Chú Giải Tạng Luật – Phẩm Tập Yếu – Cách Sắp Xếp Theo Số Thứ Tự Tăng Dần

Ekuttarikanayo

Phân Tích Theo Số Pháp Tăng Dần

Ekakavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Một Pháp

321.Āpattikarādhammā jānitabbātiādimhi ekuttarikanaye āpattikarā dhammā nāma cha āpattisamuṭṭhānāni. Etesañhi vasena puggalo āpattiṃ āpajjati, tasmā ‘‘āpattikarā’’ti vuttā. Anāpattikarā nāma satta samathā. Āpatti jānitabbāti tasmiṃ tasmiṃ sikkhāpade ca vibhaṅge ca vuttā āpatti jānitabbā. Anāpattīti ‘‘anāpatti bhikkhu asādiyantassā’’tiādinā nayena anāpatti jānitabbā. Lahukāti lahukena vinayakammena visujjhanato pañcavidhā āpatti. Garukāti garukena vinayakammena visujjhanato saṅghādisesā āpatti. Kenaci ākārena anāpattibhāvaṃ upanetuṃ asakkuṇeyyato pārājikāpatti ca. Sāvasesāti ṭhapetvā pārājikaṃ sesā. Anavasesāti pārājikāpatti. Dve āpattikkhandhā duṭṭhullā; avasesā aduṭṭhullā. Sappaṭikammadukaṃ sāvasesadukasadisaṃ. Desanāgāminidukaṃ lahukadukasaṅgahitaṃ.
321.Trong phần phân tích theo số pháp tăng dần, bắt đầu bằng câu “Các pháp làm phát sanh tội cần được biết,” các pháp làm phát sanh tội là sáu nguồn gốc phát sanh tội. Do nhờ vào các pháp này mà một người phạm vào tội, vì thế chúng được gọi là “các pháp làm phát sanh tội.” Các pháp không làm phát sanh tội là bảy pháp dàn xếp. “Tội cần được biết” nghĩa là tội đã được nói đến trong mỗi học giới và trong phần phân tích cần được biết. “Không phạm tội” nghĩa là trường hợp không phạm tội cần được biết theo phương cách bắt đầu bằng câu “(Đây là) trường hợp không phạm tội đối với vị tỳ khưu không cố ý.” “Tội nhẹ” là năm loại tội có thể được làm cho thanh tịnh bằng một hành vi luật nhẹ. “Tội nặng” là tội Tăng Tàn có thể được làm cho thanh tịnh bằng một hành vi luật nặng; và cả tội Bất Cộng Trụ vì không thể đưa đến trạng thái không phạm tội bằng bất cứ cách nào. “Còn dư sót” là các tội còn lại, ngoại trừ tội Bất Cộng Trụ. “Không còn dư sót” là tội Bất Cộng Trụ. Hai nhóm tội (Bất Cộng Trụ và Tăng Tàn) là trọng tội; các tội còn lại là khinh tội. Nhóm đôi “có thể sửa trị” tương tự như nhóm đôi “còn dư sót.” Nhóm đôi “có thể sám hối” được bao gồm trong nhóm đôi “tội nhẹ.”

Antarāyikāti sattapi āpattiyo sañcicca vītikkantā saggantarāyañceva mokkhantarāyañca karontīti antarāyikā. Ajānantena vītikkantā pana paṇṇattivajjāpatti neva saggantarāyaṃ na mokkhantarāyaṃ karotīti anantarāyikā. Antarāyikaṃ āpannassāpi desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminito vuṭṭhāya suddhipattassa sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhitassa ca avārito saggamokkhamaggoti. Sāvajjapaññattīti lokavajjā. Anavajjapaññattīti paṇṇattivajjā. Kiriyato samuṭṭhitā nāma yaṃ karonto āpajjati pārājikāpatti viya. Akiriyatoti yaṃ akaronto āpajjati, cīvaraanadhiṭṭhānāpatti viya. Kiriyākiriyatoti yaṃ karonto ca akaronto ca āpajjati, kuṭikārāpatti viya.
Gây trở ngại nghĩa là cả bảy loại tội, khi cố ý vi phạm, gây ra sự trở ngại đến cõi trời và sự trở ngại đến giải thoát, nên được gọi là gây trở ngại. Nhưng tội do chế định mà vi phạm do không biết thì không gây trở ngại đến cõi trời cũng không gây trở ngại đến giải thoát, nên được gọi là không gây trở ngại. Ngay cả đối với người đã phạm tội gây trở ngại, sau khi đã sám hối tội thuộc loại có thể sám hối và đã xuất khỏi tội thuộc loại có thể xuất khỏi, đã đạt được sự thanh tịnh và đang ở trong địa vị Sa-di, thì con đường đến cõi trời và giải thoát không bị ngăn cản. Chế định có lỗi là những điều lỗi trong thế gian. Chế định không có lỗi là những điều lỗi do chế định. Phát sanh do hành động là tội mà người phạm phải khi đang làm, giống như tội Bất Cộng Trụ. Do không hành động là tội mà người phạm phải khi không làm, giống như tội không chú nguyện y. Do hành động và không hành động là tội mà người phạm phải cả khi làm và khi không làm, giống như tội làm cốc thất.

Pubbāpattīti paṭhamaṃ āpannāpatti. Aparāpattīti pārivāsikādīhi pacchā āpannāpatti. Pubbāpattīnaṃ antarāpatti nāma mūlavisuddhiyā antarāpatti. Aparāpattīnaṃ antarāpatti nāma agghavisuddhiyā antarāpatti. Kurundiyaṃ pana ‘‘pubbāpatti nāma paṭhamaṃ āpannā. Aparāpatti nāma mānattārahakāle āpannā. Pubbāpattīnaṃ antarāpatti nāma parivāse āpannā. Aparāpattīnaṃ antarāpatti nāma mānattacāre āpannā’’ti vuttaṃ. Idampi ekena pariyāyena yujjati.
Tội trước là tội phạm lần đầu tiên. Tội sau là tội phạm sau đó bởi những người đang thọ Biệt Trú, v.v. Tội trung gian của các tội trước là tội phạm ở giữa trong quá trình thanh tịnh căn bản. Tội trung gian của các tội sau là tội phạm ở giữa trong quá trình thanh tịnh cao hơn. Tuy nhiên, trong sách Kurundī lại nói rằng: “Tội trước là tội phạm lần đầu. Tội sau là tội phạm trong thời gian xứng đáng thọ Ma-na-đỏa. Tội trung gian của các tội trước là tội phạm trong khi đang thọ Biệt Trú. Tội trung gian của các tội sau là tội phạm trong khi đang hành Ma-na-đỏa.” Điều này cũng hợp lý theo một cách giải thích.

Desitā gaṇanūpagā nāma yā dhuranikkhepaṃ katvā puna na āpajjissāmīti desitā hoti. Agaṇanūpagā nāma yā dhuranikkhepaṃ akatvā saussāheneva cittena aparisuddhena desitā hoti. Ayañhi desitāpi desitagaṇanaṃ na upeti. Aṭṭhame vatthusmiṃ bhikkhuniyā pārājikameva hoti. Paññatti jānitabbātiādīsu navasu padesu paṭhamapārājikapucchāya vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.
Đã sám hối và được tính là tội mà người ta sám hối với sự quyết tâm từ bỏ, nghĩ rằng “tôi sẽ không phạm lại nữa.” Không được tính là tội mà người ta sám hối mà không có sự quyết tâm từ bỏ, với tâm còn hăng hái và chưa thanh tịnh. Tội này, dù đã sám hối, cũng không được tính vào số lượng tội đã sám hối. Trong trường hợp thứ tám, đối với vị tỳ khưu ni, đó chính là tội Bất Cộng Trụ. Trong chín điểm bắt đầu bằng “Chế định cần được biết”, sự phân xử cần được hiểu theo cách đã được nói trong câu hỏi về tội Bất Cộng Trụ thứ nhất.

Thullavajjāti thulladose paññattā garukāpatti. Athullavajjāti lahukāpatti. Gihipaṭisaṃyuttāti sudhammattherassa āpatti, yā ca dhammikassa paṭissavassa asaccāpane āpatti, avasesā na gihipaṭisaṃyuttā. Pañcānantariyakammāpatti niyatā, sesā aniyatā. Ādikaroti sudinnattherādi ādikammiko. Anādikaroti makkaṭisamaṇādi anupaññattikārako. Adhiccāpattiko nāma yo kadāci karahaci āpattiṃ āpajjati. Abhiṇhāpattiko nāma yo niccaṃ āpajjati.
Lỗi thô trọng là tội nặng được chế định cho lỗi thô trọng. Không phải lỗi thô trọng là tội nhẹ. Liên quan đến cư sĩ là tội của trưởng lão Sudhamma, và tội không thực hiện lời hứa hợp pháp; các tội còn lại là không liên quan đến cư sĩ. Tội thuộc năm nghiệp vô gián là nhất định, các tội còn lại là không nhất định. Người khởi đầu là người tạo nghiệp đầu tiên, như trưởng lão Sudinna, v.v. Người không phải khởi đầu là người phạm tội sau khi đã có chế định bổ sung, như vị sa-môn Makkaṭi, v.v. Người thỉnh thoảng phạm tội là người đôi khi, thỉnh thoảng phạm tội. Người thường xuyên phạm tội là người luôn luôn phạm tội.

Codako nāma yo vatthunā vā āpattiyā vā paraṃ codeti. Yo pana evaṃ codito ayaṃ cuditako nāma. Pañcadasasu dhammesu appatiṭṭhahitvā abhūtena vatthunā codento adhammacodako nāma, tena tathā codito adhammacuditako nāma. Vipariyāyena dhammacodakacuditakā veditabbā. Micchattaniyatehi vā sammattaniyatehi vā dhammehi samannāgato niyato, viparīto aniyato.
Người tố cáo là người tố cáo người khác về sự việc hoặc về tội. Người bị tố cáo như vậy được gọi là người bị tố cáo. Người tố cáo không dựa trên mười lăm pháp, tố cáo bằng sự việc không có thật, được gọi là người tố cáo phi pháp; người bị tố cáo như vậy bởi người đó được gọi là người bị tố cáo phi pháp. Ngược lại, người tố cáo hợp pháp và người bị tố cáo hợp pháp cần được biết. Người có đầy đủ các pháp tà kiến nhất định hoặc chánh kiến nhất định được gọi là người nhất định; người ngược lại là người không nhất định.

Sāvakā bhabbāpattikā nāma, buddhā ca paccekabuddhā ca abhabbāpattikā nāma. Ukkhepanīyakammakato ukkhittako nāma, avasesacatubbidhatajjanīyādikammakato anukkhittako nāma. Ayañhi uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā dhammaparibhogaṃ vā āmisaparibhogaṃ vā na kopeti. ‘‘Mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsetha, dūsako nāsetabbo, kaṇṭako samaṇuddeso nāsetabbo’’ti evaṃ liṅgadaṇḍakamma-saṃvāsanāsanāhi nāsitabbo nāsitako nāma. Sesā sabbe anāsitakā. Yena saddhiṃ uposathādiko saṃvāso atthi, ayaṃ samānasaṃvāsako, itaro nānāsaṃvāsako. So kammanānāsaṃvāsako laddhinānāsaṃvāsakoti duvidho hoti. Ṭhapanaṃ jānitabbanti ‘‘ekaṃ bhikkhave adhammikaṃ pātimokkhaṭṭhapana’’ntiādinā nayena vuttaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ jānitabbanti attho.
Các vị Thinh Văn được gọi là người có khả năng phạm tội; các vị Phật và Độc Giác Phật được gọi là người không có khả năng phạm tội. Người bị phạt bằng hành vi cử tội được gọi là người bị cử tội; người bị phạt bằng bốn loại hành vi còn lại như khiển trách, v.v., được gọi là người không bị cử tội. Vị này thực sự không làm gián đoạn lễ Bố-tát, lễ Tự tứ, việc sử dụng Pháp, hoặc việc sử dụng vật thực. Người cần bị trục xuất bằng hình phạt về giới tính hoặc bằng việc trục xuất khỏi sự chung sống, như trong các trường hợp “Hãy trục xuất tỳ khưu ni Mettiyā,” “Người làm ô uế cần bị trục xuất,” “Vị sa-di gai góc cần bị trục xuất,” được gọi là người bị trục xuất. Tất cả những người còn lại là người không bị trục xuất. Người mà có sự chung sống như Bố-tát, v.v., cùng với mình, người này là người chung sống đồng đẳng; người khác là người chung sống khác biệt. Người đó có hai loại: người chung sống khác biệt về hành vi và người chung sống khác biệt về kiến giải. Việc đình chỉ cần được biết nghĩa là việc đình chỉ Giới bổn đã được nói theo phương cách bắt đầu bằng câu “Này các Tỳ khưu, một việc đình chỉ Giới bổn phi pháp…” cần được biết.

Ekakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về một pháp đã hoàn thành.

Dukavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Hai Pháp

322. Dukesu sacittakā āpatti saññāvimokkhā, acittakā nosaññāvimokkhā. Laddhasamāpattikassa āpatti nāma bhūtārocanāpatti, aladdhasamāpattikassa āpatti nāma abhūtārocanāpatti. Saddhammapaṭisaññuttā nāma padasodhammādikā, asaddhammapaṭisaññuttā nāma duṭṭhullavācāpatti. Saparikkhārapaṭisaññuttā nāma nissaggiyavatthuno anissajjitvā paribhoge, pattacīvarānaṃ nidahane, kiliṭṭhacīvarānaṃ adhovane, malaggahitapattassa apacaneti evaṃ ayuttaparibhoge āpatti. Paraparikkhārapaṭisaññuttā nāma saṅghikamañcapīṭhādīnaṃ ajjhokāse santharaṇaanāpucchāgamanādīsu āpajjitabbā āpatti. Sapuggalapaṭisaññuttā nāma ‘‘mudupiṭṭhikassa lambissa ūrunā aṅgajātaṃ pīḷentassā’’tiādinā nayena vuttāpatti. Parapuggalapaṭisaññuttā nāma methunadhammakāyasaṃsaggapahāradānādīsu vuttāpatti, ‘‘sikharaṇīsī’’ti saccaṃ bhaṇanto garukaṃ āpajjati, ‘‘sampajānamusāvāde pācittiya’’nti musā bhaṇanto lahukaṃ. Abhūtārocane musā bhaṇanto garukaṃ. Bhūtārocane saccaṃ bhaṇanto lahukaṃ.
322. Trong phần hai pháp, tội có tâm được giải thoát nhờ tưởng; tội không có tâm thì không được giải thoát nhờ tưởng. Tội của người đã chứng đắc thiền định là tội nói về điều có thật; tội của người chưa chứng đắc thiền định là tội nói về điều không có thật. Tội liên quan đến Chánh pháp là tội như đọc sai từng chữ Pháp, v.v.; tội liên quan đến phi Chánh pháp là tội nói lời thô ác. Tội liên quan đến vật dụng của mình là tội phạm khi sử dụng vật cần phải xả mà không xả, khi cất giữ y bát, khi không giặt y dơ, khi không nấu rửa bát bị bám bẩn, tức là tội trong việc sử dụng không đúng cách. Tội liên quan đến vật dụng của người khác là tội cần phạm phải trong các trường hợp như trải giường ghế của Tăng ở ngoài trời, ra đi mà không xin phép, v.v. Tội liên quan đến bản thân là tội được nói theo phương cách bắt đầu bằng câu “Đối với người có lưng mềm, người treo lơ lửng, khi dùng đùi ép bộ phận sinh dục…” Tội liên quan đến người khác là tội được nói đến trong các trường hợp như hành dâm, thân thể tiếp xúc, đánh đập, v.v. Khi nói sự thật rằng “(bà ta) là người có hai bộ phận sinh dục”, phạm tội nặng. Khi nói dối rằng “Nói dối có ý thức thì phạm tội Ưng Đối Trị,” phạm tội nhẹ. Khi nói dối trong trường hợp báo cáo điều không có thật, phạm tội nặng. Khi nói sự thật trong trường hợp báo cáo điều có thật, phạm tội nhẹ.

‘‘Saṅghakammaṃ vaggaṃ karissāmī’’ti antosīmāya ekamante nisīdanto bhūmigato āpajjati nāma. Sace pana aṅgulimattampi ākāse tiṭṭheyya, na āpajjeyya, tena vuttaṃ ‘‘no vehāsagato’’ti. Vehāsakuṭiyā āhaccapādakaṃ mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā abhinisīdanto vehāsagatoāpajjati nāma. Sace pana taṃ bhūmiyaṃ paññāpetvā nipajjeyya na āpajjeyya, tena vuttaṃ – ‘‘no bhūmigato’’ti. Gamiyo gamiyavattaṃ apūretvā gacchanto nikkhamanto āpajjati nāma, no pavisanto. Āgantuko āgantukavattaṃ apūretvā sachattupāhano pavisanto pavisanto āpajjati nāma, no nikkhamanto.
Người ngồi ở một nơi riêng biệt trong giới trường với ý định “Ta sẽ làm cho Tăng sự bị chia rẽ” được gọi là phạm tội khi ở trên mặt đất. Nhưng nếu người đó đứng trên không trung dù chỉ bằng một lóng tay, thì không phạm tội; do đó đã nói là “không phải khi ở trên không trung”. Người ngồi lên giường hoặc ghế có chân đóng vào trong cốc trên không được gọi là phạm tội khi ở trên không trung. Nhưng nếu trải vật đó trên mặt đất rồi nằm xuống thì không phạm tội; do đó đã nói là – “không phải khi ở trên mặt đất”. Vị tỳ khưu sắp ra đi không làm tròn phận sự của người sắp đi mà đi ra, được gọi là phạm tội khi đi ra, không phải khi đi vào. Vị tỳ khưu mới đến không làm tròn phận sự của người mới đến mà đi vào với dù và giày dép, được gọi là phạm tội khi đi vào, không phải khi đi ra.

Ādiyantoāpajjati nāma bhikkhunī atigambhīraṃ udakasuddhikaṃ ādiyamānā; dubbaṇṇakaraṇaṃ anādiyitvā cīvaraṃ paribhuñjanto pana anādiyanto āpajjati nāma. Mūgabbatādīni titthiyavattāni samādiyanto samādiyanto āpajjati nāma. Pārivāsikādayo pana tajjanīyādikammakatā vā attano vattaṃ asamādiyantā āpajjanti, te sandhāya vuttaṃ ‘‘atthāpatti na samādiyanto āpajjatī’’ti. Aññātikāya bhikkhuniyā cīvaraṃ sibbanto vejjakammabhaṇḍāgārikakammacittakammādīni vā karonto karonto āpajjati nāma. Upajjhāyavattādīni akaronto akaronto āpajjati nāma. Aññātikāya bhikkhuniyā cīvaraṃ dadamāno dento āpajjati nāma. Saddhivihārikaantevāsikānaṃ cīvarādīni adento adento āpajjati nāma. Aññātikāya bhikkhuniyā cīvaraṃ gaṇhanto paṭiggaṇhanto āpajjati nāma. ‘‘Na bhikkhave ovādo na gahetabbo’’ti vacanato ovādaṃ agaṇhanto na paṭiggaṇhanto āpajjati nāma.
Vị tỳ khưu ni thực hiện việc thanh lọc nước quá sâu được gọi là phạm tội khi đang làm; còn người sử dụng y mà không làm dấu hủy hoại màu sắc thì được gọi là phạm tội khi không làm. Người thọ trì các hạnh của ngoại đạo như hạnh giả câm, v.v., được gọi là phạm tội khi đang thọ trì. Còn những vị đang thọ Biệt trú, v.v., hoặc những vị bị phạt bằng hành vi khiển trách, v.v., mà không thọ trì phận sự của mình thì phạm tội; nhắm đến họ mà nói rằng “Có tội phạm phải khi không thọ trì”. Người may y cho vị tỳ khưu ni không phải là thân quyến, hoặc làm nghề y, nghề giữ kho, nghề vẽ, v.v., được gọi là phạm tội khi đang làm. Người không làm các phận sự đối với thầy tế độ, v.v., được gọi là phạm tội khi không làm. Người cho y đến vị tỳ khưu ni không phải là thân quyến được gọi là phạm tội khi đang cho. Người không cho y, v.v., đến đệ tử cùng ở hoặc đệ tử gần gũi được gọi là phạm tội khi không cho. Người nhận y từ vị tỳ khưu ni không phải là thân quyến được gọi là phạm tội khi đang nhận. Người không nhận lời khuyên dạy theo như câu “Này các Tỳ khưu, không nên nhận lời khuyên dạy,” được gọi là phạm tội khi không nhận.

Nissaggiyavatthuṃ anissajjitvā paribhuñjanto paribhogena āpajjati nāma. Pañcāhikaṃ saṅghāṭicāraṃ atikkāmayamānā aparibhogena āpajjati nāma. Sahagāraseyyaṃ rattiṃ āpajjati nāma, no divā, dvāraṃ asaṃvaritvā paṭisallīyanto divā āpajjati, no rattiṃ. Ekarattachārattasattāhadasāhamāsātikkamesu vuttaāpattiṃ āpajjanto aruṇugge āpajjati nāma, pavāretvā bhuñjanto na aruṇugge āpajjati nāma.
Người sử dụng vật cần phải xả mà không xả thì được gọi là phạm tội do sử dụng. Người để quá năm ngày đi lại mà không có y tăng-già-lê thì được gọi là phạm tội do không sử dụng. Người ngủ chung nhà với người thế tục thì được gọi là phạm tội vào ban đêm, không phải ban ngày; người nhập thất mà không đóng cửa thì phạm tội vào ban ngày, không phải ban đêm. Người phạm tội đã được quy định trong các trường hợp quá một đêm, bốn đêm, bảy ngày, mười ngày, một tháng, thì được gọi là phạm tội vào lúc rạng đông; người thọ thực sau khi đã được mời thì được gọi là không phạm tội vào lúc rạng đông.

Bhūtagāmañceva aṅgajātañca chindanto chindanto āpajjati nāma, kese vā nakhe vā na chindanto na chindanto āpajjati nāma. Āpattiṃ chādento chādento āpajjati nāma, ‘‘tiṇena vā paṇṇena vā paṭicchādetvā āgantabbaṃ, natveva naggena āgantabbaṃ, yo āgaccheyya āpatti dukkaṭassā’’ti imaṃ pana āpattiṃ na chādento āpajjati nāma. Kusacīrādīni dhārento dhārento āpajjati nāma, ‘‘ayaṃ te bhikkhu patto yāva bhedanāya dhāretabbo’’ti imaṃ āpattiṃ na dhārento āpajjati nāma.
Người chặt phá cây cỏ và làm tổn thương bộ phận sinh dục thì được gọi là phạm tội khi đang chặt (làm tổn thương); người không cắt tóc hoặc móng thì được gọi là phạm tội khi không cắt. Người che giấu tội thì được gọi là phạm tội khi đang che giấu; nhưng đối với tội này: “Cần phải che thân bằng cỏ hoặc lá mà đến, chứ không được đến lõa thể; ai đến (lõa thể) thì phạm tội tác ác,” thì được gọi là phạm tội khi không che. Người mặc y bằng cỏ tranh, v.v., thì được gọi là phạm tội khi đang mặc; đối với tội này: “Này Tỳ khưu, ngươi phải giữ gìn cái bát này cho đến khi nó vỡ,” thì được gọi là phạm tội khi không giữ gìn.

‘‘Attanā vā attānaṃ nānāsaṃvāsakaṃ karotī’’ti ekasīmāyaṃ dvīsu saṅghesu nisinnesu ekasmiṃ pakkhe nisīditvā parapakkhassa laddhiṃ gaṇhanto yasmiṃ pakkhe nisinno tesaṃ attanāva attānaṃ nānāsaṃvāsakaṃ karoti nāma. Yesaṃ santike nisinno tesaṃ gaṇapūrako hutvā kammaṃ kopeti, itaresaṃ hatthapāsaṃ anāgatattā. Samānasaṃvāsakepi eseva nayo. Yesañhi so laddhiṃ roceti, tesaṃ samānasaṃvāsako hoti, itaresaṃ nānāsaṃvāsako. Satta āpattiyo satta āpattikkhandhāti āpajjitabbato āpattiyo, rāsaṭṭhena khandhāti evaṃ dveyeva nāmāni hontīti nāmavasena dukaṃ dassitaṃ. Kammena vā salākaggāhena vāti ettha uddeso ceva kammañca ekaṃ, vohāro ceva anussāvanā ca salākaggāho ca ekaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhā pubbabhāgā, kammañceva uddeso ca pamāṇaṃ.
“Tự mình làm cho mình trở thành người chung sống khác biệt” nghĩa là: Khi hai nhóm Tăng đang ngồi trong cùng một giới trường, người ngồi về một phe rồi chấp nhận kiến giải của phe đối lập, thì đối với phe mà mình đang ngồi, người đó tự mình làm cho mình trở thành người chung sống khác biệt. Đối với những người mà mình đang ngồi gần, người đó đóng vai trò người bổ túc túc số Tăng rồi làm hỏng Tăng sự, bởi vì người đó không ở trong tầm tay của những người kia. Đối với người chung sống đồng đẳng cũng theo phương cách này. Bởi vì người đó ưa thích kiến giải của phe nào, thì người đó là người chung sống đồng đẳng với họ, và là người chung sống khác biệt với những người còn lại. Bảy tội cũng là bảy nhóm tội: Vì là điều phải phạm vào nên gọi là tội; vì có ý nghĩa là một tập hợp nên gọi là nhóm; như vậy chỉ có hai tên gọi, nên nhóm đôi được trình bày theo phương diện tên gọi. Bằng hành vi hoặc bằng việc nhận thẻ: Ở đây, việc tuyên đọc và hành vi là một; việc thảo luận, việc tuyên bố và việc nhận thẻ là một. Việc thảo luận, việc tuyên bố, việc nhận thẻ là giai đoạn đầu; hành vi và việc tuyên đọc là chuẩn mực.

Addhānahīno nāma ūnavīsativasso. Aṅgahīno nāma hatthacchinnādibhedo. Vatthuvipanno nāma paṇḍako tiracchānagato ubhatobyañjanako ca. Avasesā theyyasaṃvāsakādayo aṭṭha abhabbapuggalā karaṇadukkaṭakā nāma. Dukkaṭakiriyā dukkaṭakammā, imasmiṃyeva attabhāve katena attano kammena abhabbaṭṭhānaṃ pattāti attho. Aparipūro nāma aparipuṇṇapattacīvaro. No ca yācati nāma upasampadaṃ na yācati. Alajjissa ca bālassa cāti alajjī sacepi tepiṭako hoti, bālo ca sacepi saṭṭhivasso hoti, ubhopi nissāya na vatthabbaṃ. Bālassa ca lajjissa cāti ettha bālassa ‘‘tvaṃ nissayaṃ gaṇhā’’ti āṇāyapi nissayo dātabbo, lajjissa pana yācantasseva. Sātisāranti sadosaṃ; yaṃ ajjhācaranto āpattiṃ āpajjati.
Người thiếu tuổi là người dưới hai mươi tuổi. Người thiếu chi phần là người bị các khiếm khuyết như cụt tay, v.v. Người hư hỏng về căn bản là người ái nam ái nữ, súc sanh và người có hai bộ phận sinh dục. Tám hạng người không đủ tư cách còn lại, như người sống chung như kẻ trộm, v.v., được gọi là người có hành vi tác ác. Hành vi tác ác, nghiệp tác ác, nghĩa là họ đã đạt đến tình trạng không đủ tư cách do chính nghiệp của mình đã tạo trong chính đời này. Người không đầy đủ là người không có đủ y bát. Và không xin nghĩa là không xin thọ Cụ túc giới. Của người không biết hổ thẹn và của người ngu si: Người không biết hổ thẹn dù có thông thuộc Tam tạng, và người ngu si dù đã sáu mươi tuổi, không nên nương tựa vào cả hai. Của người ngu si và của người biết hổ thẹn: Ở đây, đối với người ngu si, sự nương tựa cũng nên được ban cho bằng mệnh lệnh “Ngươi hãy nhận sự nương tựa”; nhưng đối với người biết hổ thẹn thì chỉ khi người ấy xin. Có lỗi: nghĩa là có tội; điều mà khi vi phạm thì phạm tội.

Kāyena paṭikkosanā nāma hatthavikārādīhi paṭikkosanā. Kāyena paṭijānātīti hatthavikārādīhi paṭijānāti. Upaghātikā nāma upaghātā. Sikkhūpaghātikā nāma sikkhūpaghāto. Bhogūpaghātikā nāma paribhogūpaghāto, tattha tisso sikkhā asikkhato sikkhūpaghātikāti veditabbā. Saṅghikaṃ vā puggalikaṃ vā dupparibhogaṃ bhuñjato bhogūpaghātikāti veditabbā. Dve venayikāti dve atthā vinayasiddhā. Paññattaṃ nāma sakale vinayapiṭake kappiyākappiyavasena paññattaṃ. Paññattānulomaṃ nāma catūsu mahāpadesesu daṭṭhabbaṃ. Setughātoti paccayaghāto; yena cittena akappiyaṃ kareyya, tassa cittassāpi anuppādananti attho. Mattakāritāti mattāya pamāṇena karaṇaṃ; pamāṇe ṭhānanti attho. Kāyena āpajjatīti kāyadvārikaṃ kāyena āpajjati; vacīdvārikaṃ vācāya. Kāyena vuṭṭhātīti tiṇavatthārakasamathe vināpi desanāya kāyeneva vuṭṭhāti; desetvā vuṭṭhahanto pana vācāya vuṭṭhāti. Abbhantaraparibhogo nāma ajjhoharaṇaparibhogo. Bāhiraparibhogo nāma sīsamakkhanādi.
Sự khiển trách bằng thân là sự khiển trách bằng cử chỉ tay, v.v. Thừa nhận bằng thân là thừa nhận bằng cử chỉ tay, v.v. Sự tổn hại là sự gây tổn hại. Sự tổn hại đến học giới là sự tổn hại đến học giới. Sự tổn hại đến vật dụng là sự tổn hại đến việc sử dụng. Trong đó, ba học giới, do không học, cần được biết là sự tổn hại đến học giới. Người sử dụng sai cách vật của Tăng hoặc của cá nhân cần được biết là sự tổn hại đến vật dụng. Hai điều thuộc Luật là hai ý nghĩa được thành tựu bởi Luật tạng. Điều được chế định là những gì được chế định trong toàn bộ Luật tạng theo phương diện hợp thức và không hợp thức. Điều tùy thuận theo chế định cần được thấy trong bốn nguyên tắc lớn để suy xét. Sự phá hủy cầu nối là sự phá hủy duyên; nghĩa là không để phát sinh ngay cả tâm mà với tâm đó người ta có thể làm điều không hợp thức. Sự làm có chừng mực là làm theo mức độ, theo liều lượng; nghĩa là đứng trong giới hạn. Phạm tội bằng thân nghĩa là tội thuộc cửa thân thì phạm bằng thân; tội thuộc cửa lời thì phạm bằng lời. Xuất tội bằng thân nghĩa là trong pháp dàn xếp trải cỏ, người đó xuất tội bằng chính thân mà không cần sám hối; còn người xuất tội bằng cách sám hối thì xuất tội bằng lời. Sự sử dụng bên trong là sự sử dụng qua đường ăn uống. Sự sử dụng bên ngoài là việc xức dầu lên đầu, v.v.

Anāgataṃ bhāraṃ vahatīti atherova samāno therehi vahitabbaṃ bījanagāhadhammajjhesanādibhāraṃ vahati; taṃ nittharituṃ vīriyaṃ ārabhati. Āgataṃ bhāraṃ na vahatīti thero therakiccaṃ na karoti, ‘‘anujānāmi bhikkhave therena bhikkhunā sāmaṃ vā dhammaṃ bhāsituṃ, paraṃ vā ajjhesituṃ, anujānāmi bhikkhave therādheyyaṃ pātimokkha’’nti evamādi sabbaṃ parihāpetīti attho. Na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyatīti na kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyitvā karoti. Kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyatīti kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyitvā karoti. Etesaṃ dvinnaṃ divā ca ratto ca āsavā vaḍḍhantīti attho. Anantaradukepi vuttapaṭipakkhavasena attho veditabbo. Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā uttānamevāti.
Gánh vác gánh nặng chưa đến nghĩa là người chưa phải là trưởng lão mà lại gánh vác gánh nặng phải được các trưởng lão gánh vác, như việc nhận hạt giống, thỉnh cầu Pháp, v.v.; người đó khởi sự tinh tấn để hoàn thành việc đó. Không gánh vác gánh nặng đã đến nghĩa là vị trưởng lão không làm phận sự của trưởng lão, bỏ bê tất cả những điều như: “Này các Tỳ khưu, Ta cho phép vị Tỳ khưu trưởng lão tự mình thuyết Pháp hoặc thỉnh cầu người khác (thuyết Pháp); Này các Tỳ khưu, Ta cho phép đọc Giới bổn dành cho trưởng lão,” v.v. Hối tiếc điều không đáng hối tiếc nghĩa là làm với sự hối tiếc điều không đáng hối tiếc. Không hối tiếc điều đáng hối tiếc nghĩa là làm mà không hối tiếc điều đáng hối tiếc. Đối với hai hạng người này, các lậu hoặc tăng trưởng cả ngày lẫn đêm. Trong nhóm đôi kế tiếp, ý nghĩa cần được hiểu theo cách đối lập với những gì đã nói. Phần còn lại thì rõ ràng vì đã được nói theo phương cách ở các chỗ tương ứng.

Dukavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về hai pháp đã hoàn thành.

Tikavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Ba Pháp

323. Tikesu atthāpatti tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti atthi āpatti, yaṃ tiṭṭhante bhagavati āpajjatīti attho. Eseva nayo sabbattha. Tattha lohituppādāpattiṃ tiṭṭhante āpajjati. ‘‘Etarahi kho panānanda, bhikkhū aññamaññaṃ āvusovādena samudācaranti, na vo mamaccayena evaṃ samudācaritabbaṃ, navakena, ānanda, bhikkhunā thero bhikkhū ‘bhante’ti vā ‘āyasmā’ti vā samudācaritabbo’’ti vacanato theraṃ āvusovādena samudācaraṇapaccayā āpattiṃ parinibbute bhagavati āpajjati, no tiṭṭhante. Imā dve āpattiyo ṭhapetvā avasesā dharantepi bhagavati āpajjati, parinibbutepi.
323. Trong phần ba pháp: Có tội phạm phải khi Đức Thế Tôn còn tại thế nghĩa là có tội mà người ta phạm phải khi Đức Thế Tôn còn tại thế. Phương cách này cũng tương tự ở mọi nơi. Trong đó, tội làm chảy máu (của Như Lai) thì phạm phải khi (Đức Thế Tôn) còn tại thế. Theo như lời dạy: “Này Ānanda, hiện nay các Tỳ khưu xưng hô với nhau bằng tiếng ‘hiền giả’, sau khi Ta diệt độ, các ngươi không nên xưng hô như vậy. Này Ānanda, Tỳ khưu mới tu nên xưng hô với Tỳ khưu trưởng lão là ‘Đại đức’ hoặc ‘Tôn giả’,” tội do duyên xưng hô với trưởng lão bằng tiếng ‘hiền giả’ thì phạm phải khi Đức Thế Tôn đã nhập Niết-bàn, không phải khi Ngài còn tại thế. Ngoại trừ hai tội này, các tội còn lại thì phạm phải cả khi Đức Thế Tôn còn tại thế lẫn khi Ngài đã nhập Niết-bàn.

Pavāretvā anatirittaṃ bhuñjanto āpattiṃ kāle āpajjati no vikāle. Vikālabhojanāpattiṃ pana vikāle āpajjati no kāle. Avasesā kāle ceva āpajjati vikāle ca. Sahagāraseyyaṃ rattiṃ āpajjati, dvāraṃ asaṃvaritvā paṭisallīyanaṃ divā. Sesā rattiñceva divā ca. ‘‘Dasavassomhi atirekadasavassomhī’’ti bālo abyatto parisaṃ upaṭṭhāpento dasavasso āpajjati no ūnadasavasso . ‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navo vā majjhimo vā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnadasavasso āpajjati no dasavasso. Sesā dasavasso ceva āpajjati ūnadasavasso ca. ‘‘Pañcavassomhī’’ti bālo abyatto anissāya vasanto pañcavasso āpajjati. ‘‘Ahaṃ paṇḍito byatto’’ti navako anissāya vasanto ūnapañcavasso āpajjati. Sesaṃ pañcavasso ceva āpajjati ūnapañcavasso ca. Anupasampannaṃ padasodhammaṃ vācento, mātugāmassa dhammaṃ desento evarūpaṃ āpattiṃ kusalacitto āpajjati, pārājika-sukkavissaṭṭhi-kāyasaṃsagga-duṭṭhulla-attakāmapāricariya-duṭṭhadosa-saṅghabhedapahāradāna-talasattikādibhedaṃ akusalacitto āpajjati, asañcicca sahagāraseyyādiṃ abyākatacitto āpajjati, yaṃ arahāva āpajjati, sabbaṃ abyākatacittova āpajjati, methunadhammādibhedamāpattiṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, duṭṭhadosādibhedaṃ dukkhavedanāsamaṅgī, yaṃ sukhavedanāsamaṅgī āpajjati, taṃyeva majjhatto hutvā āpajjanto adukkhamasukhavedanāsamaṅgī āpajjati.
Người thọ thực đồ ăn không dư thừa sau khi đã được mời thì phạm tội vào đúng thời, không phải phi thời. Còn tội ăn phi thời thì phạm vào phi thời, không phải đúng thời. Các tội còn lại thì phạm cả vào đúng thời lẫn phi thời. Tội ngủ chung nhà với người thế tục thì phạm vào ban đêm; tội nhập thất không đóng cửa thì phạm vào ban ngày. Các tội còn lại thì phạm cả ban đêm lẫn ban ngày. Người ngu dốt, không rành Luật, nói rằng “Tôi đã đủ mười tuổi hạ, hơn mười tuổi hạ” rồi nhiếp chúng, thì phạm tội khi đủ mười tuổi hạ, không phải khi chưa đủ mười tuổi hạ. Vị mới tu hoặc trung bình nói rằng “Tôi là người trí tuệ, rành Luật” rồi nhiếp chúng, thì phạm tội khi chưa đủ mười tuổi hạ, không phải khi đủ mười tuổi hạ. Các tội còn lại thì phạm cả khi đủ mười tuổi hạ lẫn khi chưa đủ mười tuổi hạ. Người ngu dốt, không rành Luật, nói rằng “Tôi đã đủ năm tuổi hạ” rồi sống không nương tựa, thì phạm tội khi đủ năm tuổi hạ. Vị mới tu nói rằng “Tôi là người trí tuệ, rành Luật” rồi sống không nương tựa, thì phạm tội khi chưa đủ năm tuổi hạ. Phần còn lại thì phạm cả khi đủ năm tuổi hạ lẫn khi chưa đủ năm tuổi hạ. Người đọc tụng từng chữ Pháp cho người chưa thọ Cụ túc giới, hoặc thuyết Pháp cho người nữ, phạm tội loại này với tâm thiện. Người phạm các tội như Bất cộng trụ, xuất tinh, thân thể tiếp xúc, lời thô ác, phục vụ theo ý muốn của mình, tâm sân ác, phá hòa hợp Tăng, đánh đập, nhạo báng bằng cách vỗ tay, v.v., thì phạm tội với tâm bất thiện. Người không cố ý phạm tội ngủ chung nhà với người thế tục, v.v., thì phạm tội với tâm vô ký. Bất cứ tội gì mà bậc A-la-hán phạm phải, thì tất cả đều phạm với tâm vô ký. Người phạm các tội như hành dâm, v.v., thì phạm tội khi đang có cảm thọ lạc. Người phạm các tội như tâm sân ác, v.v., thì phạm tội khi đang có cảm thọ khổ. Cũng chính tội mà người phạm khi đang có cảm thọ lạc, nếu người đó giữ tâm trung tính mà phạm vào, thì phạm tội khi đang có cảm thọ không khổ không lạc.

Tayo paṭikkhepāti buddhassa bhagavato tayo paṭikkhepā. Catūsu paccayesu mahicchatā asantuṭṭhitā kilesasallekhanapaṭipattiyā agopāyanā, ime hi tayo dhammā buddhena bhagavatā paṭikkhittā. Appicchatādayo pana tayo buddhena bhagavatā anuññātā, tena vuttaṃ ‘‘tayo anuññātā’’ti.
Ba điều từ khước là ba sự từ khước của Đức Phật, Đức Thế Tôn. Đó là: ham muốn nhiều, không biết đủ trong bốn vật dụng; không bảo vệ pháp hành giảm thiểu phiền não. Ba pháp này thực sự đã bị Đức Phật, Đức Thế Tôn từ khước. Còn ba pháp như ít ham muốn, v.v., thì đã được Đức Phật, Đức Thế Tôn cho phép; do đó đã nói là “ba điều được cho phép”.

‘‘Dasavassomhī’’ti parisaṃ upaṭṭhāpento ‘‘pañcavassomhī’’ti nissayaṃ agaṇhanto bālo āpajjati no paṇḍito, ūnadasavasso ‘‘byattomhī’’ti bahussutattā parisaṃ upaṭṭhāpento ūnapañcavasso ca nissayaṃ agaṇhanto paṇḍito āpajjati no bālo; avasesaṃ paṇḍito ceva āpajjati bālo ca. Vassaṃ anupagacchanto kāḷe āpajjati no juṇhe; mahāpavāraṇāya appavārento juṇhe āpajjati no kāḷe; avasesaṃ kāḷe ceva āpajjati juṇhe ca. Vassūpagamanaṃ kāḷe kappati no juṇhe; mahāpavāraṇāya pavāraṇā juṇhe kappati no kāḷe; sesaṃ anuññātakaṃ kāḷe ceva kappati juṇhe ca.
Người ngu dốt nhiếp chúng khi nói “Tôi đã đủ mười tuổi hạ” hoặc không nhận sự nương tựa khi nói “Tôi đã đủ năm tuổi hạ” thì phạm tội, không phải người trí tuệ. Người chưa đủ mười tuổi hạ nhiếp chúng do học nhiều, nói “Tôi rành Luật”, và người chưa đủ năm tuổi hạ không nhận sự nương tựa, thì người trí tuệ phạm tội, không phải người ngu dốt; phần còn lại thì cả người trí tuệ lẫn người ngu dốt đều phạm. Người không nhập hạ thì phạm tội vào mùa mưa, không phải mùa sáng (các mùa khác); người không tự tứ vào ngày Đại Tự tứ thì phạm tội vào mùa sáng, không phải mùa mưa; phần còn lại thì phạm cả vào mùa mưa lẫn mùa sáng. Việc nhập hạ thì hợp thức vào mùa mưa, không phải mùa sáng; việc tự tứ vào ngày Đại Tự tứ thì hợp thức vào mùa sáng, không phải mùa mưa; phần còn lại được cho phép thì hợp thức cả vào mùa mưa lẫn mùa sáng.

Kattikapuṇṇamāsiyā pacchime pāṭipadadivase vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ nivāsento hemante āpajjati. Kurundiyaṃ pana ‘‘kattikapuṇṇamadivase apaccuddharitvā hemante āpajjatī’’ti vuttaṃ, tampi suvuttaṃ. ‘‘Cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti hi vuttaṃ. Atirekamāse sese gimhāne pariyesanto atirekaḍḍhamāse sese katvā nivāsento ca gimhe āpajjati nāma. Satiyā vassikasāṭikāya naggo kāyaṃ ovassāpento vasse āpajjati nāma. Pārisuddhiuposathaṃ vā adhiṭṭhānuposathaṃ vā karonto saṅgho āpajjati. Suttuddesañca adhiṭṭhānuposathañca karonto gaṇo āpajjati. Ekako suttuddesaṃ pārisuddhiuposathañca karonto puggalo āpajjati. Pavāraṇāyapi eseva nayo.
Người mặc y tắm mưa đã được làm thành vật tùy dùng rồi cất giữ vào ngày mồng một sau ngày rằm tháng Kattika, thì phạm tội vào mùa đông. Nhưng trong sách Kurundī nói: “Không từ bỏ vào ngày rằm tháng Kattika rồi (mặc) vào mùa đông thì phạm tội,” điều đó cũng đúng. Vì đã nói: “Được chú nguyện trong bốn tháng, sau đó thì làm thành vật tùy dùng.” Người tìm kiếm (y tắm mưa) khi còn hơn một tháng nữa là hết mùa nóng, và làm (y) rồi mặc khi còn hơn nửa tháng nữa là hết mùa, thì được gọi là phạm tội vào mùa hè. Khi có y tắm mưa mà lại để thân trần cho mưa ướt, thì được gọi là phạm tội vào mùa mưa. Tăng chúng thực hiện lễ Bố-tát thanh tịnh hoặc lễ Bố-tát chú nguyện thì phạm tội (nếu làm sai). Nhóm tỳ khưu thực hiện việc đọc Giới bổn và lễ Bố-tát chú nguyện thì phạm tội (nếu làm sai). Một cá nhân thực hiện việc đọc Giới bổn và lễ Bố-tát thanh tịnh thì phạm tội (nếu làm sai). Đối với lễ Tự tứ cũng theo phương cách này.

Saṅghuposatho ca saṅghapavāraṇā ca saṅghasseva kappati. Gaṇuposatho ca gaṇapavāraṇā ca gaṇasseva kappati. Adhiṭṭhānuposatho ca adhiṭṭhānapavāraṇā ca puggalasseva kappati. ‘‘Pārājikaṃ āpannomhī’’tiādīni bhaṇanto vatthuṃ chādeti na āpattiṃ, ‘‘methunaṃ dhammaṃ paṭisevi’’ntiādīni bhaṇanto āpattiṃ chādeti no vatthuṃ, yo neva vatthuṃ na āpattiṃ āroceti, ayaṃ vatthuñceva chādeti āpattiñca.
Lễ Bố-tát của Tăng và lễ Tự tứ của Tăng chỉ hợp thức cho Tăng chúng. Lễ Bố-tát của nhóm và lễ Tự tứ của nhóm chỉ hợp thức cho nhóm tỳ khưu. Lễ Bố-tát chú nguyện và lễ Tự tứ chú nguyện chỉ hợp thức cho cá nhân. Người nói rằng “Tôi đã phạm tội Bất cộng trụ,” v.v., là che giấu sự việc, không phải che giấu tội. Người nói rằng “Tôi đã hành dâm,” v.v., là che giấu tội, không phải che giấu sự việc. Người không báo cáo cả sự việc lẫn tội, người này che giấu cả sự việc lẫn tội.

Paṭicchādetīti paṭicchādi. Jantāgharameva paṭicchādi jantāgharapaṭicchādi. Itarāsupi eseva nayo. Dvāraṃ pidahitvā antojantāghare ṭhitena parikammaṃ kātuṃ vaṭṭati. Udake otiṇṇenāpi etadeva vaṭṭati. Ubhayattha khādituṃ bhuñjituṃ vā na vaṭṭati. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāya paṭicchannena sabbaṃ kātuṃ vaṭṭati. Vahantīti yanti niyyanti; nindaṃ vā paṭikkosaṃ vā na labhanti. Candamaṇḍalaṃ abbhāmahikādhūmarajarāhuvimuttaṃ vivaṭaṃyeva virocati, na tesu aññatarena paṭicchannaṃ. Tathā sūriyamaṇḍalaṃ, dhammavinayopi vivaritvā vibhajitvā desiyamānova virocati no paṭicchanno.
Che đậy nên gọi là vật che đậy. Chỉ che đậy nhà tắm hơi là vật che đậy nhà tắm hơi. Trong các trường hợp khác cũng theo phương cách này. Người đứng trong nhà tắm hơi sau khi đã đóng cửa thì được phép thực hiện việc xoa bóp. Người đã xuống nước cũng được phép làm như vậy. Ở cả hai nơi đều không được phép ăn hoặc nhai. Vật che đậy bằng vải, do tính chất hợp thức hoàn toàn, người được che đậy bằng vật đó được phép làm mọi việc. Lưu chảy nghĩa là đi, đi ra; không nhận lãnh sự khiển trách hay chê bai. Vầng trăng thoát khỏi mây, sương mù, khói, bụi, và La-hầu thì rực rỡ khi được mở ra, không phải khi bị che đậy bởi bất cứ thứ gì trong số đó. Vầng mặt trời cũng vậy; Pháp và Luật cũng chỉ rực rỡ khi được trình bày, phân tích, giảng giải một cách rộng mở, không phải khi bị che đậy.

Aññena bhesajjena karaṇīyena aññaṃ viññāpento gilāno āpajjati, na bhesajjena karaṇīyena bhesajjaṃ viññāpento agilāno āpajjati, avasesaṃ āpattiṃ gilāno ceva āpajjati agilāno ca.
Người bệnh, khi cần một loại dược phẩm nào đó mà lại xin một loại khác, thì phạm tội; người không bệnh (xin dược phẩm khi không cần) thì không phạm tội (theo cách này); các tội còn lại thì cả người bệnh lẫn người không bệnh đều phạm.

Anto āpajjati no bahīti anupakhajja seyyaṃ kappento anto āpajjati no bahi, bahiāpajjati no antoti saṅghikaṃ mañcādiṃ ajjhokāse santharitvā pakkamanto bahi āpajjati no anto, avasesaṃ pana anto ceva āpajjati bahi ca. Antosīmāyāti āgantuko āgantukavattaṃ adassetvā sachattupāhano vihāraṃ pavisanto upacārasīmaṃ okkantamattova āpajjati. Bahisīmāyāti gamiko dārubhaṇḍapaṭisāmanādigamikavattaṃ apūretvā pakkamanto upacārasīmaṃ atikkantamattova āpajjati. Avasesaṃ antosīmāya ceva āpajjati bahisīmāya ca. Sati vuḍḍhatare anajjhiṭṭho dhammaṃ bhāsanto saṅghamajjhe āpajjati nāma. Gaṇamajjhepi puggalasantikepi eseva nayo. Kāyena vuṭṭhātīti tiṇavatthārakasamathena vuṭṭhāti. Kāyaṃ acāletvā vācāya desentassa vācāya vuṭṭhāti. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvā desentassa kāyena vācāya vuṭṭhāti nāma. Saṅghamajjhe desanāgāminīpi vuṭṭhānagāminīpi vuṭṭhāti. Gaṇapuggalamajjhe pana desanāgāminīyeva vuṭṭhāti.
Phạm tội ở bên trong, không phải bên ngoài nghĩa là người nằm xuống mà không lấn vào (chỗ người khác) thì phạm tội ở bên trong, không phải bên ngoài. Phạm tội ở bên ngoài, không phải bên trong nghĩa là người trải giường của Tăng, v.v., ở ngoài trời rồi bỏ đi thì phạm tội ở bên ngoài, không phải bên trong. Còn các tội còn lại thì phạm cả ở bên trong lẫn bên ngoài. Trong giới trường nghĩa là vị tỳ khưu mới đến không thể hiện phận sự của người mới đến, mang dù và giày dép đi vào trú xứ, thì phạm tội ngay khi vừa bước vào giới trường phụ cận. Ngoài giới trường nghĩa là vị tỳ khưu sắp đi không làm tròn phận sự của người sắp đi như cất dọn đồ gỗ, v.v., rồi bỏ đi, thì phạm tội ngay khi vừa đi quá giới trường phụ cận. Các tội còn lại thì phạm cả trong giới trường lẫn ngoài giới trường. Khi có vị trưởng thượng hơn mà người không được thỉnh cầu lại thuyết Pháp, thì được gọi là phạm tội giữa Tăng chúng. Giữa nhóm tỳ khưu hay trước mặt cá nhân cũng theo phương cách này. Xuất tội bằng thân nghĩa là xuất tội bằng pháp dàn xếp trải cỏ. Người không cử động thân mà sám hối bằng lời thì xuất tội bằng lời. Người sám hối bằng cách thực hiện hành vi thân thể đi kèm với lời nói thì được gọi là xuất tội bằng thân và lời. Giữa Tăng chúng, cả tội có thể sám hối lẫn tội có thể xuất khỏi đều được xuất. Nhưng giữa nhóm hoặc cá nhân thì chỉ có tội có thể sám hối mới được xuất.

Āgāḷhāya ceteyyāti āgāḷhāya daḷhabhāvāya ceteyya; tajjanīyakammādikatassa vattaṃ na pūrayato icchamāno saṅgho ukkhepanīyakammaṃ kareyyāti attho. Alajjī ca hoti bālo ca apakatatto cāti ettha bālo ‘‘ayaṃ dhammādhammaṃ na jānāti’’ apakatatto vā ‘‘āpattānāpattiṃ na jānātī’’ti na ettāvatā kammaṃ kātabbaṃ; bālabhāvamūlakaṃ pana apakatattabhāvamūlakañca āpattiṃ āpannassa kammaṃ kātabbanti attho. Adhisīle sīlavipanno nāma dve āpattikkhandhe āpanno; ācāravipanno nāma pañca āpattikkhandhe āpanno; diṭṭhivipanno nāma antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato. Tesaṃ āpattiṃ apassantānaṃ appaṭikarontānaṃ diṭṭhiñca anissajjantānaṃyeva kammaṃ kātabbaṃ.
Nên phạt nặng hơn nghĩa là nên phạt để làm cho vững chắc hơn; nghĩa là Tăng chúng, nếu muốn, có thể thực hiện hành vi cử tội đối với người đã bị phạt bằng hành vi khiển trách, v.v., mà không làm tròn phận sự. Là người không biết hổ thẹn, ngu si và chưa được sửa trị: Ở đây, người ngu si là “người này không biết Pháp và phi Pháp,” hoặc người chưa được sửa trị là “người không biết tội và không phải tội,” không phải chỉ vì bấy nhiêu đó mà hành phạt được thực hiện; nhưng hành phạt cần được thực hiện đối với người đã phạm tội mà có nguồn gốc từ sự ngu si và có nguồn gốc từ việc chưa được sửa trị. Người hư hỏng về giới trong phần tăng thượng giới là người đã phạm hai nhóm tội (Bất cộng trụ, Tăng tàn); người hư hỏng về tư cách là người đã phạm năm nhóm tội (còn lại); người hư hỏng về kiến giải là người có đầy đủ kiến chấp thủ một bên. Hành phạt chỉ nên được thực hiện đối với những người không thấy tội của mình, không sửa trị, và không từ bỏ kiến giải ấy.

Kāyiko davo nāma pāsakādīhi jūtakīḷanādibhedo anācāro; vācasiko davo nāma mukhālambarakaraṇādibhedo anācāro; kāyikavācasiko nāma naccanagāyanādibhedo dvīhipi dvārehi anācāro . Kāyiko anācāro nāma kāyadvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; vācasiko anācāro nāma vacīdvāre paññattasikkhāpadavītikkamo; kāyikavācasiko nāma dvāradvayepi paññattasikkhāpadavītikkamo. Kāyikena upaghātikenāti kāyadvāre paññattassa sikkhāpadassa asikkhanena, yo hi taṃ na sikkhati, so naṃ upaghāteti, tasmā tassa taṃ asikkhanaṃ ‘‘kāyikaṃ upaghātika’’nti vuccati. Sesapadadvayepi eseva nayo. Kāyikena micchājīvenāti jaṅghapesanikādinā vā gaṇḍaphālanādinā vā vejjakammena ; vācasikenāti sāsanauggahaṇaārocanādinā; tatiyapadaṃ ubhayasampayogavasena vuttaṃ.
Sự đùa giỡn thuộc thân là hành vi không đúng đắn như chơi cờ bạc bằng xúc xắc, v.v.; sự đùa giỡn thuộc lời là hành vi không đúng đắn như làm trò hề bằng miệng, v.v.; sự đùa giỡn thuộc thân và lời là hành vi không đúng đắn bằng cả hai cửa như nhảy múa, ca hát, v.v. Hành vi không đúng đắn thuộc thân là sự vi phạm học giới được chế định ở cửa thân; hành vi không đúng đắn thuộc lời là sự vi phạm học giới được chế định ở cửa lời; hành vi không đúng đắn thuộc thân và lời là sự vi phạm học giới được chế định ở cả hai cửa. Bằng sự tổn hại thuộc thân nghĩa là do không học tập học giới được chế định ở cửa thân; người nào không học tập điều đó, người đó làm tổn hại nó, do đó việc không học tập đó của người ấy được gọi là “sự tổn hại thuộc thân”. Trong hai thuật ngữ còn lại cũng theo phương cách này. Bằng tà mạng thuộc thân nghĩa là bằng nghề y như đưa tin bằng chân hoặc mổ ung nhọt, v.v.; bằng (tà mạng) thuộc lời nghĩa là bằng việc thông báo việc học thuộc giáo pháp, v.v.; thuật ngữ thứ ba được nói theo nghĩa kết hợp cả hai.

Alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍananti alaṃ bhikkhu mā bhaṇḍanaṃ kari, mā kalahaṃ, mā vivādaṃ karīti attho. Na voharitabbanti na kiñci vattabbaṃ; vadatopi hi tādisassa vacanaṃ na sotabbaṃ maññanti. Na kismiñci paccekaṭṭhāneti kismiñci bījanaggāhādike ekasmimpi jeṭṭhakaṭṭhāne na ṭhapetabboti attho. Okāsakammaṃ kārentassāti ‘‘karotu āyasmā okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ okāsaṃ kārentassa. Nālaṃ okāsakammaṃ kātunti ‘‘kiṃ tvaṃ karissasī’’ti okāso na kātabbo. Savacanīyaṃ nādātabbanti vacanaṃ na ādātabbaṃ, vacanampi na sotabbaṃ; yattha gahetvā gantukāmo hoti, na tattha gantabbanti attho.
Thôi đi, Tỳ khưu, đừng cãi cọ nghĩa là thôi đi, Tỳ khưu, đừng gây gổ, đừng tranh cãi, đừng tranh luận. Không nên nói chuyện nghĩa là không nên nói bất cứ điều gì; người ta cho rằng ngay cả khi người như vậy nói, lời nói cũng không nên nghe. Không ở bất kỳ vị trí riêng biệt nào nghĩa là không nên đặt (người đó) vào bất kỳ vị trí trưởng thượng nào dù là một, như việc nhận hạt giống, v.v. Của người đang xin phép nghĩa là của người đang xin phép như vầy: “Xin Tôn giả cho phép, tôi muốn nói với ngài điều này”. Không nên cho phép nghĩa là không nên cho phép (bằng cách nói): “Ngươi sẽ làm gì?”. Không nên nhận lời để nói nghĩa là không nên nhận lời, cũng không nên nghe lời nói; nơi nào người đó muốn đi sau khi đã nhận (lời mời), thì không nên đến nơi đó.

Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayoti yaṃ so jānāti, so tassa vinayo nāma hoti; so na pucchitabboti attho. Anuyogo na dātabboti ‘‘idaṃ kappatī’’ti pucchantassa pucchāya okāso na dātabbo, ‘‘aññaṃ pucchā’’ti vattabbo. Iti so neva pucchitabbo nāssa pucchā sotabbāti attho. Vinayo na sākacchātabboti vinayapañho na sākacchitabbo, kappiyākappiyakathā na saṃsandetabbā.
Luật của vị Tỳ khưu có đủ ba yếu tố nghĩa là điều mà vị ấy biết, đó được gọi là Luật của vị ấy; nghĩa là không nên hỏi vị ấy. Không nên cho phép hỏi nghĩa là không nên cho phép người hỏi rằng “Điều này có hợp thức không?” được hỏi, (nên nói): “Hãy hỏi điều khác”. Như vậy, nghĩa là không nên hỏi vị ấy, cũng không nên nghe câu hỏi của vị ấy. Không nên thảo luận về Luật nghĩa là không nên thảo luận vấn đề về Luật, không nên đối chiếu lời nói về điều hợp thức và không hợp thức.

Idamappahāyāti etaṃ brahmacāripaṭiññātādikaṃ laddhiṃ avijahitvā. Suddhaṃ brahmacārinti khīṇāsavaṃ bhikkhuṃ. ‘‘Pātabyataṃ āpajjatī’’ti pātabyabhāvaṃ paṭisevanaṃ āpajjati. ‘‘Idamappahāyā’’ti vacanato pana taṃ brahmacāripaṭiññātaṃ pahāya khīṇāsavaṃ ‘‘musā mayā bhaṇitaṃ, khamatha me’’ti khamāpetvā ‘‘natthi kāmesu doso’’ti laddhiṃ vijahitvā gativisodhanaṃ kareyya. Akusalamūlānīti akusalāni ceva mūlāni ca, akusalānaṃ vā mūlāni akusalamūlāni. Kusalamūlesupi eseva nayo. Duṭṭhu caritāni virūpāni vā caritāni duccaritāni. Suṭṭhu caritāni sundarāni vā caritāni sucaritāni. Kāyena karaṇabhūtena kataṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ. Esa nayo sabbattha. Sesaṃ tattha tattha vuttanayattā uttānamevāti.
Không từ bỏ điều này nghĩa là không từ bỏ kiến giải như tự nhận là người sống phạm hạnh, v.v. Người sống phạm hạnh thanh tịnh nghĩa là vị Tỳ khưu đã đoạn tận lậu hoặc. “Phạm vào sự lôi kéo” nghĩa là phạm vào việc thực hành lôi kéo (người khác từ bỏ phạm hạnh). Theo như câu “Không từ bỏ điều này,” người đó nên từ bỏ sự tự nhận sống phạm hạnh đó, xin vị đã đoạn tận lậu hoặc tha thứ rằng “Tôi đã nói dối, xin hãy tha thứ cho tôi,” từ bỏ kiến giải “Không có lỗi trong các dục,” rồi làm cho đường đi (tái sanh) được thanh tịnh. Các gốc rễ bất thiện nghĩa là vừa là bất thiện vừa là gốc rễ, hoặc là gốc rễ của các pháp bất thiện nên gọi là các gốc rễ bất thiện. Đối với các gốc rễ thiện cũng theo phương cách này. Hành vi được thực hiện xấu xa hoặc hành vi sai trái là các hành vi xấu. Hành vi được thực hiện tốt đẹp hoặc hành vi tốt đẹp là các hành vi tốt. Hành vi xấu được làm bằng thân làm công cụ là hành vi xấu thuộc thân. Phương cách này cũng tương tự ở mọi nơi. Phần còn lại thì rõ ràng vì đã được nói theo phương cách ở các chỗ tương ứng.

Tikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về ba pháp đã hoàn thành.

Catukkavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Bốn Pháp

324. Catukkesu sakavācāya āpajjati paravācāya vuṭṭhātīti vacīdvārikaṃ padasodhammādibhedaṃ āpattiṃ āpajjitvā tiṇavatthārakasamathaṭṭhānaṃ gato parassa kammavācāya vuṭṭhāti . Paravācāya āpajjati sakavācāya vuṭṭhātīti pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge parassa kammavācāya āpajjati, puggalassa santike desento sakavācāya vuṭṭhāti. Sakavācāya āpajjati sakavācāya vuṭṭhātīti vacīdvārikaṃ padasodhammādibhedaṃ āpattiṃ sakavācāya āpajjati, desetvā vuṭṭhahantopi sakavācāya vuṭṭhāti. Paravācāya āpajjati paravācāya vuṭṭhātīti yāvatatiyakaṃ saṅghādisesaṃ parassa kammavācāya āpajjati, vuṭṭhahantopi parassa parivāsakammavācādīhi vuṭṭhāti. Tato paresu kāyadvārikaṃ kāyena āpajjati, desento vācāya vuṭṭhāti. Vacīdvārikaṃ vācāya āpajjati, tiṇavatthārake kāyena vuṭṭhāti. Kāyadvārikaṃ kāyenaāpajjati, tameva tiṇavatthārake kāyena vuṭṭhāti. Vacīdvārikaṃ vācāya āpajjati, tameva desento vācāya vuṭṭhāti. Saṅghikamañcassa attano paccattharaṇena anattharato kāyasamphusane lomagaṇanāya āpajjitabbāpattiṃ sahagāraseyyāpattiñca pasutto āpajjati, pabujjhitvā pana āpannabhāvaṃ ñatvā desento paṭibuddho vuṭṭhāti. Jagganto āpajjitvā pana tiṇavatthārakasamathaṭṭhāne sayanto paṭibuddho āpajjati pasutto vuṭṭhāti nāma. Pacchimapadadvayampi vuttānusāreneva veditabbaṃ.
324. Trong phần bốn pháp: Phạm tội bằng lời của mình, xuất tội bằng lời của người khác nghĩa là sau khi phạm tội thuộc cửa lời như đọc sai từng chữ Pháp, v.v., người đến chỗ áp dụng pháp dàn xếp trải cỏ thì xuất tội bằng lời tuyên bố hành sự của người khác. Phạm tội bằng lời của người khác, xuất tội bằng lời của mình nghĩa là phạm tội do không từ bỏ tà kiến bằng lời tuyên bố hành sự của người khác, rồi sám hối trước mặt cá nhân thì xuất tội bằng lời của mình. Phạm tội bằng lời của mình, xuất tội bằng lời của mình nghĩa là phạm tội thuộc cửa lời như đọc sai từng chữ Pháp, v.v., bằng lời của mình, và khi sám hối để xuất tội cũng xuất tội bằng lời của mình. Phạm tội bằng lời của người khác, xuất tội bằng lời của người khác nghĩa là phạm tội Tăng tàn đến lần thứ ba bằng lời tuyên bố hành sự của người khác, và khi xuất tội cũng xuất tội bằng lời tuyên bố hành sự Biệt trú, v.v., của người khác. Trong các trường hợp sau đó: Tội thuộc cửa thân thì phạm bằng thân, khi sám hối thì xuất bằng lời. Tội thuộc cửa lời thì phạm bằng lời, trong pháp dàn xếp trải cỏ thì xuất bằng thân. Tội thuộc cửa thân thì phạm bằng thân, chính tội đó trong pháp dàn xếp trải cỏ thì xuất bằng thân. Tội thuộc cửa lời thì phạm bằng lời, chính tội đó khi sám hối thì xuất bằng lời. Người ngủ quên không trải tấm trải giường của mình lên giường Tăng, phạm tội cần phạm phải theo số lượng lông khi thân thể tiếp xúc, và tội ngủ chung nhà với người thế tục, thì phạm tội khi đang ngủ, nhưng sau khi tỉnh dậy, biết mình đã phạm rồi sám hối, thì xuất tội khi đã tỉnh. Người phạm tội khi đang thức, nhưng lại nằm xuống ở nơi áp dụng pháp dàn xếp trải cỏ, thì được gọi là phạm tội khi đã tỉnh, xuất tội khi đang ngủ. Hai thuật ngữ cuối cùng cũng cần được hiểu theo cách đã trình bày.

Acittakāpattiṃ acittako āpajjati nāma. Pacchā desento sacittako vuṭṭhāti. Sacittakāpattiṃ sacittako āpajjati nāma. Tiṇavatthārakaṭṭhāne sayanto acittako vuṭṭhāti. Sesapadadvayampi vuttānusāreneva veditabbaṃ. Yo sabhāgaṃ āpattiṃ deseti, ayaṃ desanāpaccayā dukkaṭaṃ āpajjanto pācittiyādīsu aññataraṃ deseti, tañca desento dukkaṭaṃ āpajjati. Taṃ pana dukkaṭaṃ āpajjanto pācittiyādito vuṭṭhāti. Pācittiyādito ca vuṭṭhahanto taṃ āpajjati. Iti ekassa puggalassa ekameva payogaṃ sandhāya ‘‘āpattiṃ āpajjanto desetī’’ti idaṃ catukkaṃ vuttanti veditabbaṃ.
Tội không có tâm thì được gọi là người không có tâm phạm phải. Sau đó, người sám hối thì người có tâm xuất tội. Tội có tâm thì được gọi là người có tâm phạm phải. Người nằm xuống ở nơi áp dụng pháp dàn xếp trải cỏ thì người không có tâm xuất tội. Hai thuật ngữ còn lại cũng cần được hiểu theo cách đã trình bày. Người sám hối tội tương đương, người này do duyên sám hối mà phạm tội tác ác, sám hối một trong các tội như Ưng đối trị, v.v., và khi sám hối tội đó thì phạm tội tác ác. Nhưng khi đang phạm tội tác ác đó thì lại xuất khỏi tội Ưng đối trị, v.v. Và khi đang xuất khỏi tội Ưng đối trị, v.v., thì lại phạm tội kia. Như vậy, cần biết rằng nhóm bốn pháp này “phạm tội khi đang sám hối” được nói nhắm đến một hành động duy nhất của một cá nhân.

Kammacatukke pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissaggāpattiṃ kammena āpajjati, desento akammena vuṭṭhāti. Vissaṭṭhiādikaṃ akammena āpajjati, parivāsādinā kammena vuṭṭhāti. Samanubhāsanaṃ kammeneva āpajjati, kammena vuṭṭhāti. Sesaṃ akammena āpajjati,akammenavuṭṭhāti.
Trong nhóm bốn pháp về hành vi (Tăng sự): Tội không từ bỏ tà kiến thì phạm bằng hành vi (Tăng sự), khi sám hối thì xuất không bằng hành vi (Tăng sự). Tội xuất tinh, v.v., thì phạm không bằng hành vi (Tăng sự), xuất bằng hành vi (Tăng sự) như Biệt trú, v.v. Việc khiển trách thì phạm chính bằng hành vi (Tăng sự), xuất bằng hành vi (Tăng sự). Phần còn lại thì phạm không bằng hành vi (Tăng sự), xuất không bằng hành vi (Tăng sự).

Parikkhāracatukke paṭhamo sakaparikkhāro, dutiyo saṅghikova tatiyo cetiyasantako, catuttho gihiparikkhāro. Sace pana so pattacīvaranavakammabhesajjānaṃ atthāya āhaṭo hoti, avāpuraṇaṃ dātuṃ anto ṭhapāpetuñca vaṭṭati.
Trong nhóm bốn pháp về vật dụng: Thứ nhất là vật dụng của cá nhân, thứ hai là của Tăng chúng, thứ ba là thuộc về tháp thờ, thứ tư là vật dụng của cư sĩ. Nhưng nếu vật đó được mang đến vì lợi ích của y bát, công việc mới, hoặc dược phẩm, thì được phép cho mượn dùng tạm và cho phép đặt vào bên trong.

Sammukhācatukke pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissaggāpattiṃ saṅghassa sammukhā āpajjati, vuṭṭhānakāle pana saṅghena kiccaṃ natthīti parammukhā vuṭṭhāti. Vissaṭṭhiādikaṃ parammukhā āpajjati, saṅghassa sammukhā vuṭṭhāti. Samanubhāsanaṃ saṅghassa sammukhā eva āpajjati, sammukhā vuṭṭhāti. Sesaṃ sampajānamusāvādādibhedaṃ parammukhāva āpajjati, parammukhāva vuṭṭhāti. Ajānantacatukkaṃ acittakacatukkasadisaṃ.
Trong nhóm bốn pháp về sự hiện diện: Tội không từ bỏ tà kiến thì phạm trước mặt Tăng chúng, nhưng vào lúc xuất tội, vì Tăng chúng không có phận sự gì, nên xuất vắng mặt. Tội xuất tinh, v.v., thì phạm vắng mặt, xuất trước mặt Tăng chúng. Việc khiển trách thì phạm chính trước mặt Tăng chúng, xuất trước mặt. Phần còn lại như tội cố ý nói dối, v.v., thì phạm chính vắng mặt, xuất chính vắng mặt. Nhóm bốn pháp về sự không biết tương tự như nhóm bốn pháp về không có tâm.

Liṅgapātubhāvenāti sayitasseva bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā liṅgaparivatte jāte sahagāraseyyāpatti hoti idameva taṃ paṭicca vuttaṃ. Ubhinnampi pana asādhāraṇāpatti liṅgapātubhāvena vuṭṭhāti. Sahapaṭilābhacatukke yassa bhikkhuno liṅgaṃ parivattati, so saha liṅgapaṭilābhena paṭhamaṃ uppannavasena seṭṭhabhāvena ca purimaṃ purisaliṅgaṃ jahati, pacchime itthiliṅge patiṭṭhāti, purisakuttapurisākārādivasena pavattā kāyavacīviññattiyo paṭippassambhanti, bhikkhūti vā purisoti vā evaṃ pavattā paṇṇattiyo nirujjhanti, yāni bhikkhunīhi asādhāraṇāni chacattālīsa sikkhāpadāni tehi anāpattiyeva hoti. Dutiyacatukke pana yassā bhikkhuniyā liṅgaṃ parivattati, sā pacchāsamuppattiyā vā hīnabhāvena vā pacchimanti saṅkhyaṃ gataṃ itthiliṅgaṃ jahati, vuttappakārena purimanti saṅkhyaṃ gate purisaliṅge patiṭṭhāti. Vuttaviparītā viññattiyo paṭippassambhanti, bhikkhunīti vā itthīti vā evaṃ pavattā paṇṇattiyopi nirujjhanti, yāni bhikkhūhi asādhāraṇāni sataṃ tiṃsañca sikkhāpadāni, tehi anāpattiyeva hoti.
Do sự xuất hiện của giới tính nghĩa là khi giới tính của vị Tỳ khưu hoặc Tỳ khưu ni đang nằm thay đổi, tội ngủ chung nhà với người thế tục phát sinh, chính điều này được nói dựa vào đó. Nhưng tội không chung của cả hai thì được xuất khỏi do sự xuất hiện của giới tính. Trong nhóm bốn pháp về sự đồng thời thành tựu: Vị Tỳ khưu nào mà giới tính thay đổi, vị ấy cùng với sự thành tựu giới tính (mới), từ bỏ giới tính nam trước đó do nó đã phát sinh trước và do tính chất ưu thắng hơn, rồi an trú vào giới tính nữ sau đó. Các biểu hiện thân và lời diễn ra theo cách thức, hình dạng của nam giới, v.v., bị lắng dịu; các chế định diễn ra như Tỳ khưu hoặc nam giới bị chấm dứt; đối với bốn mươi sáu học giới không chung với Tỳ khưu ni, vị ấy không phạm tội. Còn trong nhóm bốn pháp thứ hai: Vị Tỳ khưu ni nào mà giới tính thay đổi, vị ấy từ bỏ giới tính nữ được xem là sau cùng do sự phát sinh sau hoặc do tính chất thấp kém hơn, rồi an trú vào giới tính nam được xem là trước đó theo cách đã nói. Các biểu hiện ngược lại với điều đã nói bị lắng dịu; các chế định diễn ra như Tỳ khưu ni hoặc nữ giới cũng bị chấm dứt; đối với một trăm ba mươi học giới không chung với Tỳ khưu, vị ấy không phạm tội.

Cattāro sāmukkaṃsāti cattāro mahāpadesā, te hi bhagavatā anuppanne vatthumhi sayaṃ ukkaṃsitvā ukkhipitvā ṭhapitattā ‘‘sāmukkaṃsā’’ti vuccanti. Paribhogāti ajjhoharaṇīyaparibhogā , udakaṃ pana akālikattā appaṭiggahitakaṃ vaṭṭati. Yāvakālikādīni appaṭiggahitakāni ajjhoharituṃ na vaṭṭanti. Cattāri mahāvikaṭāni kālodissattā yathāvutte kāle vaṭṭanti. Upāsako sīlavāti pañca vā dasa vā sīlāni gopayamāno.
Bốn điều tự mình đề cao là bốn nguyên tắc lớn để suy xét (mahāpadesa); chúng được gọi là “tự mình đề cao” vì đã được Đức Thế Tôn tự mình đề cao, nêu lên và thiết lập khi có sự việc chưa từng phát sinh. Việc sử dụng là việc sử dụng các vật ăn uống; nhưng nước, vì không thuộc thời hạn, nên hợp thức dù chưa được nhận lãnh. Các vật thuộc thời hạn, v.v., thì không hợp thức để ăn uống nếu chưa được nhận lãnh. Bốn loại thực phẩm đặc biệt mạnh (mahāvikaṭa), do được chỉ định theo thời gian, nên hợp thức vào thời gian đã được quy định. Người cận sự nam có giới là người đang gìn giữ năm hoặc mười giới.

Āgantukādicatukke sachattupāhano sasīsaṃ pāruto vihāraṃ pavisanto tattha vicaranto ca āgantukova āpajjati, no āvāsiko. Āvāsikavattaṃ akaronto pana āvāsiko āpajjati, no āgantuko. Sesaṃ kāyavacīdvārikaṃ āpattiṃ ubhopi āpajjanti, asādhāraṇaṃ āpattiṃ neva āgantuko āpajjati, no āvāsiko. Gamiyacatukkepi gamiyavattaṃ apūretvā gacchanto gamiko āpajjati, no āvāsiko. Āvāsikavattaṃ akaronto pana āvāsiko āpajjati, no gamiko. Sesaṃ ubhopi āpajjanti, asādhāraṇaṃ ubhopi nāpajjanti. Vatthunānattatādicatukke catunnaṃ pārājikānaṃ aññamaññaṃ vatthunānattatāva hoti,naāpattinānattatā. Sabbāpi hi sā pārājikāpattiyeva. Saṅghādisesādīsupi eseva nayo. Bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca aññamaññaṃ kāyasaṃsagge bhikkhussa saṅghādiseso bhikkhuniyā pārājikanti evaṃ āpattinānattatāva hoti, na vatthunānattatā, ubhinnampi hi kāyasaṃsaggova vatthu. Tathā ‘‘lasuṇakkhādane bhikkhuniyā pācittiyaṃ, bhikkhussa dukkaṭa’’nti evamādināpettha nayena yojanā veditabbā. Catunnaṃ pārājikānaṃ terasahi saṅghādisesehi saddhiṃ vatthunānattatā ceva āpattinānattatāca. Evaṃ saṅghādisesādīnaṃ aniyatādīhi. Ādito paṭṭhāya cattāri pārājikāni ekato āpajjantānaṃ bhikkhubhikkhunīnaṃ neva vatthunānattatā no āpattinānattatā. Visuṃ āpajjantesupi sesā sādhāraṇāpattiyo āpajjantesupi eseva nayo.
Trong nhóm bốn pháp về khách đến, v.v.: Người mang dù, giày dép, che đầu đi vào trú xứ và đi lại trong đó, thì chính khách đến phạm tội, không phải người trú ngụ. Còn người không làm phận sự của người trú ngụ thì người trú ngụ phạm tội, không phải khách đến. Các tội còn lại thuộc cửa thân và lời thì cả hai đều phạm; tội không chung thì cả khách đến lẫn người trú ngụ đều không phạm tội. Trong nhóm bốn pháp về người đi cũng vậy: Người đi mà không làm tròn phận sự của người đi thì người đi phạm tội, không phải người trú ngụ. Còn người không làm phận sự của người trú ngụ thì người trú ngụ phạm tội, không phải người đi. Phần còn lại thì cả hai đều phạm; tội không chung thì cả hai đều không phạm. Trong nhóm bốn pháp về sự khác biệt của sự việc, v.v.: Giữa bốn tội Bất cộng trụ với nhau thì chỉ có sự khác biệt về sự việc, không có sự khác biệt về tội. Vì tất cả chúng đều là tội Bất cộng trụ. Đối với các tội Tăng tàn, v.v., cũng theo phương cách này. Khi Tỳ khưu và Tỳ khưu ni có sự tiếp xúc thân thể với nhau, Tỳ khưu phạm tội Tăng tàn, Tỳ khưu ni phạm tội Bất cộng trụ, như vậy chỉ có sự khác biệt về tội, không có sự khác biệt về sự việc, vì đối với cả hai, sự việc chính là sự tiếp xúc thân thể. Tương tự, trong trường hợp “ăn tỏi, Tỳ khưu ni phạm tội Ưng đối trị, Tỳ khưu phạm tội tác ác,” v.v., sự áp dụng cần được hiểu theo phương cách này. Giữa bốn tội Bất cộng trụ với mười ba tội Tăng tàn thì có cả sự khác biệt về sự việc lẫn sự khác biệt về tội. Tương tự đối với các tội Tăng tàn, v.v., với các tội Bất định, v.v. Đối với Tỳ khưu và Tỳ khưu ni cùng phạm bốn tội Bất cộng trụ kể từ đầu, thì không có sự khác biệt về sự việc cũng không có sự khác biệt về tội. Đối với những người phạm riêng lẻ, hoặc những người phạm các tội chung còn lại, cũng theo phương cách này.

Vatthusabhāgādicatukke bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca kāyasaṃsagge vatthusabhāgatā, no āpattisabhāgatā, catūsu pārājikesu āpattisabhāgatā, no vatthusabhāgatā. Esa nayo saṅghādisesādīsu. Bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca catūsu pārājikesu vatthusabhāgatā ceva āpattisabhāgatā ca. Esa nayo sabbāsu sādhāraṇāpattīsu. Asādhāraṇāpattiyaṃ neva vatthusabhāgatā no āpattisabhāgatā. Yo hi purimacatukke paṭhamo pañho, so idha dutiyo; yo ca tattha dutiyo, so idha paṭhamo. Tatiyacatutthesu nānākaraṇaṃ natthi.
Trong nhóm bốn pháp về sự tương đương của sự việc, v.v.: Khi Tỳ khưu và Tỳ khưu ni có sự tiếp xúc thân thể, thì có sự tương đương về sự việc, không có sự tương đương về tội,. Trong bốn tội Bất cộng trụ, thì có sự tương đương về tội, không có sự tương đương về sự việc. Phương cách này cũng tương tự trong các tội Tăng tàn, v.v. Đối với Tỳ khưu và Tỳ khưu ni trong bốn tội Bất cộng trụ, thì có cả sự tương đương về sự việc lẫn sự tương đương về tội. Phương cách này cũng tương tự trong tất cả các tội chung. Trong tội không chung, thì không có sự tương đương về sự việc cũng không có sự tương đương về tội. Câu hỏi thứ nhất trong nhóm bốn pháp trước thì là câu hỏi thứ hai ở đây; và câu hỏi thứ hai ở đó thì là câu hỏi thứ nhất ở đây. Trong nhóm bốn pháp thứ ba và thứ tư, không có sự khác biệt.

Upajjhāyacatukke saddhivihārikassa upajjhāyena kattabbavattassa akaraṇe āpattiṃ upajjhāyoāpajjati, no saddhivihāriko upajjhāyassa kattabbavattaṃ akaronto saddhivihāriko āpajjati, no upajjhāyo; sesaṃ ubhopi āpajjanti, asādhāraṇaṃ ubhopi nāpajjanti. Ācariyacatukkepi eseva nayo.
Trong nhóm bốn pháp về thầy tế độ: Khi phận sự cần làm đối với đệ tử cùng ở không được thầy tế độ thực hiện, thì thầy tế độ phạm tội, không phải đệ tử cùng ở. Khi phận sự cần làm đối với thầy tế độ không được (đệ tử cùng ở) thực hiện, thì đệ tử cùng ở phạm tội, không phải thầy tế độ; phần còn lại thì cả hai đều phạm, tội không chung thì cả hai đều không phạm. Trong nhóm bốn pháp về thầy giáo thọ cũng theo phương cách này.

Ādiyantacatukke pādaṃ vā atirekapādaṃ vā sahatthā ādiyanto garukaṃ āpajjati, ūnakapādaṃ gaṇhāhīti āṇattiyā aññaṃ payojento lahukaṃ āpajjati. Etena nayena sesapadattayaṃ veditabbaṃ.
Trong nhóm bốn pháp về việc nhận: Người tự tay nhận một pāda hoặc hơn một pāda thì phạm tội nặng,. Người sai khiến người khác bằng mệnh lệnh “Hãy nhận dưới một pāda” thì phạm tội nhẹ. Ba thuật ngữ còn lại cần được hiểu theo phương cách này.

Abhivādanārahacatukke bhikkhunīnaṃ tāva bhattagge navamabhikkhunito paṭṭhāya upajjhāyāpi abhivādanārahā no paccuṭṭhānārahā. Avisesena ca vippakatabhojanassa bhikkhussa yo koci vuḍḍhataro. Saṭṭhivassassāpi pārivāsikassa samīpagato tadahupasampannopi paccuṭṭhānāraho no abhivādanāraho. Appaṭikkhittesu ṭhānesu vuḍḍho navakassa abhivādanāraho ceva paccuṭṭhānāraho ca. Navako pana vuḍḍhassa neva abhivādanāraho na paccuṭṭhānāraho. Āsanārahacatukkassa paṭhamapadaṃ purimacatukke dutiyapadena, dutiyapadañca paṭhamapadena atthato sadisaṃ.
Trong nhóm bốn pháp về người xứng đáng được đảnh lễ: Trước hết, đối với các Tỳ khưu ni, tại nhà ăn, kể từ vị Tỳ khưu mới thứ chín trở đi, ngay cả thầy tế độ cũng xứng đáng được đảnh lễ, không xứng đáng được đứng dậy đón. Và không phân biệt, bất cứ ai lớn tuổi hơn vị Tỳ khưu đang dùng bữa dở dang. Ngay cả người mới thọ Cụ túc giới trong ngày hôm đó đến gần vị đang thọ Biệt trú dù đã sáu mươi tuổi hạ cũng xứng đáng được đứng dậy đón, không xứng đáng được đảnh lễ. Ở những nơi không bị cấm, vị trưởng lão đối với vị mới tu thì vừa xứng đáng được đảnh lễ vừa xứng đáng được đứng dậy đón. Còn vị mới tu đối với vị trưởng lão thì không xứng đáng được đảnh lễ cũng không xứng đáng được đứng dậy đón. Thuật ngữ thứ nhất của nhóm bốn pháp về người xứng đáng được chỗ ngồi thì tương đồng về nghĩa với thuật ngữ thứ hai trong nhóm bốn pháp trước; và thuật ngữ thứ hai thì tương đồng về nghĩa với thuật ngữ thứ nhất.

Kālacatukke pavāretvā bhuñjanto kāle āpajjati no vikāle, vikālabhojanāpattiṃ vikāle āpajjati no kāle, sesaṃ kāle ceva āpajjati vikāle ca, asādhāraṇaṃ neva kāle no vikāle. Paṭiggahitacatukke purebhattaṃ paṭiggahitāmisaṃ kāle kappati no vikāle. Pānakaṃ vikāle kappati, punadivasamhi no kāle. Sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ kāle ceva kappati vikāle ca. Attano attano kālātītaṃ yāvakālikādittayaṃ akappiyamaṃsaṃ uggahitakamappaṭiggahitakañca neva kāle kappati no vikāle.
Trong nhóm bốn pháp về thời gian: Người thọ thực sau khi đã được mời thì phạm tội vào đúng thời, không phải phi thời,. Tội ăn phi thời thì phạm vào phi thời, không phải đúng thời,. Phần còn lại thì phạm cả vào đúng thời lẫn phi thời,. Tội không chung thì không phạm vào đúng thời cũng không phạm vào phi thời. Trong nhóm bốn pháp về vật đã nhận: Vật thực đã nhận trước buổi ăn thì hợp thức vào đúng thời, không hợp thức vào phi thời. Nước trái cây thì hợp thức vào phi thời, không hợp thức vào đúng thời của ngày hôm sau. Vật dụng bảy ngày và vật dụng trọn đời thì hợp thức cả vào đúng thời lẫn phi thời. Ba loại vật dụng đúng thời hạn, v.v., đã quá thời hạn của chính nó, thịt không hợp thức, vật đã được cất lên và vật chưa được nhận lãnh thì không hợp thức vào đúng thời cũng không hợp thức vào phi thời.

Paccantimacatukke samudde sīmaṃ bandhanto paccantimesu janapadesu āpajjati, no majjhimesu; pañcavaggena gaṇena upasampādento guṇaṅguṇūpāhanaṃ dhuvanahānaṃ cammattharaṇāni ca majjhimesu janapadesu āpajjati no paccantimesu. Imāni cattāri ‘‘idha na kappantī’’ti vadantopi paccantimesu āpajjati, ‘‘idha kappantī’’ti vadanto pana majjhimesu āpajjati. Sesāpattiṃ ubhayattha āpajjati, asādhāraṇaṃ na katthaci āpajjati. Dutiyacatukke pañcavaggena gaṇena upasampadādi catubbidhampi vatthu paccantimesu janapadesu kappati. ‘‘Idaṃ kappatī’’ti dīpetumpi tattheva kappati no majjhimesu. ‘‘Idaṃ na kappatī’’ti dīpetuṃ pana majjhimesu janapadesu kappati no paccantimesu. Sesaṃ ‘‘anujānāmi bhikkhave pañca loṇānī’’tiādi anuññātakaṃ ubhayattha kappati. Yaṃ pana akappiyanti paṭikkhittaṃ, taṃ ubhayatthāpi na kappati.
Trong nhóm bốn pháp về biên địa: Người kết giới trên biển thì phạm tội ở các xứ biên địa, không phải ở trung ương;. Người truyền Cụ túc giới bằng nhóm năm vị, (sử dụng) giày nhiều lớp, tắm thường xuyên, và các tấm trải bằng da thú thì phạm tội ở các xứ trung ương, không phải ở biên địa. Người nói rằng bốn điều này “không hợp thức ở đây” thì cũng phạm tội ở các xứ biên địa; còn người nói rằng “hợp thức ở đây” thì phạm tội ở các xứ trung ương. Tội còn lại thì phạm ở cả hai nơi; tội không chung thì không phạm ở đâu cả. Trong nhóm bốn pháp thứ hai: Bốn sự việc như truyền Cụ túc giới bằng nhóm năm vị, v.v., thì hợp thức ở các xứ biên địa. Việc trình bày rằng “Điều này hợp thức” cũng hợp thức chính ở đó, không phải ở các xứ trung ương. Còn việc trình bày rằng “Điều này không hợp thức” thì hợp thức ở các xứ trung ương, không phải ở biên địa. Phần còn lại được cho phép như “Này các Tỳ khưu, Ta cho phép năm loại muối,” v.v., thì hợp thức ở cả hai nơi. Nhưng điều gì bị từ khước là không hợp thức, thì điều đó không hợp thức ở cả hai nơi.

Antoādicatukke anupakhajja seyyādiṃ anto āpajjati no bahi, ajjhokāse saṅghikamañcādīni nikkhipitvā pakkamanto bahi āpajjati no anto, sesaṃ anto ceva bahi ca, asādhāraṇaṃ neva anto na bahi. Antosīmādicatukke āgantuko vattaṃ apūrento antosīmāya āpajjati, gamiyo bahisīmāya musāvādādiṃ antosīmāya ca bahisīmāya ca āpajjati,asādhāraṇaṃ na katthaci.Gāmacatukke antaragharapaṭisaṃyuttaṃ sekhiyapaññattiṃ gāme āpajjati no araññe. Bhikkhunī aruṇaṃ uṭṭhāpayamānā araññe āpajjati no gāme. Musāvādādiṃ gāme ceva āpajjati araññe ca, asādhāraṇaṃ na katthaci.
Trong nhóm bốn pháp về bên trong, v.v.: Tội nằm xuống không lấn vào chỗ người khác, v.v., thì phạm ở bên trong, không phải bên ngoài,. Người đặt giường của Tăng, v.v., ở ngoài trời rồi bỏ đi thì phạm ở bên ngoài, không phải bên trong,. Phần còn lại thì cả bên trong lẫn bên ngoài,. Tội không chung thì không phải bên trong cũng không phải bên ngoài. Trong nhóm bốn pháp về trong giới trường, v.v.: Khách đến không làm tròn phận sự thì phạm trong giới trường,. Người đi thì phạm ngoài giới trường. Tội nói dối, v.v., thì phạm cả trong giới trường lẫn ngoài giới trường,. Tội không chung thì không phạm ở đâu cả. Trong nhóm bốn pháp về làng: Chế định thuộc ưng học pháp liên quan đến trong nhà thì phạm trong làng, không phải trong rừng. Tỳ khưu ni làm rạng đông mọc lên (ngủ quên đến sáng) thì phạm trong rừng, không phải trong làng. Tội nói dối, v.v., thì phạm cả trong làng lẫn trong rừng,. Tội không chung thì không phạm ở đâu cả.

Cattāropubbakiccāti ‘‘sammajjanī padīpo ca udakaṃ āsanena cā’’ti idaṃ catubbidhaṃ pubbakaraṇanti vuccatīti vuttaṃ. ‘‘Chandapārisuddhiutukkhānaṃ bhikkhugaṇanā ca ovādo’’ti ime pana ‘‘cattāro pubbakiccā’’ti veditabbā. Cattāro pattakallāti uposatho yāvatikā ca bhikkhū kammappattā te āgatā honti, sabhāgāpattiyo na vijjanti, vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na honti, pattakallanti vuccatīti. Cattāri anaññapācittiyānīti ‘‘etadeva paccayaṃ karitvā anaññaṃ pācittiya’’nti evaṃ vuttāni anupakhajjaseyyākappanasikkhāpadaṃ ‘‘ehāvuso gāmaṃ vā nigamaṃ vā’’ti sikkhāpadaṃ, sañcicca kukkuccaupadahanaṃ, upassutitiṭṭhananti imāni cattāri. Catasso bhikkhusammutiyoti ‘‘ekarattampi ce bhikkhu ticīvarena vippavaseyya aññatra bhikkhusammutiyā, aññaṃ navaṃ santhataṃ kārāpeyya aññatra bhikkhusammutiyā, tato ce uttari vippavaseyya aññatra bhikkhusammutiyā, duṭṭhullaṃ āpattiṃ anupasampannassa āroceyya aññatra bhikkhusammutiyā’’ti evaṃ āgatā terasahi sammutīhi muttā sammutiyo. Gilānacatukke aññabhesajjena karaṇīyena lolatāya aññaṃ viññāpento gilāno āpajjati, abhesajjakaraṇīyena bhesajjaṃ viññāpento agilāno āpajjati, musāvādādiṃ ubhopi āpajjanti, asādhāraṇaṃ ubhopi nāpajjanti. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Bốn việc làm trước: Đã nói rằng bốn việc này “Chổi quét và đèn dầu, nước cùng với chỗ ngồi” được gọi là việc chuẩn bị trước. Còn những điều này “Sự đồng thuận, sự thanh tịnh, báo mùa, đếm số Tỳ khưu và lời giáo giới” thì cần được biết là “bốn việc làm trước”. Bốn yếu tố hợp thời là: Lễ Bố-tát, bao nhiêu Tỳ khưu đủ tư cách thực hiện Tăng sự đều đã đến, không có các tội tương đương, và những người cần tránh mặt không có ở đó, thì được gọi là hợp thời. Bốn tội Ưng đối trị không phải khác là những tội được nói như vầy: “Làm chính duyên này, là tội Ưng đối trị không phải khác,” gồm bốn học giới này: học giới về việc nằm xuống không lấn vào chỗ người khác, học giới “Này hiền giả, hãy đi đến làng hoặc thị trấn,” việc cố ý gây hối tiếc, và việc đứng nghe lén. Bốn sự đồng ý của Tỳ khưu là các sự đồng ý được miễn trừ khỏi mười ba sự đồng ý đã có như vầy: “Nếu Tỳ khưu xa lìa tam y dù chỉ một đêm, ngoại trừ có sự đồng ý của Tỳ khưu; nếu làm tấm trải mới khác, ngoại trừ có sự đồng ý của Tỳ khưu; nếu xa lìa quá thời hạn đó, ngoại trừ có sự đồng ý của Tỳ khưu; nếu nói tội trọng cho người chưa thọ Cụ túc giới, ngoại trừ có sự đồng ý của Tỳ khưu”. Trong nhóm bốn pháp về người bệnh: Người bệnh cần một loại dược phẩm khác mà lại do tham lam xin một loại khác thì người bệnh phạm tội,. Người không cần dược phẩm mà lại xin dược phẩm thì người không bệnh phạm tội,. Tội nói dối, v.v., thì cả hai đều phạm; tội không chung thì cả hai đều không phạm. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Catukkavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về bốn pháp đã hoàn thành.

Pañcakavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Năm Pháp

325.Pañcakesupañca puggalā niyatāti ānantariyānamevetaṃ gahaṇaṃ. Pañca chedanakā āpattiyo nāma pamāṇātikkante mañcapīṭhe nisīdanakaṇḍuppaṭicchādivassikasāṭikāsu sugatacīvare ca veditabbā. Pañcahākārehīti alajjitā, aññāṇatā, kukkuccappakatatā, akappiye kappiyasaññitā, kappiye akappiyasaññitāti imehi pañcahi. Pañca āpattiyo musāvādapaccayāti pārājikathullaccayadukkaṭasaṅghādisesapācittiyā. Anāmantacāroti ‘‘santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā purebhattaṃ pacchābhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjeyyā’’ti imassa āpucchitvā cārassa abhāvo. Anadhiṭṭhānanti ‘‘gaṇabhojane aññatra samayā’’ti vuttaṃ samayaṃ adhiṭṭhahitvā bhojanaṃ adhiṭṭhānaṃ nāma; tathā akaraṇaṃ anadhiṭṭhānaṃ. Avikappanā nāma yā paramparabhojane vikappanā vuttā, tassā akaraṇaṃ. Imāni hi pañca piṇḍapātikassa dhutaṅgeneva paṭikkhittāni. Ussaṅkitaparisaṅkitoti ye passanti, ye suṇanti, tehi ussaṅkito ceva parisaṅkito ca. Api akuppadhammo khīṇāsavopi samāno, tasmā agocarā pariharitabbā. Na hi etesu sandissamāno ayasato vā garahato vā muccati. Sosānikanti susāne patitakaṃ. Pāpaṇikanti āpaṇadvāre patitakaṃ. Thūpacīvaranti vammikaṃ parikkhipitvā balikammakataṃ. Ābhisekikanti nahānaṭṭhāne vā rañño abhisekaṭṭhāne vā chaḍḍitacīvaraṃ. Bhatapaṭiyābhatanti susānaṃ netvā puna ānītakaṃ. Pañca mahācorā uttarimanussadhamme vuttā.
325.Trong phần năm pháp, năm hạng người là nhất định: Đây chính là việc đề cập đến các nghiệp vô gián. Năm tội cần phải cắt bỏ cần được biết trong các trường hợp: giường ghế quá khổ, tấm lót trị ngứa, y tắm mưa, và y của bậc Thiện Thệ. Do năm cách thức: không biết hổ thẹn, không biết, có tính hay hối tiếc, tưởng điều không hợp thức là hợp thức, tưởng điều hợp thức là không hợp thức, do năm điều này. Năm tội do duyên nói dối: Bất cộng trụ, Thô tội, Tác ác, Tăng tàn, Ưng đối trị. Việc đi lại không xin phép là sự không có việc đi lại sau khi xin phép của điều này: “Nếu Tỳ khưu hiện diện mà không xin phép đi vào các gia đình trước buổi ăn hoặc sau buổi ăn”. Sự không chú nguyện: Việc chú nguyện thời gian đã được nói trong câu “Trong bữa ăn chung, ngoại trừ vào thời điểm (được phép)” rồi dùng bữa được gọi là sự chú nguyện; việc không làm như vậy là sự không chú nguyện. Sự không làm thành vật tùy dùng là sự không làm việc làm thành vật tùy dùng đã được nói trong trường hợp ăn liên tục. Năm điều này thực sự đã bị từ khước chính bởi hạnh đầu-đà khất thực. Bị nghi ngờ và ngờ vực là bị những người thấy, những người nghe nghi ngờ và ngờ vực. Ngay cả người có pháp bất động, dù là bậc đã đoạn tận lậu hoặc, cũng vậy; do đó cần phải tránh những nơi không thích hợp. Vì người được thấy trong những nơi đó thì không thoát khỏi sự mất danh tiếng hoặc sự chê bai. (Y) nghĩa địa là (y) rơi ở nghĩa địa. (Y) cửa tiệm là (y) rơi ở cửa tiệm. Y ở tháp là (y) được làm lễ vật sau khi bao quanh gò mối. Y lễ đăng quang là y bị bỏ ở nơi tắm hoặc nơi làm lễ đăng quang của vua. Y mang đi rồi mang về là (y) được mang đến nghĩa địa rồi mang về lại. Năm tên đại trộm được nói trong phần pháp thượng nhân.

Pañcāpattiyo kāyato samuṭṭhantīti paṭhamena āpattisamuṭṭhānena pañca āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu kappiyasaññī saññācikāya kuṭiṃ karotī’’ti evaṃ antarapeyyāle vuttāpattiyo. Pañca āpattiyo kāyato ca vācato cāti tatiyena āpattisamuṭṭhānena pañca āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu kappiyasaññī saṃvidahitvā kuṭiṃ karotī’’ti evaṃ tattheva vuttā āpattiyo. Desanāgāminiyoti ṭhapetvā pārājikañca saṅghādisesañca avasesā.
Năm tội phát sinh từ thân nghĩa là do nguồn gốc phát sinh tội thứ nhất mà phạm năm tội, là các tội được nói trong phần lược giữa như: “Tỳ khưu có tưởng là hợp thức, tự mình làm cốc”. Năm tội từ thân và lời nghĩa là do nguồn gốc phát sinh tội thứ ba mà phạm năm tội, là các tội được nói chính ở đó như: “Tỳ khưu có tưởng là hợp thức, sắp đặt rồi làm cốc”. Các tội có thể sám hối là các tội còn lại, ngoại trừ tội Bất cộng trụ và Tăng tàn.

Pañca kammānīti tajjanīyaniyassapabbājanīyapaṭisāraṇīyāni cattāri ukkhepanīyañca tividhampi ekanti pañca. Yāvatatiyake pañcāti ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya appaṭinissajjantiyā pārājikaṃ thullaccayaṃ dukkaṭanti tisso , bhedakānuvattakādisamanubhāsanāsu saṅghādiseso, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge pācittiyaṃ. Adinnanti aññena adinnaṃ. Aviditanti paṭiggaṇhāmīti cetanāya abhāvena aviditaṃ. Akappiyanti pañcahi samaṇakappehi akappiyakataṃ; yaṃ vā panaññampi akappiyamaṃsaṃ akappiyabhojanaṃ. Akatātirittanti pavāretvā atirittaṃ akataṃ. Samajjadānanti naṭasamajjādidānaṃ. Usabhadānanti gogaṇassa antare usabhavissajjanaṃ. Cittakammadānanti āvāsaṃ kāretvā tattha cittakammaṃ kāretuṃ vaṭṭati. Idaṃ pana paṭibhānacittakammadānaṃ sandhāya vuttaṃ. Imāni hi pañca kiñcāpi lokassa puññasammatāni, atha kho apuññāni akusalāniyeva . Uppannaṃ paṭibhānanti ettha paṭibhānanti kathetukamyatā vuccati. Ime pañca duppaṭivinodayāti na supaṭivinodayā; upāyena pana kāraṇena anurūpāhi paccavekkhanāanusāsanādīhi sakkā paṭivinodetunti attho.
Năm hành vi (Tăng sự) là bốn hành vi: khiển trách, hạ bậc, trục xuất, sám hối; và hành vi cử tội, cả ba loại cũng là một, (tổng cộng là) năm. Năm (tội) trong trường hợp đến lần thứ ba là: Đối với Tỳ khưu ni theo phe người bị cử tội, khi bị khiển trách đến lần thứ ba mà không từ bỏ, (phạm) ba tội là Bất cộng trụ, Thô tội, Tác ác; trong các trường hợp khiển trách (Tỳ khưu) theo phe người gây chia rẽ, v.v., (phạm) Tăng tàn; trong trường hợp không từ bỏ tà kiến, (phạm) Ưng đối trị. Vật không được cho là vật không được người khác cho. Vật không được biết là vật không được biết do không có ý muốn rằng “Tôi nhận”. Vật không hợp thức là vật được làm thành không hợp thức bởi năm cách làm không hợp với Sa-môn; hoặc bất kỳ thịt nào khác không hợp thức, thức ăn không hợp thức. Vật không được làm thành đồ ăn dư thừa là đồ ăn dư thừa không được làm sau khi đã được mời. Sự cúng dường hí viện là sự cúng dường các buổi trình diễn của vũ công, v.v. Sự cúng dường bò đực giống là việc thả bò đực giống vào giữa đàn bò. Sự cúng dường tranh vẽ: Làm một trú xứ rồi cho phép vẽ tranh ở đó thì được phép. Nhưng điều này được nói nhắm đến sự cúng dường tranh vẽ theo cảm hứng (không thích hợp). Năm điều này, tuy được thế gian xem là phước thiện, nhưng thực ra là phi phước, chính là bất thiện. Trí tuệ biện tài đã phát sinh: Ở đây, trí tuệ biện tài được gọi là sự mong muốn nói. Năm điều này khó từ bỏ nghĩa là không dễ từ bỏ; nhưng bằng phương tiện, bằng lý do, bằng sự quán xét, giáo huấn, v.v., thích hợp thì có thể từ bỏ được.

Sakacittaṃ pasīdatīti ettha imāni vatthūni – kaṭaandhakāravāsī phussadevatthero kira cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā sinduvārakusumasanthatamiva samavippakiṇṇavālikaṃ cetiyaṅgaṇaṃ olokento buddhārammaṇaṃ pītipāmojjaṃ uppādetvā aṭṭhāsi. Tasmiṃ khaṇe māro pabbatapāde nibbattakāḷamakkaṭo viya hutvā cetiyaṅgaṇe gomayaṃ vippakiranto gato. Thero nāsakkhi arahattaṃ pāpuṇituṃ, sammajjitvā agamāsi. Dutiyadivasepi jaraggavo hutvā tādisameva vippakāraṃ akāsi. Tatiyadivase vaṅkapādaṃ manussattabhāvaṃ nimminitvā pādena parikasanto agamāsi. Thero ‘‘evarūpo bībhacchapuriso samantā yojanappamāṇesu gocaragāmesu natthi, siyā nu kho māro’’ti cintetvā ‘‘mārosi tva’’nti āha. ‘‘Āma, bhante, māromhi, na dāni te vañcetuṃ asakkhi’’nti. ‘‘Diṭṭhapubbo tayā tathāgato’’ti? ‘‘Āma, diṭṭhapubbo’’ti. ‘‘Māro nāma mahānubhāvo hoti, iṅgha tāva buddhassa bhagavato attabhāvasadisaṃ attabhāvaṃ nimmināhī’’ti? ‘‘Na sakkā, bhante, tādisaṃ rūpaṃ nimminituṃ; apica kho pana taṃsarikkhakaṃ patirūpakaṃ nimminissāmī’’ti sakabhāvaṃ vijahitvā buddharūpasadisena attabhāvena aṭṭhāsi . Thero māraṃ oloketvā ‘‘ayaṃ tāva sarāgadosamoho evaṃ sobhati, kathaṃ nu kho bhagavā na sobhati sabbaso vītarāgadosamoho’’ti buddhārammaṇaṃ pītiṃ paṭilabhitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Māro ‘‘vañcitomhi tayā, bhante’’ti āha. Theropi ‘‘kiṃ atthi jaramāra, tādisaṃ vañcetu’’nti āha. Lokantaravihārepi datto nāma daharabhikkhu cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā olokento odātakasiṇaṃ paṭilabhi. Aṭṭha samāpattiyo nibbattesi. Tato vipassanaṃ vaḍḍhetvā phalattayaṃ sacchākāsi.
Tâm mình hoan hỷ: Ở đây có những câu chuyện này – Nghe nói, trưởng lão Phussadeva, trú tại Kaṭaandhakāra, sau khi quét dọn sân tháp, đắp y thượng lệch vai, nhìn ngắm sân tháp với cát được rải đều như thể được trải bằng hoa sinduvāra, đã làm phát sinh hỷ lạc với Đức Phật làm đối tượng rồi đứng đó. Vào khoảnh khắc ấy, Ma vương hóa thành như con khỉ đen sinh ở chân núi, đi rải phân bò trong sân tháp rồi bỏ đi. Trưởng lão không thể chứng đắc A-la-hán, quét dọn rồi đi về. Ngày thứ hai, (Ma vương) lại hóa thành con bò già làm điều phá hoại tương tự. Ngày thứ ba, (Ma vương) hóa thành hình người chân cong, dùng chân kéo lê (cát) rồi bỏ đi. Trưởng lão suy nghĩ: “Người kinh tởm như vậy không có trong các làng khất thực trong phạm vi một do-tuần xung quanh, có lẽ nào là Ma vương?” rồi hỏi: “Ngươi là Ma vương phải không?”. (Ma vương đáp): “Vâng, bạch Đại đức, tôi là Ma vương, bây giờ tôi không thể lừa gạt ngài được nữa”. (Trưởng lão hỏi): “Ngươi đã từng thấy Như Lai chưa?”. (Ma vương đáp): “Vâng, đã từng thấy”. (Trưởng lão nói): “Ma vương được gọi là có đại thần lực, nào, hãy hóa hiện thân thể giống như thân thể của Đức Phật, Đức Thế Tôn xem sao?”. (Ma vương đáp): “Bạch Đại đức, không thể hóa hiện hình dạng giống hệt như vậy được; tuy nhiên, tôi sẽ hóa hiện hình dạng tương tự, hình dạng giống như vậy”. (Ma vương) từ bỏ hình dạng của mình, đứng đó với thân thể giống như hình dạng Đức Phật. Trưởng lão nhìn Ma vương rồi suy nghĩ: “Kẻ này còn tham, sân, si mà còn rực rỡ như vậy, làm sao Đức Thế Tôn, bậc hoàn toàn không còn tham, sân, si, lại không rực rỡ cho được?”. Ngài thành tựu niềm hỷ với Đức Phật làm đối tượng, phát triển minh sát rồi chứng đắc A-la-hán. Ma vương nói: “Bạch Đại đức, tôi đã bị ngài lừa rồi”. Trưởng lão cũng nói: “Này Ma già, có gì để lừa một kẻ như ngươi đâu?”. Tại trú xứ Lokantara cũng vậy, vị Tỳ khưu trẻ tên Datta sau khi quét dọn sân tháp, nhìn ngắm rồi thành tựu biến xứ trắng. Vị ấy đã làm phát sinh tám bậc thiền định. Sau đó, phát triển minh sát rồi chứng ngộ ba Thánh quả.

Paracittaṃpasīdatīti ettha imāni vatthūni – tisso nāma daharabhikkhu jambukolacetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā saṅkārachaḍḍaniṃ hatthena gahetvāva aṭṭhāsi . Tasmiṃ khaṇe tissadattatthero nāma nāvāto oruyha cetiyaṅgaṇaṃ olokento bhāvitacittena sammaṭṭhaṭṭhānanti ñatvā pañhāsahassaṃ pucchi, itaro sabbaṃ vissajjesi. Aññatarasmimpi vihāre thero cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā vattaṃ paricchindi. Yonakavisayato cetiyavandakā cattāro therā āgantvā cetiyaṅgaṇaṃ disvā anto appavisitvā dvāreyeva ṭhatvā eko thero aṭṭha kappe anussari, eko soḷasa, eko vīsati, eko tiṃsa kappe anussari.
Tâm người khác hoan hỷ: Ở đây có những câu chuyện này – Vị Tỳ khưu trẻ tên Tissa, sau khi quét dọn sân tháp Jambukola, tay vẫn cầm đồ hốt rác mà đứng đó. Vào khoảnh khắc ấy, trưởng lão tên Tissadatta từ trên thuyền bước xuống, nhìn ngắm sân tháp, biết rằng đó là nơi được quét dọn bởi người có tâm tu tập, đã hỏi một ngàn câu hỏi; vị kia đã giải đáp tất cả. Tại một trú xứ khác cũng vậy, vị trưởng lão quét dọn sân tháp rồi xác định phận sự. Bốn vị trưởng lão đảnh lễ tháp từ xứ Yonaka đến, thấy sân tháp, không đi vào trong mà đứng ngay tại cổng, một vị trưởng lão nhớ lại được tám kiếp, một vị mười sáu, một vị hai mươi, một vị ba mươi kiếp.

Devatā attamanā hontīti ettha idaṃ vatthu – ekasmiṃ kira vihāre eko bhikkhu cetiyaṅgaṇañca bodhiyaṅgaṇañca sammajjitvā nahāyituṃ gato. Devatā ‘‘imassa vihārassa katakālato paṭṭhāya evaṃ vattaṃ pūretvā sammaṭṭhapubbo bhikkhu natthī’’ti pasannacittā pupphahatthā aṭṭhaṃsu. Thero āgantvā ‘‘kataragāmavāsikātthā’’ti āha. ‘‘Bhante, idheva vasāma, imassa vihārassa katakālato paṭṭhāya evaṃ vattaṃ pūretvā sammaṭṭhapubbo bhikkhu natthīti tumhākaṃ, bhante, vatte pasīditvā pupphahatthā ṭhitāmhā’’ti devatā āhaṃsu.
Chư Thiên hài lòng: Ở đây có câu chuyện này – Nghe nói, tại một trú xứ nọ, một vị Tỳ khưu sau khi quét dọn sân tháp và sân Bồ-đề đã đi tắm. Chư Thiên với tâm hoan hỷ, tay cầm hoa đứng đó, (nghĩ rằng): “Kể từ lúc trú xứ này được xây dựng, chưa từng có vị Tỳ khưu nào làm tròn phận sự và quét dọn như thế này”. Vị trưởng lão đi đến hỏi: “Các vị là cư dân của làng nào?”. Chư Thiên đáp: “Bạch Đại đức, chúng tôi sống chính tại nơi này. Kể từ lúc trú xứ này được xây dựng, chưa từng có vị Tỳ khưu nào làm tròn phận sự và quét dọn như thế này, vì hoan hỷ với phận sự của Đại đức mà chúng tôi tay cầm hoa đứng đây”.

Pāsādikasaṃvattanikanti ettha idaṃ vatthu – ekaṃ kira amaccaputtaṃ abhayattherañca ārabbha ayaṃ kathā udapādi ‘‘kiṃ nu kho amaccaputto pāsādiko, abhayattheroti ubhopi ne ekasmiṃ ṭhāne olokessāmā’’ti. Ñātakā amaccaputtaṃ alaṅkaritvā mahācetiyaṃ vandāpessāmāti agamaṃsu. Theramātāpi pāsādikaṃ cīvaraṃ kāretvā puttassa pahiṇi, ‘‘putto me kese chindāpetvā imaṃ cīvaraṃ pārupitvā bhikkhusaṅghaparivuto mahācetiyaṃ vandatū’’ti. Amaccaputto ñātiparivuto pācīnadvārena cetiyaṅgaṇaṃ āruḷho, abhayatthero bhikkhusaṅghaparivuto dakkhiṇadvārena cetiyaṅgaṇaṃ āruhitvā cetiyaṅgaṇe tena saddhiṃ samāgantvā āha – ‘‘kiṃ tvaṃ, āvuso, mahallakattherassa sammaṭṭhaṭṭhāne kacavaraṃ chaḍḍetvā mayā saddhiṃ yugaggāhaṃ gaṇhāsī’’ti. Atītattabhāve kira abhayatthero mahallakatthero nāma hutvā gocaragāme cetiyaṅgaṇaṃ sammajji, amaccaputto mahāupāsako hutvā sammaṭṭhaṭṭhāne kacavaraṃ gahetvā chaḍḍesi.
Dẫn đến sự khả ái: Ở đây có câu chuyện này – Nghe nói, liên quan đến một người con trai vị đại thần và trưởng lão Abhaya, câu chuyện này đã phát sinh: “Vậy thì ai khả ái hơn, con trai vị đại thần hay trưởng lão Abhaya? Chúng ta hãy quan sát cả hai tại cùng một nơi”. Thân quyến trang điểm cho người con trai vị đại thần rồi đi đến (với ý định) sẽ cho đảnh lễ Đại Tháp. Mẹ của trưởng lão cũng làm một chiếc y khả ái gửi cho con trai, (với ý nghĩ): “Con trai tôi hãy cạo tóc, đắp y này, cùng với Tăng chúng vây quanh mà đảnh lễ Đại Tháp”. Người con trai vị đại thần cùng thân quyến vây quanh đi lên sân tháp bằng cửa phía Đông; trưởng lão Abhaya cùng Tăng chúng vây quanh đi lên sân tháp bằng cửa phía Nam, gặp người kia tại sân tháp rồi nói: “Này hiền giả, sao ngươi lại vứt rác tại nơi đã được trưởng lão quét dọn sạch sẽ rồi lại muốn sánh vai cùng ta?”. Nghe nói, trong tiền kiếp, trưởng lão Abhaya từng là vị trưởng lão quét dọn sân tháp tại làng khất thực; người con trai vị đại thần từng là vị đại cận sự nam, đã lấy rác vứt tại nơi đã được quét dọn.

Satthusāsanaṃ kataṃ hotīti idaṃ sammajjanavattaṃ nāma buddhehi vaṇṇitaṃ, tasmā taṃ karontena satthusāsanaṃ kataṃ hoti. Tatridaṃ vatthu – āyasmā kira sāriputto himavantaṃ gantvā ekasmiṃ pabbhāre asammajjitvāva nirodhaṃ samāpajjitvā nisīdi. Bhagavā āvajjanto therassa asammajjitvā nisinnabhāvaṃ ñatvā ākāsena gantvā therassa purato asammaṭṭhaṭṭhāne pādāni dassetvā paccāgañchi. Thero samāpattito vuṭṭhito bhagavato pādāni disvā balavahirottappaṃ paccupaṭṭhāpetvā jaṇṇukehi patiṭṭhāya ‘‘asammajjitvā nisinnabhāvaṃ vata me satthā aññāsi, saṅghamajjhe dāni codanaṃ kāressāmī’’ti dasabalassa santikaṃ gantvā vanditvā nisīdi. Bhagavā ‘‘kuhiṃ gatosi, sāriputtā’’ti vatvā ‘‘na patirūpaṃ dāni te mayhaṃ anantare ṭhāne ṭhatvā vicarantassa asammajjitvā nisīditu’’nti āha. Tato paṭṭhāya thero gaṇṭhikapaṭimuñcanaṭṭhānepi tiṭṭhanto pādena kacavaraṃ viyūhitvāva tiṭṭhati.
Thực hành lời dạy của Bậc Đạo Sư: Phận sự quét dọn này được Chư Phật tán thán, do đó người thực hiện phận sự ấy là đã thực hành lời dạy của Bậc Đạo Sư. Ở đây có câu chuyện này – Nghe nói, Tôn giả Sāriputta đi đến Hy-mã-lạp sơn, ngồi nhập Diệt tận định tại một sườn núi mà không quét dọn trước. Đức Thế Tôn quán xét, biết được việc trưởng lão ngồi mà không quét dọn trước, đã đi bằng hư không, hiện dấu chân tại nơi chưa quét dọn trước mặt trưởng lão rồi quay về. Trưởng lão xuất khỏi định, thấy dấu chân của Đức Thế Tôn, thiết lập tâm hổ thẹn mạnh mẽ, quỳ gối xuống (nghĩ rằng): “Bậc Đạo Sư đã biết việc ta ngồi mà không quét dọn trước, bây giờ ta sẽ tự khiển trách giữa Tăng chúng”. Ngài đi đến chỗ Bậc Thập Lực, đảnh lễ rồi ngồi xuống. Đức Thế Tôn hỏi: “Này Sāriputta, con đã đi đâu?” rồi nói: “Này con, việc ngồi mà không quét dọn trước không còn thích hợp với con, người đang ở vị trí kế cận Ta”. Kể từ đó, trưởng lão ngay cả khi đứng ở nơi tháo dây buộc cũng dùng chân gạt rác đi rồi mới đứng.

Attano bhāsapariyantaṃ na uggaṇhātīti ‘‘imasmiṃ vatthusmiṃ ettakaṃ suttaṃ upalabbhati, ettako vinicchayo, ettakaṃ suttañca vinicchayañca vakkhāmī’’ti evaṃ attano bhāsapariyantaṃ na uggaṇhāti. ‘‘Ayaṃ codakassa purimakathā, ayaṃ pacchimakathā, ayaṃ cuditakassa purimakathā, ayaṃ pacchimakathā, ettakaṃ gayhūpagaṃ, ettakaṃ na gayhūpaga’’nti evaṃ anuggaṇhanto pana parassa bhāsapariyantaṃ na uggaṇhāti nāma. Āpattiṃ na jānātīti pārājikaṃ vā saṅghādisesaṃ vāti sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ nānākaraṇaṃ na jānāti. Mūlanti dve āpattiyā mūlāni kāyo ca vācā ca, tāni na jānāti. Samudayanti cha āpattisamuṭṭhānāni āpattisamudayo nāma, tāni na jānāti. Pārājikādīnaṃ vatthuṃ na jānātītipi vuttaṃ hoti. Nirodhanti ayaṃ āpatti desanāya nirujjhati, vūpasammati, ayaṃ vuṭṭhānenāti evaṃ āpattinirodhaṃ na jānāti. Satta samathe ajānanto pana āpattinirodhagāminipaṭipadaṃ na jānāti.
Không nắm bắt được giới hạn lời nói của mình nghĩa là không nắm bắt được giới hạn lời nói của mình như vầy: “Trong sự việc này, tìm thấy được chừng ấy kinh, chừng ấy sự phân xử; tôi sẽ nói chừng ấy kinh và sự phân xử”. Còn người không nắm bắt được như vầy: “Đây là lời nói trước của người tố cáo, đây là lời nói sau; đây là lời nói trước của người bị tố cáo, đây là lời nói sau; chừng ấy là đáng chấp nhận, chừng ấy là không đáng chấp nhận” thì được gọi là không nắm bắt được giới hạn lời nói của người khác. Không biết tội nghĩa là không biết sự khác biệt của bảy nhóm tội như Bất cộng trụ hoặc Tăng tàn, v.v. Nguồn gốc là hai nguồn gốc của tội: thân và lời; người đó không biết chúng. Sự phát sinh là sáu nguồn gốc phát sinh tội được gọi là sự phát sinh tội; người đó không biết chúng. Cũng có nghĩa là không biết sự việc của tội Bất cộng trụ, v.v. Sự diệt nghĩa là không biết sự diệt của tội như vầy: Tội này diệt trừ, lắng dịu bằng cách sám hối; tội này (diệt trừ) bằng cách xuất khỏi. Còn người không biết bảy pháp dàn xếp thì không biết con đường đưa đến sự diệt của tội.

Adhikaraṇapañcake adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇāni. Adhikaraṇassa mūlaṃ nāma tettiṃsa mūlāni – vivādādhikaraṇassa dvādasa mūlāni, anuvādādhikaraṇassa cuddasa, āpattādhikaraṇassa cha, kiccādhikaraṇassa ekaṃ; tāni parato āvi bhavissanti. Adhikaraṇasamudayo nāma adhikaraṇasamuṭṭhānaṃ. Vivādādhikaraṇaṃ aṭṭhārasa bhedakaravatthūni nissāya uppajjati; anuvādādhikaraṇaṃ catasso vipattiyo; āpattādhikaraṇaṃ sattāpattikkhandhe; kiccādhikaraṇaṃ cattāri saṅghakiccānīti imaṃ vibhāgaṃ na jānātīti attho . Adhikaraṇanirodhaṃ na jānātīti dhammena vinayena satthusāsanena mūlāmūlaṃ gantvā vinicchayasamathaṃ pāpetuṃ na sakkoti ; ‘‘idaṃ adhikaraṇaṃ dvīhi, idaṃ catūhi, idaṃ tīhi idaṃ ekena samathena sammatī’’ti evaṃ satta samathe ajānanto pana adhikaraṇanirodhagāminipaṭipadaṃ na jānāti nāma. Vatthuṃ na jānātīti ‘‘idaṃ pārājikassa vatthu, idaṃ saṅghādisesassā’’ti evaṃ sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ vatthuṃ na jānāti. Nidānanti ‘‘sattannaṃ nidānānaṃ idaṃ sikkhāpadaṃ ettha paññattaṃ, idaṃ etthā’’ti na jānāti. Paññattiṃ na jānātīti tasmiṃ tasmiṃ sikkhāpade paṭhamapaññattiṃ na jānāti. Anupaññattinti punappunaṃ paññattiṃ na jānāti. Anusandhivacanapathanti kathānusandhi-vinicchayānusandhivasena vatthuṃ na jānāti. Ñattiṃ na jānātīti sabbena sabbaṃ ñattiṃ na jānāti. Ñattiyā karaṇaṃ na jānātīti ñattikiccaṃ na jānāti, osāraṇādīsu navasu ṭhānesu ñattikammaṃ nāma hoti, ñattidutiyañatticatutthakammesu ñattiyā kammappatto hutvā tiṭṭhatīti na jānāti. Na pubbakusalo hoti na aparakusaloti pubbe kathetabbañca pacchā kathetabbañca na jānāti, ñatti nāma pubbe ṭhapetabbā, pacchā na ṭhapetabbātipi na jānāti. Akālaññū ca hotīti kālaṃ na jānāti, anajjhiṭṭho ayācito bhāsati, ñattikālampi ñattikhettampi ñattiokāsampi na jānāti.
Trong nhóm năm pháp về sự tranh tụng: Sự tranh tụng là bốn loại tranh tụng. Nguồn gốc của sự tranh tụng là ba mươi ba nguồn gốc – sự tranh tụng về tranh cãi có mười hai nguồn gốc, sự tranh tụng về khiển trách có mười bốn, sự tranh tụng về tội có sáu, sự tranh tụng về phận sự có một; những điều này sẽ được làm rõ ở phần sau. Sự phát sinh của sự tranh tụng là sự phát sinh của sự tranh tụng. Nghĩa là không biết sự phân chia này: sự tranh tụng về tranh cãi phát sinh dựa vào mười tám sự việc gây chia rẽ; sự tranh tụng về khiển trách (dựa vào) bốn sự hư hỏng; sự tranh tụng về tội (dựa vào) bảy nhóm tội; sự tranh tụng về phận sự (dựa vào) bốn phận sự của Tăng. Không biết sự diệt của sự tranh tụng nghĩa là không thể đi đến tận gốc rễ bằng Pháp, bằng Luật, bằng lời dạy của Bậc Đạo Sư để đạt đến sự dàn xếp và phân xử; còn người không biết bảy pháp dàn xếp như vầy: “Sự tranh tụng này lắng dịu bằng hai (pháp dàn xếp), sự tranh tụng này bằng bốn, sự tranh tụng này bằng ba, sự tranh tụng này bằng một” thì được gọi là không biết con đường đưa đến sự diệt của sự tranh tụng. Không biết sự việc nghĩa là không biết sự việc của bảy nhóm tội như vầy: “Đây là sự việc của tội Bất cộng trụ, đây là của tội Tăng tàn”. Nhân duyên nghĩa là không biết: “Trong bảy nhân duyên, học giới này được chế định ở đây, học giới này ở kia”. Không biết sự chế định nghĩa là không biết sự chế định lần đầu trong mỗi học giới. Sự chế định bổ sung nghĩa là không biết sự chế định lặp đi lặp lại. Con đường lời nói nối tiếp nghĩa là không biết sự việc theo cách nối tiếp câu chuyện, nối tiếp sự phân xử. Không biết lời tác bạch nghĩa là hoàn toàn không biết lời tác bạch. Không biết việc làm của lời tác bạch nghĩa là không biết phận sự của lời tác bạch; không biết rằng trong chín trường hợp như phục hồi, v.v., có hành vi tác bạch; trong các hành vi tác bạch nhị thứ, tác bạch tứ thứ, lời tác bạch đóng vai trò đạt đến hành vi. Không thiện xảo trước cũng không thiện xảo sau nghĩa là không biết điều cần nói trước và điều cần nói sau; cũng không biết rằng lời tác bạch nên được đặt trước, không nên đặt sau. Và là người không biết thời nghĩa là không biết thời gian; nói khi không được thỉnh cầu, không được yêu cầu; cũng không biết thời điểm tác bạch, phạm vi tác bạch, cơ hội tác bạch.

Mandattā momūhattāti kevalaṃ aññāṇena momūhabhāvena dhutaṅge ānisaṃsaṃ ajānitvā. Pāpicchoti tena araññavāsena paccayalābhaṃ patthayamāno. Pavivekanti kāyacittaupadhivivekaṃ. Idamatthitanti imāya kalyāṇāya paṭipattiyā attho etassāti idamatthi, idamatthino bhāvo idamatthitā; taṃ idamatthitaṃyeva nissāya na aññaṃ kiñci lokāmisanti attho.
Do ngu đần, do si mê nghĩa là chỉ do không biết, do tình trạng si mê, không biết lợi ích trong các hạnh đầu-đà. Người có ước muốn xấu xa là người mong cầu lợi dưỡng bằng việc sống trong rừng đó. Sự độc cư là sự độc cư về thân, về tâm, về phiền não căn bản. Sự chỉ vì mục đích này: Người có mục đích này bằng pháp hành tốt đẹp này là người chỉ vì mục đích này; trạng thái của người chỉ vì mục đích này là sự chỉ vì mục đích này; nghĩa là chỉ nương vào sự chỉ vì mục đích này đó, không phải bất kỳ lợi lộc thế gian nào khác.

Uposathaṃ na jānātīti navavidhaṃ uposathaṃ na jānāti. Uposathakammanti adhammenavaggādibhedaṃ catubbidhaṃ uposathakammaṃ na jānāti. Pātimokkhanti dve mātikā na jānāti. Pātimokkhuddesanti sabbampi navavidhaṃ pātimokkhuddesaṃ na jānāti. Pavāraṇanti navavidhaṃ pavāraṇaṃ na jānāti. Pavāraṇākammaṃ uposathakammasadisameva.
Không biết lễ Bố-tát nghĩa là không biết chín loại lễ Bố-tát. Hành vi Bố-tát nghĩa là không biết bốn loại hành vi Bố-tát có sự khác biệt như phi pháp, chia rẽ, v.v. Giới bổn nghĩa là không biết hai bộ Giới bổn. Việc đọc Giới bổn nghĩa là hoàn toàn không biết chín loại việc đọc Giới bổn. Lễ Tự tứ nghĩa là không biết chín loại lễ Tự tứ. Hành vi Tự tứ tương tự như hành vi Bố-tát.

Apāsādikapañcake – apāsādikanti kāyaduccaritādi akusalakammaṃ vuccati. Pāsādikanti kāyasucaritādi kusalakammaṃ vuccati. Ativelanti velaṃ atikkamma bahutaraṃ kālaṃ kulesu appaṃ vihāreti attho. Otāroti kilesānaṃ anto otaraṇaṃ. Saṃkiliṭṭhanti duṭṭhullāpattikāyasaṃsaggādibhedaṃ . Visuddhipañcakepavāraṇāggahaṇena navavidhāpi pavāraṇā veditabbā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Trong nhóm năm pháp về không khả ái – Không khả ái được gọi là nghiệp bất thiện như hành vi xấu thuộc thân, v.v. Khả ái được gọi là nghiệp thiện như hành vi tốt thuộc thân, v.v. Quá giờ nghĩa là vượt quá thời gian, ở lại các gia đình quá lâu, ở lại trú xứ quá ít. Sự xâm nhập là sự xâm nhập vào bên trong của các phiền não. Bị ô nhiễm là sự khác biệt như tội trọng, sự tiếp xúc thân thể, v.v. Trong nhóm năm pháp về sự thanh tịnh, qua việc đề cập lễ Tự tứ, cả chín loại lễ Tự tứ cần được biết. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Pañcakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về năm pháp đã hoàn thành.

Chakkavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Sáu Pháp

326. Chakkesu – cha sāmīciyoti ‘‘so ca bhikkhu anabbhito, te ca bhikkhū gārayhā, ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘yuñjantāyasmanto sakaṃ, mā vo sakaṃ vinassāti ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘ayaṃ te bhikkhu patto yāva bhedanāya dhāretabboti ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘tato nīharitvā bhikkhūhi saddhiṃ saṃvibhajitabbaṃ, ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘aññātabbaṃ paripucchitabbaṃ paripañhitabbaṃ, ayaṃ tattha sāmīci’’, ‘‘yassa bhavissati so harissatīti ayaṃ tattha sāmīcī’’ti imā bhikkhupātimokkheyeva cha sāmīciyo. Cha chedanakāti pañcake vuttā pañca bhikkhunīnaṃ udakasāṭikāya saddhiṃ cha. Chahākārehīti alajjitā aññāṇatā kukkuccapakatatā akappiye kappiyasaññitā kappiye akappiyasaññitā satisammosāti. Tattha ekarattachārattasattāhātikkamādīsu āpattiṃ satisammosena āpajjati. Sesaṃ vuttanayameva. Cha ānisaṃsā vinayadhareti pañcake vuttā pañca tassādheyyo uposathoti iminā saddhiṃ cha.
326. Trong phần sáu pháp – Sáu phép lịch sự là sáu phép lịch sự này chính trong Giới bổn Tỳ khưu: “Vị Tỳ khưu ấy không bị quở trách, và các vị Tỳ khưu kia đáng bị khiển trách, đây là phép lịch sự trong trường hợp đó”; “Các Tôn giả hãy nỗ lực với phận sự của mình, đừng để phận sự của mình bị hư mất, đây là phép lịch sự trong trường hợp đó”; “Này Tỳ khưu, ngươi phải giữ gìn cái bát này cho đến khi nó vỡ, đây là phép lịch sự trong trường hợp đó”; “Mang ra từ đó rồi phải chia sớt cùng các Tỳ khưu, đây là phép lịch sự trong trường hợp đó”; “Cần phải biết, cần phải hỏi khắp, cần phải thẩm vấn khắp, đây là phép lịch sự trong trường hợp đó”; “Ai sẽ có thì người ấy sẽ mang đi, đây là phép lịch sự trong trường hợp đó”. Sáu (tội) cần phải cắt bỏ là năm tội đã nói trong phần năm pháp cùng với (tội về) y tắm mưa của Tỳ khưu ni là sáu. Do sáu cách thức là: không biết hổ thẹn, không biết, có tính hay hối tiếc, tưởng điều không hợp thức là hợp thức, tưởng điều hợp thức là không hợp thức, thất niệm. Trong đó, phạm tội trong các trường hợp quá một đêm, bốn đêm, bảy ngày, v.v., là do thất niệm. Phần còn lại thì theo cách đã nói. Sáu lợi ích nơi người trì Luật là năm điều đã nói trong phần năm pháp cùng với điều này “Lễ Bố-tát tùy thuộc vào vị ấy” là sáu.

Cha paramānīti ‘‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabbaṃ, māsaparamaṃ tena bhikkhunā taṃ cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ, santaruttaraparamaṃ tena bhikkhunā tato cīvaraṃ sāditabbaṃ, chakkhattuparamaṃ tuṇhībhūtena uddissa ṭhātabbaṃ, navaṃ pana bhikkhunā santhataṃ kārāpetvā chabbassāni dhāretabbaṃ chabbassaparamatā dhāretabbaṃ, tiyojanaparamaṃ sahatthā dhāretabbāni, dasāhaparamaṃ atirekapatto dhāretabbo, sattāhaparamaṃ sannidhikārakaṃ paribhuñjitabbāni, chārattaparamaṃ tena bhikkhunā tena cīvarena vippavasitabbaṃ, catukkaṃsaparamaṃ, aḍḍhateyyakaṃsaparamaṃ, dvaṅgulapabbaparamaṃ ādātabbaṃ, aṭṭhaṅgulaparamaṃ mañcapaṭipādakaṃ , aṭṭhaṅgulaparamaṃ dantakaṭṭha’’nti imāni cuddasa paramāni. Tattha paṭhamāni cha ekaṃ chakkaṃ, tato ekaṃ apanetvā sesesu ekekaṃ pakkhipitvātiādinā nayena aññānipi chakkāni kātabbāni.
Sáu giới hạn tối đa: Mười bốn giới hạn tối đa này: “Y dư thừa được giữ tối đa mười ngày”; “Vị Tỳ khưu ấy được cất giữ y đó tối đa một tháng”; “Vị Tỳ khưu ấy được nhận y từ đó tối đa có một y trải và một y đắp”; “Được đứng im lặng hướng đến (thức ăn) tối đa sáu lần”; “Vị Tỳ khưu làm tấm trải mới thì phải giữ tối đa sáu năm, việc giữ tối đa là sáu năm”; “Được tự tay mang đi tối đa ba do-tuần”; “Bát dư thừa được giữ tối đa mười ngày”; “Vật cất chứa được dùng tối đa bảy ngày”; “Vị Tỳ khưu ấy được xa lìa y đó tối đa sáu đêm”; “Được nhận tối đa bốn kaṃsa, hai kaṃsa rưỡi, hai đốt ngón tay”; “Chân giường tối đa tám ngón tay”; “Que xỉa răng tối đa tám ngón tay”. Trong đó, sáu điều đầu tiên là một nhóm sáu pháp; sau đó, loại bỏ một điều rồi thêm vào mỗi điều còn lại một điều, v.v., theo phương cách này, các nhóm sáu pháp khác cũng cần được tạo ra.

Chaāpattiyoti tīṇi chakkāni antarapeyyāle vuttāni. Cha kammānīti tajjanīya-niyassa-pabbājanīya-paṭisāraṇīyāni cattāri, āpattiyā adassane ca appaṭikamme ca vuttadvayampi ekaṃ, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ekanti cha. Nahāneti orenaḍḍhamāsaṃ nahāne; vippakatacīvarādichakkadvayaṃ kathinakkhandhake niddiṭṭhaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Sáu tội là ba nhóm sáu pháp được nói trong phần lược giữa. Sáu hành vi (Tăng sự) là bốn hành vi: khiển trách, hạ bậc, trục xuất, sám hối; cả hai điều được nói về việc không thấy tội và không sửa trị cũng là một; điều về việc không từ bỏ tà kiến là một, (tổng cộng là) sáu. Trong việc tắm là việc tắm trong vòng nửa tháng; hai nhóm sáu pháp về y bị dở dang, v.v., đã được chỉ rõ trong chương Kaṭhina. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Chakkavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về sáu pháp đã hoàn thành.

Sattakavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Bảy Pháp

327. Sattakesu – satta sāmīciyoti pubbe vuttesu chasu ‘‘sā ca bhikkhunī anabbhitā, tā ca bhikkhuniyo gārayhā, ayaṃ tattha sāmīcī’’ti imaṃ pakkhipitvā satta veditabbā. Satta adhammikā paṭiññātakaraṇāti ‘‘bhikkhu pārājikaṃ ajjhāpanno hoti, pārājikena codiyamāno ‘saṅghādisesaṃ ajjhāpannomhī’ti paṭijānāti, taṃ saṅgho saṅghādisesena kāreti, adhammikaṃ paṭiññātakaraṇa’’nti evaṃ samathakkhandhake niddiṭṭhā. Dhammikāpi tattheva niddiṭṭhā. Sattannaṃ anāpatti sattāhakaraṇīyena gantunti vassūpanāyikakkhandhake vuttaṃ . Sattānisaṃsā vinayadhareti ‘‘tassādheyyo uposatho pavāraṇā’’ti imehi saddhiṃ pañcake vuttā pañca satta honti. Satta paramānīti chakke vuttāniyeva sattakavasena yojetabbāni. Katacīvarantiādīni dve sattakāni kathinakkhandhake niddiṭṭhāni.
327. Trong phần bảy pháp – Bảy phép lịch sự: Thêm điều này “Vị Tỳ khưu ni ấy không bị quở trách, và các vị Tỳ khưu ni kia đáng bị khiển trách, đây là phép lịch sự trong trường hợp đó” vào sáu điều đã nói trước, cần được biết là bảy. Bảy cách xử sự bằng sự thú nhận phi pháp được chỉ rõ trong chương Pháp Dàn Xếp như vầy: “Vị Tỳ khưu đã phạm tội Bất cộng trụ, khi bị tố cáo về tội Bất cộng trụ lại thú nhận ‘Tôi đã phạm tội Tăng tàn’, Tăng chúng xử vị ấy bằng tội Tăng tàn, (đó là) cách xử sự bằng sự thú nhận phi pháp”. Cách xử sự hợp pháp cũng được chỉ rõ chính ở đó. Bảy trường hợp không phạm tội khi đi vì công việc bảy ngày được nói trong chương Nhập Hạ. Bảy lợi ích nơi người trì Luật là năm điều đã nói trong phần năm pháp cùng với những điều này “Lễ Bố-tát, lễ Tự tứ tùy thuộc vào vị ấy” thành bảy. Bảy giới hạn tối đa: Chính những điều đã nói trong phần sáu pháp cần được sắp xếp theo cách bảy pháp. Hai nhóm bảy pháp bắt đầu bằng Y đã may được chỉ rõ trong chương Kaṭhina.

Bhikkhussa na hoti āpatti daṭṭhabbā, bhikkhussa hoti āpatti daṭṭhabbā, bhikkhussa hoti āpatti paṭikātabbāti imāni tīṇi sattakāni, dve adhammikāni, ekaṃ dhammikaṃ; tāni tīṇipi campeyyake niddiṭṭhāni. Asaddhammāti asataṃ dhammā, asanto vā dhammā; asobhanā hīnā lāmakāti attho. Saddhammāti sataṃ buddhādīnaṃ dhammā; santo vā dhammā sundarā uttamāti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Tội của Tỳ khưu không nên thấy, tội của Tỳ khưu nên thấy, tội của Tỳ khưu nên sửa trị: Ba nhóm bảy pháp này, hai là phi pháp, một là hợp pháp; cả ba đều được chỉ rõ trong chương Campeyya. Phi Chánh pháp là pháp của người xấu, hoặc là pháp không tồn tại; nghĩa là không tốt đẹp, thấp kém, tồi tệ. Chánh pháp là pháp của người tốt như Chư Phật, v.v.; hoặc là pháp tồn tại, tốt đẹp, cao thượng. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Sattakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về bảy pháp đã hoàn thành.

Aṭṭhakavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Tám Pháp

328. Aṭṭhakesu – aṭṭhānisaṃseti ‘‘na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ uposathaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā uposathaṃ karissāma, na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ pavāressāma, saṅghakammaṃ karissāma, āsane nisīdissāma, yāgupāne nisīdissāma, bhattagge nisīdissāma, ekacchanne vasissāma, yathāvuḍḍhaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā karissāmā’’ti evaṃ kosambakakkhandhake vutte ānisaṃse. Dutiyaaṭṭhakepi eseva nayo, tampi hi evameva kosambakakkhandhake vuttaṃ.
328. Trong phần tám pháp – Tám lợi ích là các lợi ích được nói trong chương Kosambaka như vầy: “Chúng ta sẽ không làm lễ Bố-tát cùng với vị Tỳ khưu này, chúng ta sẽ làm lễ Bố-tát không có vị Tỳ khưu này; chúng ta sẽ không làm lễ Tự tứ, không làm Tăng sự, không ngồi trên chỗ ngồi, không ngồi tại nơi uống cháo, không ngồi tại nhà ăn, không sống chung một mái nhà cùng với vị Tỳ khưu này; chúng ta sẽ làm việc đảnh lễ, đứng dậy đón, chắp tay, phép lịch sự theo tuổi hạ không có vị Tỳ khưu này”. Trong nhóm tám pháp thứ hai cũng theo phương cách này, vì điều đó cũng được nói tương tự như vậy trong chương Kosambaka.

Aṭṭha yāvatatiyakāti bhikkhūnaṃ terasake cattāro, bhikkhunīnaṃ sattarasake bhikkhūhi asādhāraṇā cattāroti aṭṭha. Aṭṭhahākārehi kulāni dūsetīti kulāni dūseti pupphena vā phalena vā cuṇṇena vā mattikāya vā dantakaṭṭhena vā veḷuyā vā vejjikāya vā jaṅghapesanikena vāti imehi aṭṭhahi. Aṭṭha mātikā cīvarakkhandhake, aparā aṭṭha kathinakkhandhake vuttā. Aṭṭhahi asaddhammehīti lābhena alābhena yasena ayasena sakkārena asakkārena pāpicchatāya pāpamittatāya. Aṭṭha lokadhammā nāma lābhe sārāgo, alābhe paṭivirodho; evaṃ yase ayase, pasaṃsāya nindāya, sukhe sārāgo, dukkhe paṭivirodhoti. Aṭṭhaṅgiko musāvādoti ‘‘vinidhāya sañña’’nti iminā saddhiṃ pāḷiyaṃ āgatehi sattahīti aṭṭhahi aṅgehi aṭṭhaṅgiko.
Tám (tội Tăng tàn) đến lần thứ ba là: Bốn tội trong mười ba tội của Tỳ khưu; bốn tội không chung với Tỳ khưu trong mười bảy tội của Tỳ khưu ni, là tám. Làm hư hỏng các gia đình bằng tám cách thức là làm hư hỏng các gia đình bằng tám cách này: bằng hoa, hoặc bằng trái cây, hoặc bằng bột (tắm), hoặc bằng đất sét, hoặc bằng que xỉa răng, hoặc bằng (nghề) tre, hoặc bằng nghề y, hoặc bằng việc đưa tin bằng chân. Tám đề mục trong chương Y, tám đề mục khác được nói trong chương Kaṭhina. Bởi tám phi Chánh pháp là: do lợi dưỡng, do không lợi dưỡng, do danh tiếng, do không danh tiếng, do cung kính, do không cung kính, do ước muốn xấu xa, do bạn xấu. Tám pháp thế gian là: tham ái trong lợi dưỡng, chống đối trong không lợi dưỡng; tương tự trong danh tiếng và không danh tiếng, trong tán thán và chê bai; tham ái trong lạc, chống đối trong khổ. Sự nói dối có tám chi phần là có tám chi phần do bảy chi phần đã có trong Pāḷi cùng với điều này “thay đổi nhận thức”.

Aṭṭha uposathaṅgānīti –
Tám chi phần Bố-tát là –

‘‘Pāṇaṃ na hane na cādinnamādiye,
“Không sát sanh, không trộm cắp,

Musā na bhāse na ca majjapo siyā;
Không nói dối, không nghiện rượu;

Abrahmacariyā virameyya methunā,
Tránh xa việc không phạm hạnh, (tức) hành dâm,

Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojanaṃ.
Ban đêm không ăn, (tránh) ăn phi thời.

‘‘Mālaṃ na dhāre na ca gandhamācare,
“Không mang vòng hoa, không dùng hương liệu,

Mañce chamāyaṃva sayetha santhate;
Nằm trên giường trải dưới đất;

Etañhi aṭṭhaṅgikamāhuposathaṃ,
Đây gọi là Bố-tát tám chi phần,

Buddhena dukkhantagunā pakāsita’’nti. (a. ni. 3.71);
Được Phật tuyên thuyết, đưa đến hết khổ.” (a. ni. 3.71);

Evaṃ vuttāni aṭṭha. Aṭṭha dūteyyaṅgānīti ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti sāvetā cā’’tiādinā nayena saṅghabhedake vuttāni. Titthiyavattāni mahākhandhake niddiṭṭhāni. Anatirittā ca atirittā ca pavāraṇāsikkhāpade niddiṭṭhā. Aṭṭhannaṃ paccuṭṭhātabbanti bhattagge vuḍḍhabhikkhunīnaṃ, āsanampi tāsaṃyeva dātabbaṃ. Upāsikāti visākhā. Aṭṭhānisaṃsā vinayadhareti pañcake vuttesu pañcasu ‘‘tassādheyyo uposatho, pavāraṇā, saṅghakamma’’nti ime tayo pakkhipitvā aṭṭha veditabbā. Aṭṭha paramānīti pubbe vuttaparamāneva aṭṭhakavasena yojetvā veditabbāni. Aṭṭhasu dhammesu sammā vattitabbanti ‘‘na pakatattassa bhikkhuno uposatho ṭhapetabbo, na pavāraṇā ṭhapetabbā’’tiādinā nayena samathakkhandhake niddiṭṭhesu aṭṭhasu. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Tám điều được nói như vậy. Tám chi phần của người đưa tin là những điều được nói trong chương Phá Hòa Hợp Tăng theo phương cách bắt đầu bằng câu: “Này các Tỳ khưu, ở đây vị Tỳ khưu vừa là người nghe vừa là người làm cho nghe”. Các hạnh của ngoại đạo được chỉ rõ trong Đại Phẩm. Không dư thừa và dư thừa được chỉ rõ trong học giới về lễ Tự tứ. Nên đứng dậy đón đối với tám (hạng người) là đối với các Tỳ khưu ni lớn tuổi tại nhà ăn; chỗ ngồi cũng nên nhường cho chính các vị ấy. Nữ cận sự là Visākhā. Tám lợi ích nơi người trì Luật: Thêm ba điều này “Lễ Bố-tát, lễ Tự tứ, Tăng sự tùy thuộc vào vị ấy” vào năm điều đã nói trong phần năm pháp, cần được biết là tám. Tám giới hạn tối đa: Chính các giới hạn tối đa đã nói trước cần được hiểu là được sắp xếp theo cách tám pháp. Nên hành xử đúng đắn trong tám pháp là trong tám pháp được chỉ rõ trong chương Pháp Dàn Xếp theo phương cách bắt đầu bằng câu: “Không nên đình chỉ lễ Bố-tát của vị Tỳ khưu đã được sửa trị, không nên đình chỉ lễ Tự tứ”. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Aṭṭhakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về tám pháp đã hoàn thành.

Navakavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Chín Pháp

329. Navakesu – nava āghātavatthūnīti ‘‘anatthaṃ me acarī’’tiādīni nava. Nava āghātapaṭivinayāti ‘‘anatthaṃ me acari, taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivinetī’’tiādīni nava. Nava vinītavatthūnīti navahi āghātavatthūhi ārati virati paṭivirati setughāto. Navahi saṅgho bhijjatīti ‘‘navannaṃ vā, upāli, atirekanavannaṃ vā saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo cā’’ti. Nava paramānīti pubbe vuttaparamāneva navakavasena yojetvā veditabbāni. Nava taṇhāmūlakā nāma taṇhaṃ paṭicca pariyesanā, pariyesanaṃ paṭicca lābho, lābhaṃ paṭicca vinicchayo, vinicchayaṃ paṭicca chandarāgo, chandarāgaṃ paṭicca ajjhosānaṃ, ajjhosānaṃ paṭicca pariggaho, pariggahaṃ paṭicca macchariyaṃ, macchariyaṃ paṭicca ārakkhā, ārakkhādhikaraṇaṃ daṇḍādānasatthādānakalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādā. Nava vidhamānāti ‘‘seyyassa seyyohamasmī’’timānādayo. Nava cīvarānīti ticīvaranti vā vassikasāṭikāti vātiādinā nayena vuttāni. Na vikappetabbānīti adhiṭṭhitakālato paṭṭhāya na vikappetabbāni . Nava adhammikāni dānānīti saṅghassa pariṇataṃ aññasaṅghassa vā cetiyassa vā puggalassa vā pariṇāmeti, cetiyassa pariṇataṃ aññacetiyassa vā saṅghassa vā puggalassa vā pariṇāmeti , puggalassa pariṇataṃ aññapuggalassa vā saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmetīti evaṃ vuttāni.
329. Trong phần chín pháp – Chín sự việc gây phẫn uất là chín điều bắt đầu bằng “(Nó) đã làm điều bất lợi cho ta”. Chín cách trừ bỏ sự phẫn uất là chín điều bắt đầu bằng “Nó đã làm điều bất lợi cho ta, làm sao có thể được điều đó ở đây? (Nghĩ vậy) trừ bỏ sự phẫn uất”. Chín sự việc đã được điều phục là sự xa lìa, sự từ bỏ, sự tránh xa, sự phá hủy cầu nối đối với chín sự việc gây phẫn uất. Tăng chúng bị chia rẽ bởi chín (vị) là (câu) “Này Upāli, do chín vị hoặc hơn chín vị mà có sự rạn nứt Tăng và sự chia rẽ Tăng”. Chín giới hạn tối đa: Chính các giới hạn tối đa đã nói trước cần được hiểu là được sắp xếp theo cách chín pháp. Chín pháp lấy ái làm gốc là: do duyên ái có sự tìm cầu; do duyên tìm cầu có lợi dưỡng; do duyên lợi dưỡng có sự quyết định; do duyên quyết định có dục tham; do duyên dục tham có sự quyến luyến; do duyên quyến luyến có sự chiếm giữ; do duyên chiếm giữ có sự bỏn xẻn; do duyên bỏn xẻn có sự bảo vệ; do duyên bảo vệ (phát sinh) việc cầm gậy, cầm dao, cãi cọ, xung đột, tranh luận, nói mày tao, nói đâm thọc, nói dối. Chín loại ngã mạn khác nhau là các loại ngã mạn bắt đầu bằng “Đối với người hơn, ta là người hơn”. Chín loại y là những y được nói theo phương cách bắt đầu bằng: hoặc là tam y, hoặc là y tắm mưa, v.v. Không nên làm thành vật tùy dùng nghĩa là kể từ thời điểm đã chú nguyện thì không nên làm thành vật tùy dùng. Chín sự cúng dường phi pháp là những điều được nói như vầy: Chuyển vật đã dâng cúng cho Tăng chúng sang cho Tăng chúng khác, hoặc cho tháp thờ, hoặc cho cá nhân; chuyển vật đã dâng cúng cho tháp thờ sang cho tháp thờ khác, hoặc cho Tăng chúng, hoặc cho cá nhân; chuyển vật đã dâng cúng cho cá nhân sang cho cá nhân khác, hoặc cho Tăng chúng, hoặc cho tháp thờ.

Nava paṭiggahaparibhogāti etesaṃyeva dānānaṃ paṭiggahā ca paribhogā ca. Tīṇi dhammikāni dānānīti saṅghassa ninnaṃ saṅghasseva deti, cetiyassa ninnaṃ cetiyasseva, puggalassa ninnaṃ puggalasseva detīti imāni tīṇi. Paṭiggahapaṭibhogāpi tesaṃyeva paṭiggahā ca paribhogā ca. Nava adhammikā saññattiyoti adhammavādipuggalo, adhammavādisambahulā, adhammavādisaṅghoti evaṃ tīṇi tikāni samathakkhandhake niddiṭṭhāni. Dhammikā saññattiyopi dhammavādī puggalotiādinā nayena tattheva niddiṭṭhā. Adhammakamme dve navakāni ovādavaggassa paṭhamasikkhāpadaniddese pācittiyavasena vuttāni. Dhammakamme dve navakāni tattheva dukkaṭavasena vuttāni. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Chín sự nhận và sử dụng là sự nhận và sử dụng chính các vật cúng dường đó. Ba sự cúng dường hợp pháp là ba điều này: Vật nghiêng về Tăng chúng thì chỉ cúng cho Tăng chúng; vật nghiêng về tháp thờ thì chỉ cúng cho tháp thờ; vật nghiêng về cá nhân thì chỉ cúng cho cá nhân. Sự nhận và sử dụng cũng là sự nhận và sử dụng chính các vật đó. Chín sự đề nghị phi pháp là ba nhóm ba pháp được chỉ rõ trong chương Pháp Dàn Xếp như vầy: cá nhân nói phi pháp, nhiều người nói phi pháp, Tăng chúng nói phi pháp. Các sự đề nghị hợp pháp cũng được chỉ rõ chính ở đó theo phương cách bắt đầu bằng: cá nhân nói hợp pháp, v.v. Hai nhóm chín pháp trong hành vi phi pháp được nói theo phương diện tội Ưng đối trị trong phần giải thích học giới thứ nhất của phẩm Giáo giới. Hai nhóm chín pháp trong hành vi hợp pháp được nói chính ở đó theo phương diện tội Tác ác. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Navakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về chín pháp đã hoàn thành.

Dasakavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Mười Pháp

330. Dasakesu – dasa āghātavatthūnīti navakesu vuttāni nava ‘‘aṭṭhāne vā pana āghāto jāyatī’’ti iminā saddhiṃ dasa honti. Āghātapaṭivinayāpi tattha vuttā nava ‘‘aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati, taṃ kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivinetī’’ti iminā saddhiṃ dasa veditabbā. Dasa vinītavatthūnīti dasahi āghātavatthūhi viratisaṅkhātāni dasa. Dasavatthukā micchādiṭṭhīti ‘‘natthi dinna’’ntiādivasena veditabbā, ‘‘atthi dinna’’ntiādivasena sammādiṭṭhi, ‘‘sassato loko’’tiādinā vasena pana antaggāhikā diṭṭhi veditabbā. Dasa micchattāti micchādiṭṭhiādayo micchāvimuttipariyosānā, viparītā sammattā. Salākaggāhā samathakkhandhake niddiṭṭhā.
330. Trong phần mười pháp – Mười sự việc gây phẫn uất là chín điều đã nói trong phần chín pháp cùng với điều này “Hoặc sự phẫn uất phát sinh không đúng chỗ” thành mười. Các cách trừ bỏ sự phẫn uất cũng cần được biết là chín điều đã nói ở đó cùng với điều này “Hoặc sự phẫn uất phát sinh không đúng chỗ, làm sao có thể được điều đó ở đây? (Nghĩ vậy) trừ bỏ sự phẫn uất” thành mười. Mười sự việc đã được điều phục là mười điều được gọi là sự từ bỏ đối với mười sự việc gây phẫn uất. Tà kiến có mười sự việc cần được biết theo cách bắt đầu bằng “(Cho rằng) không có (quả của) sự bố thí”; Chánh kiến, theo cách bắt đầu bằng “(Biết rằng) có (quả của) sự bố thí”; còn kiến chấp thủ một bên cần được biết theo cách bắt đầu bằng “(Cho rằng) thế giới là thường còn”. Mười tà tánh là các pháp bắt đầu bằng tà kiến và kết thúc bằng tà giải thoát; ngược lại là chánh tánh. Các cách nhận thẻ được chỉ rõ trong chương Pháp Dàn Xếp.

Dasahaṅgehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabboti ‘‘sīlavā hotī’’tiādinā nayena samathakkhandhake vuttehi dasahi. Dasa ādīnavā rājantepurappavesane rājasikkhāpade niddiṭṭhā. Dasa dānavatthūnīti annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālā gandhaṃ vilepanaṃ seyyāvasathaṃ padīpeyyaṃ. Dasa ratanānīti muttāmaṇiveḷuriyādīni. Dasa paṃsukūlānīti sosānikaṃ, pāpaṇikaṃ , undūrakkhāyitaṃ, upacikakkhāyitaṃ, aggidaḍḍhaṃ, gokhāyitaṃ, ajikakkhāyitaṃ, thūpacīvaraṃ, ābhisekiyaṃ, bhatapaṭiyābhatanti etesu upasampannena ussukkaṃ kātabbaṃ. Dasa cīvaradhāraṇāti ‘‘sabbanīlakāni cīvarāni dhārentī’’ti vuttavasena dasāti kurundiyaṃ vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘navasu kappiyacīvaresu udakasāṭikaṃ vā saṅkaccikaṃ vā pakkhipitvā dasā’’ti vuttaṃ.
Vị Tỳ khưu có đủ mười chi phần nên được chấp thuận cho việc xử kiện là do mười chi phần được nói trong chương Pháp Dàn Xếp theo phương cách bắt đầu bằng “(Vị ấy) là người có giới”. Mười điều nguy hại trong việc đi vào hậu cung vua được chỉ rõ trong học giới về vua. Mười vật để bố thí là: cơm, nước uống, vải, xe cộ, vòng hoa, hương thơm, vật thoa xức, chỗ nằm, trú xứ, vật thắp sáng. Mười loại châu báu là: ngọc trai, ngọc ma-ni, ngọc lưu ly, v.v. Mười loại y phấn tảo là: y ở nghĩa địa, y ở cửa tiệm, y bị chuột cắn, y bị mối ăn, y bị lửa cháy, y bị bò ăn, y bị dê ăn, y ở tháp, y lễ đăng quang, y mang đi rồi mang về; người đã thọ Cụ túc giới cần phải nhiệt tâm trong các loại y này. Mười cách giữ y: Sách Kurundī nói là mười theo cách nói “(Các Tỳ khưu ni) giữ y toàn màu xanh”. Nhưng trong Đại Chú giải lại nói: “Thêm y tắm mưa hoặc y vai trái vào chín loại y hợp thức là mười”.

Avandanīyapuggalā senāsanakkhandhake niddiṭṭhā. Dasa akkosavatthūni omasavāde niddiṭṭhāni. Dasa ākārā pesuññasikkhāpade niddiṭṭhā. Dasa senāsanānīti mañco, pīṭhaṃ, bhisi, bimbohanaṃ, cimilikā, uttarattharaṇaṃ, taṭṭikā, cammakhaṇḍo, nisīdanaṃ, tiṇasanthāro, paṇṇasanthāroti. Dasa varāni yāciṃsūti visākhā aṭṭha, suddhodanamahārājā ekaṃ, jīvako ekaṃ. Yāguānisaṃsā ca akappiyamaṃsāni ca bhesajjakkhandhake niddiṭṭhāni. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Những người không đáng đảnh lễ được chỉ rõ trong chương Trú Xứ. Mười sự việc mắng nhiếc được chỉ rõ trong (học giới về) lời nói chạm tự ái. Mười cách thức được chỉ rõ trong học giới về nói đâm thọc. Mười loại chỗ ở là: giường, ghế, nệm nhồi bông gòn, gối, tấm thảm, tấm trải phía trên, tấm chiếu, mảnh da thú, tọa cụ, tấm trải bằng cỏ, tấm trải bằng lá. Mười điều ước đã được xin là: Visākhā (xin) tám, vua Suddhodana một, Jīvaka một. Các lợi ích của cháo và các loại thịt không hợp thức được chỉ rõ trong chương Dược Phẩm. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Dasakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích về mười pháp đã hoàn thành.

Ekādasakavāravaṇṇanā

Giải Thích Phần Mười Một Pháp

331. Ekādasakesu – ekādasāti paṇḍakādayo ekādasa. Ekādasa pādukāti dasa ratanamayā, ekā kaṭṭhapādukā. Tiṇapādukamuñjapādukapabbajapādukādayo pana kaṭṭhapādukasaṅgahameva gacchanti. Ekādasa pattāti tambalohamayena vā dārumayena vā saddhiṃ dasa ratanamayā. Ekādasa cīvarānīti sabbanīlakādīni ekādasa. Yāvatatiyakāti ukkhittānuvattikā bhikkhunī, saṅghādisesā aṭṭha, ariṭṭho, caṇḍakāḷīti. Ekādasa antarāyikā nāma ‘‘nasi animittā’’ti ādayo. Ekādasacīvarāni adhiṭṭhātabbānīti ticīvaraṃ, vassikasāṭikā, nisīdanaṃ, paccattharaṇaṃ, kaṇḍuppaṭicchādi, mukhapuñchanacoḷaṃ, parikkhāracoḷaṃ, udakasāṭikā, saṅkaccikāti. Na vikappetabbānīti etāneva adhiṭṭhitakālato paṭṭhāya na vikappetabbāni. Gaṇṭhikā ca vidhā ca suttamayena saddhiṃ ekādasa honti, te sabbe khuddakakkhandhake niddiṭṭhā. Pathaviyo pathavisikkhāpade niddiṭṭhā. Nissayapaṭipassaddhiyo upajjhāyamhā pañca, ācariyamhā cha; evaṃ ekādasa. Avandiyapuggalā naggena saddhiṃ ekādasa, te sabbe senāsanakkhandhake niddiṭṭhā . Ekādasa paramāni pubbe vuttesu cuddasasu ekādasakavasena yojetvā veditabbāni. Ekādasa varānīti mahāpajāpatiyā yācitavarena saddhiṃ pubbe vuttāni dasa. Ekādasa sīmādosāti ‘‘atikhuddakaṃ sīmaṃ sammannantī’’tiādinā nayena kammavagge āgamissanti.
331. Trong phần mười một pháp – Mười một (người không đủ tư cách) là mười một hạng người bắt đầu bằng người ái nam ái nữ. Mười một loại giày dép là mười loại bằng châu báu, một loại là giày gỗ. Còn các loại như giày cỏ, giày muñja, giày pabbaja, v.v., thì được bao gồm trong giày gỗ. Mười một loại bát là mười loại bằng châu báu cùng với loại bằng đồng đỏ hoặc bằng gỗ. Mười một loại y là mười một loại bắt đầu bằng y toàn màu xanh. (Tội Tăng tàn) đến lần thứ ba là: Tỳ khưu ni theo phe người bị cử tội; tám tội Tăng tàn (của Tỳ khưu); (Tỳ khưu) Ariṭṭha; (Tỳ khưu ni) Caṇḍakāḷī. Mười một pháp trở ngại là các pháp bắt đầu bằng “sự trục xuất, không có dấu hiệu”. Mười một loại y cần được chú nguyện là: tam y, y tắm mưa, tọa cụ, tấm trải giường, tấm lót trị ngứa, khăn lau mặt, khăn vật dụng phụ, y tắm mưa (của Tỳ khưu ni), y vai trái. Không nên làm thành vật tùy dùng: Chính những y này kể từ thời điểm đã chú nguyện thì không nên làm thành vật tùy dùng. Dây lưng và dây buộc cùng với loại bằng chỉ thành mười một; tất cả chúng được chỉ rõ trong Tiểu Phẩm. Các loại đất được chỉ rõ trong học giới về đất. Sự chấm dứt nương tựa: Năm (trường hợp) từ thầy tế độ, sáu (trường hợp) từ thầy giáo thọ; như vậy là mười một. Những người không đáng đảnh lễ cùng với người lõa thể là mười một; tất cả họ được chỉ rõ trong chương Trú Xứ. Mười một giới hạn tối đa: Trong mười bốn giới hạn tối đa đã nói trước, cần được hiểu là được sắp xếp theo cách mười một pháp. Mười một điều ước là mười điều đã nói trước cùng với điều ước được bà Mahāpajāpati xin. Mười một lỗi về giới trường sẽ có trong phẩm Tăng sự theo phương cách bắt đầu bằng “(Tăng chúng) công nhận giới trường quá nhỏ”.

Akkosakaparibhāsake puggale ekādasādīnavā nāma ‘‘yo so, bhikkhave, bhikkhu akkosako paribhāsako ariyūpavādī, sabrahmacārīnaṃ aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so ekādasannaṃ byasanānaṃ aññataraṃ byasanaṃ na nigaccheyya. Katamesaṃ ekādasannaṃ? Anadhigataṃ nādhigacchati, adhigatā parihāyati, saddhammassa na vodāyanti, saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato vā brahmacariyaṃ carati, aññataraṃ vā saṃkiliṭṭhaṃ āpattiṃ āpajjati, sikkhaṃ vā paccakkhāya hīnāyāvattati, gāḷhaṃ vā rogātaṅkaṃ phusati, ummādaṃ vā pāpuṇāti cittakkhepaṃ vā, sammūḷho kālaṃ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatī’’ti (a. ni. 11.6). Ettha ca saddhammoti buddhavacanaṃ adhippetaṃ.
Mười một điều nguy hại nơi người mắng nhiếc, phỉ báng là: “Này các Tỳ khưu, vị Tỳ khưu nào mắng nhiếc, phỉ báng, nói xấu bậc Thánh, thì đó là điều không thể xảy ra, không có cơ hội cho các bạn đồng phạm hạnh mà vị ấy không gặp phải một trong mười một tai họa. Mười một tai họa nào? Không chứng đắc điều chưa chứng đắc; điều đã chứng đắc bị suy giảm; không làm trong sạch Chánh pháp; hoặc có lòng tự mãn trong Chánh pháp; hoặc sống phạm hạnh không hoan hỷ; hoặc phạm một tội ô nhiễm nào đó; hoặc từ bỏ học giới rồi hoàn tục; hoặc mắc phải bệnh tật trầm trọng; hoặc đạt đến sự điên cuồng hay loạn tâm; mê muội khi lâm chung; sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục” (a. ni. 11.6). Ở đây, Chánh pháp được hàm ý là lời Phật dạy.

Āsevitāyāti ādito paṭṭhāya sevitāya. Bhāvitāyāti nipphāditāya vaḍḍhitāya

Do được thực hành nghĩa là do được thực hành kể từ đầu. Do được tu tập nghĩa là do được làm cho thành tựu, được làm cho tăng trưởng

Vā. Bahulīkatāyāti punappunaṃ katāya. Yānīkatāyāti suyuttayānasadisāya katāya. Vatthukatāyāti yathā patiṭṭhā hoti; evaṃ katāya. Anuṭṭhitāyāti anu anu pavattitāya; niccādhiṭṭhitāyāti attho. Paricitāyāti samantato citāya; sabbadisāsu citāya ācitāya bhāvitāya abhivaḍḍhitāyāti attho. Susamāraddhāyāti suṭṭhu samāraddhāya; vasībhāvaṃ upanītāyāti attho. Na pāpakaṃ supinanti pāpakameva na passati, bhadrakaṃ pana vuḍḍhikāraṇabhūtaṃ passati. Devatā rakkhantīti ārakkhadevatā dhammikaṃ rakkhaṃ paccupaṭṭhāpenti. Tuvaṭaṃ cittaṃ samādhiyatīti khippaṃ cittaṃ samādhiyati. Uttari appaṭivijjhantoti mettājhānato uttariṃ arahattaṃ asacchikaronto sekho vā puthujjano vā hutvā kālaṃ karonto brahmalokūpago hoti. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Hoặc. Do được làm cho thuần thục nghĩa là do được làm đi làm lại. Do được làm thành cỗ xe nghĩa là do được làm cho giống như cỗ xe được thắng yên cương. Do được làm thành nền tảng nghĩa là do được làm để trở thành nền tảng vững chắc. Do được thực hiện theo nghĩa là do được diễn ra liên tục theo sau; nghĩa là được thường xuyên quyết tâm. Do được tích lũy nghĩa là do được tích lũy từ mọi phía; nghĩa là được tích lũy, vun bồi, tu tập, làm cho tăng trưởng ở mọi phương diện. Do được khéo bắt đầu nghĩa là do được bắt đầu một cách tốt đẹp; nghĩa là được đưa đến trạng thái thuần thục. Không thấy ác mộng nghĩa là hoàn toàn không thấy điều xấu ác, mà chỉ thấy điều tốt lành, điều trở thành nguyên nhân cho sự tăng trưởng. Chư Thiên hộ trì nghĩa là các vị trời bảo hộ thiết lập sự bảo vệ đúng pháp. Tâm định tĩnh nhanh chóng nghĩa là tâm nhanh chóng định tĩnh. Không chứng ngộ cao hơn nghĩa là người không chứng ngộ A-la-hán cao hơn thiền tâm từ, là bậc hữu học hoặc phàm phu, khi lâm chung thì tái sinh vào cõi Phạm thiên. Phần còn lại thì ở mọi nơi đều rõ ràng.

Ekādasakavāravaṇṇanā pariyosānā

Phần giải thích về mười một pháp đã kết thúc

Ekuttarikavaṇṇanā niṭṭhitā.

Phần giải thích theo số pháp tăng dần đã hoàn thành.