đầu đã công bố trên blog của mình.
Chuyển ngữ từ Anh sang Việt bởi Soṇa Thiện Kim.
Nguồn: https://discourse.suttacentral.net/t/how-to-read-the-suttas/6676
