อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ฉักกนิบาต ทุติยปัณณาสก์ อานิสังสวรรคที่ ๕
Chú giải Tăng Chi Bộ Kinh, Chương Sáu, Phẩm Lợi Ích Thứ Năm.
๑. ปาตุภาวสูตร
1. Kinh Pātubhāva.
อานิสังสวรรควรรณนาที่#- ๕
Phân tích chi tiết về Phẩm Lợi Ích Thứ Năm.
#- อรรถกถาเป็นวรรคที่ ๑๐.
Chú giải này thuộc Phẩm thứ mười.
อรรถกถาปาตุภาวสูตรที่ ๑
Chú giải Kinh Pātubhāva thứ nhất.
พึงทราบวินิจฉัยในปาตุภาวสูตรที่ ๑ แห่งอานิสังสวรรคที่ ๕ ดังต่อไปนี้ :-
Sau đây là phần giải thích Kinh Pātubhāva thứ nhất thuộc Phẩm Lợi Ích thứ năm:
บทว่า อริยายตเน ได้แก่ ในมัชฌิมประเทศ.
Cụm từ “Ariyāyatane” có nghĩa là trong vùng đất trung tâm, tức Majjhimadesa.
บทว่า อินฺทฺริยานํ ได้แก่ อินทรีย์ที่มีใจเป็นที่ ๖.
Cụm từ “Indriyānaṃ” ám chỉ các căn, với tâm manas là căn thứ sáu.
จบอรรถกถาปาตุภาวสูตรที่ ๑
Kết thúc chú giải Kinh Pātubhāva thứ nhất.
อรรถกถาอานิสังสสูตรที่ ๒
Chú giải Kinh Ānisaṃsa thứ hai.
พึงทราบวินิจฉัยในอานิสังสสูตรที่ ๒ ดังต่อไปนี้ :-
Sau đây là phần giải thích Kinh Ānisaṃsa thứ hai:
บทว่า สทฺธมฺมนิยโต ความว่า เป็นผู้เที่ยงในศาสนสัทธรรม.
Cụm từ “Saddhammaniyato” có nghĩa là người vững chắc trong Chánh Pháp.
บทว่า อสาธารเณน ความว่า (ประกอบด้วยญาณ) อันไม่ทั่วไปกับปุถุชนทั้งหลาย.
Cụm từ “Asādhāraṇena” có nghĩa là (được trang bị trí tuệ) không phổ biến đối với người phàm phu.
จบอรรถกถาอานิสังสสูตรที่ ๒
Kết thúc chú giải Kinh Ānisaṃsa thứ hai.
อรรถกถาปฐมอโนทิสสูตรที่ ๗
Chú giải Kinh Paṭhama Anodisa thứ bảy.
พึงทราบวินิจฉัยในปฐมอโนทิสสูตรที่ ๗ ดังต่อไปนี้ :-
Sau đây là phần giải thích Kinh Paṭhama Anodisa thứ bảy:
บทว่า อโนธึ กริตฺวา ความว่า ไม่ทำให้มีขอบเขตคือเขตแดน อย่างนี้ว่า สังขารมีประมาณเท่านี้แหละไม่เที่ยง นอกจากนี้ไป ไม่ใช่ไม่เที่ยง (คือเที่ยง).
Cụm từ “Anodhiṃ karitvā” có nghĩa là không đặt giới hạn, chẳng hạn như cho rằng các hành pháp chỉ vô thường trong một phạm vi nhất định, ngoài phạm vi đó là thường hằng.
บทว่า อนวฏฺฐิตโต ความว่า เว้นจากฐานะ (เหตุที่เป็นไปได้) เพราะความเป็นของไม่มั่นคง. อธิบายว่า จักเป็นสภาวธรรมแตกดับไป แล้วจึงหยุด.
Cụm từ “Anavaṭṭhitato” có nghĩa là không liên quan đến một nền tảng (hay lý do khả thi) do bản chất không ổn định. Giải thích rằng các pháp hữu vi sẽ tan rã và diệt tận.
บทว่า สพฺพโลเก ความว่า ในโลกทั้งสิ้น ได้แก่ในธาตุทั้ง ๓.
Cụm từ “Sabbaloke” ám chỉ toàn bộ thế gian, bao gồm cả ba giới.
บทว่า สามญฺเญน ความว่า โดยความเป็นสมณะ. อธิบายว่า ได้แก่พระอริยมรรค.
Cụm từ “Sāmanyena” có nghĩa là bằng tính chất của bậc Sa-môn, được giải thích là ám chỉ Thánh Đạo.
จบอรรถกถาปฐมอโนทิสสูตรที่ ๗
Kết thúc chú giải Kinh Paṭhama Anodisa thứ bảy.
อรรถกถาทุติยอโนทิสสูตรที่ ๘
Chú giải Kinh Dutiya Anodisa thứ tám.
พึงทราบวินิจฉัยในทุติยอโนทิสสูตรที่ ๘ ดังต่อไปนี้ :-
Sau đây là phần giải thích Kinh Dutiya Anodisa thứ tám:
บทว่า เมตฺตาวตาย ความว่า ด้วยการปรนนิบัติประกอบด้วยเมตตา ด้วยว่า พระเสขบุคคล ๗ จำพวกย่อมปรนนิบัติพระตถาคตเจ้า ด้วยการบำรุงประกอบไปด้วยเมตตา. ถึงพระขีณาสพก็เป็นผู้ปฏิบัติพระศาสดา (เหมือนกัน).
Cụm từ “Mettāvattāya” có nghĩa là bằng việc phụng sự với lòng từ bi. Bởi lẽ, bảy hạng Thánh nhân hữu học thường phụng sự Đức Như Lai bằng sự chăm sóc tràn đầy từ tâm. Ngay cả các bậc A-la-hán cũng hành xử như vậy để phụng sự Đức Phật.
จบอรรถกถาทุติยอโนทิสสูตรที่ ๘
Kết thúc chú giải Kinh Dutiya Anodisa thứ tám.
อรรถกถาตติยอโนทิสสูตรที่ ๙
Chú giải Kinh Tatiya Anodisa thứ chín.
พึงทราบวินิจฉัยในตติยอโนทิสสูตรที่ ๙ ดังต่อไปนี้ :-
Sau đây là phần giải thích Kinh Tatiya Anodisa thứ chín:
บทว่า อตมฺมโย ความว่า เป็นผู้เว้นจากตัณหาและทิฏฐิที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า ตัมมยะ.
Cụm từ “Atammayo” có nghĩa là người đã từ bỏ tham ái và tà kiến, được Đức Thế Tôn gọi là “Tammaya”.
บทว่า อหํการา ได้แก่ ทิฏฐิคืออหังการ (ความเห็นว่าเป็นเรา).
Cụm từ “Ahaṃkārā” ám chỉ tà kiến về ngã chấp, tức quan niệm “Ta là”.
บทว่า มมํการา ได้แก่ ตัณหาคือมมังการ (การยึดถือว่าของเรา).
Cụm từ “Mamaṃkārā” ám chỉ tham ái với sự chấp thủ, tức quan niệm “Của ta”.
คำที่เหลือในบททั้งปวงง่ายทั้งนั้น ฉะนี้แล.
Các đoạn còn lại trong toàn bộ bài kinh đều dễ hiểu, là như vậy.
จบอรรถกถาตติยอโนทิสสูตรที่ ๙
Kết thúc chú giải Kinh Tatiya Anodisa thứ chín.
อรรถกถาตติยอโนทิสสูตรที่ ๙
Chú giải Kinh Tatiya Anodisa thứ chín.
พึงทราบวินิจฉัยในตติยอโนทิสสูตรที่ ๙ ดังต่อไปนี้ :-
Sau đây là phần giải thích Kinh Tatiya Anodisa thứ chín:
บทว่า อตมฺมโย ความว่า เป็นผู้เว้นจากตัณหาและทิฏฐิที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า ตัมมยะ.
Cụm từ “Atammayo” có nghĩa là người đã từ bỏ tham ái và tà kiến, được Đức Thế Tôn gọi là “Tammaya”.
บทว่า อหํการา ได้แก่ ทิฏฐิคืออหังการ (ความเห็นว่าเป็นเรา).
Cụm từ “Ahaṃkārā” ám chỉ tà kiến về ngã chấp, tức quan niệm “Ta là”.
บทว่า มมํการา ได้แก่ ตัณหาคือมมังการ (การยึดถือว่าของเรา).
Cụm từ “Mamaṃkārā” ám chỉ tham ái với sự chấp thủ, tức quan niệm “Của ta”.
คำที่เหลือในบททั้งปวงง่ายทั้งนั้น ฉะนี้แล.
Các đoạn còn lại trong toàn bộ bài kinh đều dễ hiểu, là như vậy.
จบอรรถกถาตติยอโนทิสสูตรที่ ๙
Kết thúc chú giải Kinh Tatiya Anodisa thứ chín.
รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ
Danh sách các bài kinh trong phẩm này bao gồm:
๑. ปาตุภาวสูตร (Pātubhāva Sutta – Kinh Hiện Hữu)
๒. อานิสังสสูตร (Ānisaṃsa Sutta – Kinh Lợi Ích)
๓. อนิจจสูตร (Anicca Sutta – Kinh Vô Thường)
๔. ทุกขสูตร (Dukkha Sutta – Kinh Khổ)
๕. อนัตตสูตร (Anattā Sutta – Kinh Vô Ngã)
๖. นิพพานสูตร (Nibbāna Sutta – Kinh Niết Bàn)
๗. อโนทิสสสูตรที่ ๑ (Anodisa Sutta 1 – Kinh Không Chỉ Rõ 1)
๘. อโนทิสสูตรที่ ๒ (Anodisa Sutta 2 – Kinh Không Chỉ Rõ 2)
๙. อโนทิสสูตรที่ ๓ (Anodisa Sutta 3 – Kinh Không Chỉ Rõ 3)
๑๐. ภวสูตร (Bhava Sutta – Kinh Hữu)
๑๑. ตัณหาสูตร (Taṇhā Sutta – Kinh Tham Ái)
จบทุติยปัณณาสก์
Kết thúc phần thứ hai mươi lăm.
