2. Pārivāsikakkhandhakaṃ
2. Phẩm về Biệt trú
Pārivāsikavattakathā
Giải về Phận sự của người biệt trú
75. Pārivāsikakkhandhake – pārivāsikāti parivāsaṃ parivasantā. Tattha catubbidho parivāso – appaṭicchannaparivāso, paṭicchannaparivāso, suddhantaparivāso, samodhānaparivāsoti. Tesu ‘‘yo, bhikkhave, aññopi aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ, tassa cattāro māse parivāso dātabbo’’ti (mahāva. 86) evaṃ mahākhandhake vutto titthiyaparivāso appaṭicchannaparivāso nāma. Tattha yaṃ vattabbaṃ taṃ vuttameva. Ayaṃ pana idha anadhippeto. Sesā tayo yena saṅghādisesāpatti āpannā ceva hoti paṭicchāditā ca, tassa dātabbā. Tesu yaṃ vattabbaṃ taṃ samuccayakkhandhake vakkhāma. Ete pana idha adhippetā. Tasmā etesu yaṃkiñci parivāsaṃ parivasantā ‘‘pārivāsikā’’ti veditabbā.
75. Trong Phẩm về Biệt trú – Những người biệt trú là những người đang thực hành sự biệt trú. Ở đó, có bốn loại biệt trú – biệt trú không che giấu, biệt trú có che giấu, biệt trú cho đến khi thanh tịnh, và biệt trú đồng thời. Trong số đó, sự biệt trú dành cho ngoại đạo được nói trong Đại Phẩm như vầy: ‘Này các Tỳ khưu, bất kỳ ai trước đây thuộc ngoại đạo khác, mong muốn xuất gia trong Pháp và Luật này, mong muốn thọ cụ túc giới, nên cho người ấy biệt trú bốn tháng’ (Đại Phẩm 86), được gọi là biệt trú không che giấu. Điều cần nói ở đó thì đã được nói rồi. Tuy nhiên, loại này không được chủ ý đề cập ở đây. Ba loại còn lại nên được ban cho người nào đã phạm tội tăng tàn và đã che giấu. Điều cần nói về chúng, chúng tôi sẽ nói trong Phẩm Tập Yếu. Tuy nhiên, những loại này được chủ ý đề cập ở đây. Do đó, những người đang thực hành bất kỳ sự biệt trú nào trong số này cần được biết là ‘những người biệt trú’.
Pakatattānaṃ bhikkhūnanti ṭhapetvā navakataraṃ pārivāsikaṃ avasesānaṃ antamaso mūlāyapaṭikassanārahādīnampi. Abhivādanapaccuṭṭhānanti yaṃ te abhivādanādiṃ karonti, taṃ sādiyanti, sampaṭicchanti; na paṭikkhipantīti attho. Tattha sāmīcikammanti ṭhapetvā abhivādanādīni aññassa anucchavikassa bījanavātadānādino ābhisamācārikassetaṃ adhivacanaṃ. Āsanābhihāranti āsanassa abhiharaṇaṃ, āsanaṃ gahetvā abhigamanaṃ paññāpanameva vā. Seyyābhihārepi eseva nayo. Pādodakanti pādadhovanaudakaṃ. Pādapīṭhanti dhotapādaṭṭhapanakaṃ. Pādakathalikanti adhotapādaṭṭhapanakaṃ pādaghaṃsanaṃ vā. Āpatti dukkaṭassāti saddhivihārikānampi sādiyantassa dukkaṭameva, tasmā te vattabbā – ‘‘ahaṃ vinayakammaṃ karomi, mayhaṃ vattaṃ mā karotha, mā maṃ gāmappavesanaṃ āpucchathā’’ti. Sace saddhāpabbajitā kulaputtā ‘‘tumhe, bhante, tumhākaṃ vinayakammaṃ karothā’’ti vatvā vattaṃ karonti, gāmappavesanampi āpucchantiyeva, vāritakālato paṭṭhāya anāpatti. Mithu yathāvuḍḍhanti pārivāsikabhikkhūnaṃ aññamaññaṃ yo yo vuḍḍho tena tena navakatarassa sādituṃ.
[Đối với] các Tỳ khưu không bị kỷ luật có nghĩa là [đối với] những vị còn lại, ngoại trừ người biệt trú mới hơn, ngay cả đến những vị đáng bị đưa về lại từ đầu, v.v. Sự đảnh lễ và đứng dậy đón chào có nghĩa là chấp nhận, đón nhận sự đảnh lễ v.v. mà họ [các Tỳ khưu không bị kỷ luật] làm; không từ chối. Ở đó, Hành vi hợp nghi, ngoại trừ việc đảnh lễ v.v., là tên gọi cho hành vi thuộc giới hạnh phụ khác thích hợp, như việc trao quạt v.v. Sự mang đến chỗ ngồi là sự mang đến của chỗ ngồi, việc lấy chỗ ngồi và đi đến, hoặc chính là việc sửa soạn [chỗ ngồi]. Trong sự mang đến chỗ nằm cũng theo phương pháp này. Nước rửa chân là nước để rửa chân. Ghế để chân là vật để đặt chân đã rửa. Đồ chùi chân là vật để đặt chân chưa rửa hoặc vật chà chân. [Phạm] tội tác ác: Ngay cả đối với người chấp nhận [sự phục vụ] của các vị cùng sống chung [đệ tử] cũng chính là [phạm tội] tác ác. Do đó, họ [các đệ tử] nên được nói rằng: ‘Tôi đang thi hành kỷ luật, đừng làm phận sự cho tôi, đừng hỏi ý kiến tôi về việc vào làng’. Nếu các thiện gia nam tử xuất gia vì đức tin, sau khi nói ‘Thưa ngài, ngài cứ thi hành kỷ luật của ngài’, vẫn làm phận sự và vẫn hỏi ý kiến về việc vào làng, thì [người biệt trú] không phạm tội kể từ lúc bị ngăn cản. Lẫn nhau theo thứ tự hạ lạp có nghĩa là giữa các Tỳ khưu biệt trú với nhau, vị nào lớn hạ hơn thì vị ấy được chấp nhận [sự phục vụ] của vị nhỏ hạ hơn.
Pañcayathāvuḍḍhanti pakatattehipi saddhiṃ vuḍḍhapaṭipāṭiyā eva. Tasmā pātimokkhe uddissamāne hatthapāse nisīdituṃ vaṭṭati. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘pāḷiyā anisīditvā pāḷiṃ vihāya hatthapāsaṃ amuñcantena nisīditabba’’nti vuttaṃ. Pārisuddhiuposathe karīyamāne saṅghanavakaṭṭhāne nisīditvā tattheva nisinnena attano pāḷiyā pārisuddhiuposatho kātabbo. Pavāraṇāyapi saṅghanavakaṭṭhāne nisīditvā tattheva nisinnena attano pāḷiyā pavāretabbaṃ. Saṅghena ghaṇṭiṃ paharitvā bhājīyamānaṃ vassikasāṭikampi attano pattaṭṭhāne gahetuṃ vaṭṭati.
Năm [việc] theo thứ tự hạ lạp có nghĩa là [được xếp] chỉ theo thứ tự hạ lạp cùng với các vị không bị kỷ luật. Do đó, khi Ba-la-đề-mộc-xoa đang được tụng đọc, được phép ngồi trong tầm tay. Tuy nhiên, trong Đại Chú Giải nói rằng: ‘Nên ngồi không rời khỏi tầm tay, không ngồi trong hàng, rời khỏi hàng’. Khi lễ Bố-tát thanh tịnh đang được thực hiện, [người biệt trú] nên ngồi xuống ở vị trí của vị Tỳ khưu mới nhất trong Tăng chúng và ngồi ngay tại đó, nên thực hiện lễ Bố-tát thanh tịnh theo hàng của mình. Trong lễ Tự tứ cũng vậy, [người biệt trú] nên ngồi xuống ở vị trí của vị Tỳ khưu mới nhất trong Tăng chúng và ngồi ngay tại đó, nên thực hiện lễ Tự tứ theo hàng của mình. Ngay cả y mùa mưa đang được Tăng chúng chia sau khi đánh chuông, [người biệt trú] cũng được phép nhận tại vị trí đến lượt mình.
Oṇojananti vissajjanaṃ vuccati. Sace hi pārivāsikassa dve tīṇi uddesabhattādīni pāpuṇanti, aññā cassa puggalikabhattapaccāsā hoti, tāni paṭipāṭiyā gahetvā ‘‘bhante, heṭṭhā gāhetha, ajja mayhaṃ bhattapaccāsā atthi, sve gaṇhissāmī’’ti vatvā vissajjetabbāni. Evaṃ tāni punadivasesu gaṇhituṃ labhati. Punadivase sabbapaṭhamaṃ etassa dātabbanti kurundiyaṃ vuttaṃ. Yadi pana na gaṇhāti na vissajjeti, punadivase na labhati, idaṃ oṇojanaṃ nāma pārivāsikasseva odissa anuññātaṃ. Kasmā? Tassa hi saṅghanavakaṭṭhāne nisinnassa bhattagge yāgukhajjakādīni pāpuṇanti vā na vā, tasmā so ‘‘bhikkhāhārena mā kilamitthā’’ti idamassa saṅgahakaraṇatthāya odissa anuññātaṃ.
Sự để dành được gọi là sự từ bỏ [quyền nhận ngay]. Thật vậy, nếu người biệt trú đến lượt được nhận hai hoặc ba phần vật thực chỉ định v.v., và vị ấy có hy vọng về vật thực cá nhân khác, vị ấy nên nhận chúng theo thứ tự rồi nói: ‘Thưa ngài, xin hãy nhận phần dưới [sau], hôm nay tôi có hy vọng về vật thực, ngày mai tôi sẽ nhận’, và nên từ bỏ [quyền nhận ngay]. Như vậy, vị ấy được phép nhận chúng vào những ngày sau. Vào ngày sau, nên được trao cho vị này trước hết tất cả, điều này được nói trong [Chú giải] Kurundī. Nhưng nếu không nhận, không từ bỏ [quyền nhận ngay], thì vào ngày sau không được nhận. Việc để dành này đã được cho phép chỉ dành riêng cho người biệt trú. Tại sao? Bởi vì vị ấy, người ngồi ở vị trí thấp nhất trong Tăng chúng, tại nơi phát vật thực, có thể đến lượt nhận cháo, vật thực cứng v.v. hoặc không. Do đó, mong rằng ‘vị ấy không bị mệt nhọc vì vật thực khất thực’, điều này đã được cho phép đặc biệt vì mục đích hỗ trợ cho vị ấy.
Bhattanti āgatāgatehi vuḍḍhapaṭipāṭiyā gahetvā gantabbaṃ vihāre saṅghassa catussālabhattaṃ, etaṃ yathāvuḍḍhaṃ labhati. Pāḷiyā pana gantuṃ vā ṭhātuṃ vā na labhati, tasmā pāḷito osakkitvā hatthapāse ṭhitena hatthaṃ pasāretvā yathā seno nipatitvā gaṇhāti, evaṃ gaṇhitabbaṃ. Ārāmikasamaṇuddesehi āharāpetuṃ na labhati. Sace sayameva āharanti, vaṭṭati. Rañño mahāpeḷabhattepi eseva nayo. Catussālabhatte pana sace oṇojanaṃ kattukāmo hoti, attano atthāya ukkhitte piṇḍe ‘‘ajja me bhattaṃ atthi, sve gaṇhissāmī’’ti vattabbaṃ. Punadivase dve piṇḍe labhatīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Uddesabhattādīnipi pāḷito osakkitvāva gahetabbāni. Yattha pana nisīdāpetvā parivisanti, tattha sāmaṇerānaṃ jeṭṭhakena bhikkhūnaṃ saṅghanavakena hutvā nisīditabbaṃ.
Vật thực: Vật thực tại nhà ăn chung của Tăng chúng trong trú xứ, cần phải được nhận và đi bởi những người lần lượt đến theo thứ tự hạ lạp; [người biệt trú] nhận được điều này theo thứ tự hạ lạp. Nhưng không được phép đi hoặc đứng trong hàng. Do đó, sau khi lùi ra khỏi hàng, đứng trong tầm tay, nên đưa tay ra nhận giống như chim ưng sà xuống bắt [mồi]. Không được phép cho người phục vụ tự viện hoặc Sa-di mang đến. Nếu họ tự mang đến, thì được phép. Ngay cả đối với vật thực trong giỏ lớn của vua cũng theo phương pháp này. Nhưng đối với vật thực tại nhà ăn chung, nếu muốn thực hiện việc để dành, khi vật thực được nhấc lên vì lợi ích của mình, nên nói: ‘Hôm nay tôi có vật thực rồi, ngày mai tôi sẽ nhận’. Vào ngày sau được nhận hai phần vật thực, điều này được nói trong Đại Chú Giải. Ngay cả vật thực chỉ định v.v. cũng nên được nhận sau khi đã lùi ra khỏi hàng. Nhưng ở nơi nào họ cho ngồi xuống rồi phục vụ, ở đó nên ngồi ngang hàng với Sa-di lớn nhất [hoặc] ngang hàng với Tỳ khưu mới nhất trong Tăng chúng.
76. Idāni yā ayaṃ sammāvattanā vuttā, tattha na upasampādetabbanti upajjhāyena hutvā na upasampādetabbaṃ; vattaṃ nikkhipitvā pana upasampādetuṃ vaṭṭati. Ācariyena hutvāpi kammavācā na sāvetabbā, aññasmiṃ asati vattaṃ nikkhipitvā sāvetuṃ vaṭṭati. Na nissayoti āgantukānaṃ nissayo na dātabbo. Yehipi pakatiyāva nissayo gahito, te vattabbā – ‘‘ahaṃ vinayakammaṃ karomi, asukattherassa nāma santike nissayaṃ gaṇhatha, mayhaṃ vattaṃ mā karotha, mā maṃ gāmappavesanaṃ āpucchathā’’ti. Sace evaṃ vuttepi karontiyeva, vāritakālato paṭṭhāya karontesupi anāpatti.
76. Bây giờ, trong sự thực hành đúng đắn này đã được nói, ở đó, Không nên cho thọ cụ túc giới có nghĩa là không nên làm thầy tế độ để cho thọ cụ túc giới; nhưng sau khi tạm dừng phận sự thì được phép cho thọ cụ túc giới. Ngay cả làm thầy giáo thọ cũng không nên đọc lời tuyên ngôn hành sự; khi không có người khác, sau khi tạm dừng phận sự thì được phép đọc. Không cho nương tựa có nghĩa là không nên cho các vị khách sự nương tựa. Những vị nào đã nhận sự nương tựa thường lệ, họ nên được nói rằng: ‘Tôi đang thi hành kỷ luật, hãy nhận sự nương tựa nơi vị trưởng lão tên là X, đừng làm phận sự cho tôi, đừng hỏi ý kiến tôi về việc vào làng’. Nếu ngay cả khi được nói như vậy họ vẫn cứ làm, thì [vị biệt trú] không phạm tội ngay cả khi họ làm kể từ lúc bị ngăn cản.
Na sāmaṇeroti añño sāmaṇero na gahetabbo. Upajjhaṃ datvā gahitasāmaṇerāpi vattabbā – ‘‘ahaṃ vinayakammaṃ karomi, mayhaṃ vattaṃ mā karotha, mā maṃ gāmappavesanaṃ āpucchathā’’ti. Sace evaṃ vuttepi karontiyeva, vāritakālato paṭṭhāya karontesupi anāpatti. Bhikkhunovādakasammuti nāma ādhipaccaṭṭhānabhūtāti paṭikkhittā, tasmā bhikkhusaṅghassa vattabbaṃ – ‘‘bhante, ahaṃ vinayakammaṃ karomi, bhikkhunovādakaṃ jānāthā’’ti, paṭibalassa vā bhikkhussa bhāro kātabbo. Āgatā bhikkhuniyo ‘‘saṅghasantikaṃ gacchatha, saṅgho vo ovādadāyakaṃ jānissatī’’ti vā ‘‘ahaṃ vinayakammaṃ karomi, asukabhikkhussa nāma santikaṃ gacchatha, so vo ovādaṃ dassatī’’ti vā vattabbā.
Không [nhận] Sa-di có nghĩa là không nên nhận Sa-di khác. Ngay cả các Sa-di đã được nhận sau khi cho [nương theo] thầy tế độ cũng nên được nói rằng: ‘Tôi đang thi hành kỷ luật, đừng làm phận sự cho tôi, đừng hỏi ý kiến tôi về việc vào làng’. Nếu ngay cả khi được nói như vậy họ vẫn cứ làm, thì [vị biệt trú] không phạm tội ngay cả khi họ làm kể từ lúc bị ngăn cản. Sự chỉ định làm người dạy dỗ Tỳ-khưu-ni bị cấm vì là vị trí có quyền lực. Do đó, nên nói với Tăng chúng Tỳ khưu rằng: ‘Thưa chư Tôn đức, tôi đang thi hành kỷ luật, xin hãy biết [cử] người dạy dỗ Tỳ-khưu-ni’, hoặc trách nhiệm nên được giao cho Tỳ khưu có khả năng. Các Tỳ-khưu-ni đến nên được nói rằng: ‘Hãy đi đến Tăng chúng, Tăng chúng sẽ biết người ban lời dạy dỗ cho quý vị’, hoặc ‘Tôi đang thi hành kỷ luật, hãy đi đến nơi Tỳ khưu tên là X, vị ấy sẽ ban lời dạy dỗ cho quý vị’.
Sā āpattīti sukkavissaṭṭhiyā parivāse dinne sukkavissaṭṭhi nāpajjitabbā. Aññā vā tādisikāti kāyasaṃsaggādigarukāpatti. Tato vā pāpiṭṭhatarāti pārājikāpatti; sattasu hi āpattīsu dubbhāsitāpatti pāpiṭṭhā; dukkaṭāpatti pāpiṭṭhatarā; dukkaṭāpatti pāpiṭṭhā, pāṭidesanīyāpatti pāpiṭṭhatarāti evaṃ pācittiyathullaccayasaṅghādisesapārājikāpattīsu nayo netabbo. Tāsaṃ vatthūsupi dubbhāsitavatthu pāpiṭṭhaṃ, dukkaṭavatthu pāpiṭṭhataranti purimanayeneva bhedo veditabbo. Paṇṇattivajjasikkhāpade pana vatthupi āpattipi pāpiṭṭhā. Lokavajje ubhayampi pāpiṭṭhataraṃ.
Tội đó: Khi sự biệt trú được ban [do tội] xuất tinh, không nên phạm [tội] xuất tinh. Hoặc tội khác tương tự là tội nặng như thân thể tiếp xúc v.v. Hoặc tội xấu ác hơn tội đó là tội bất cộng trụ; Thật vậy, trong bảy loại tội: tội ác khẩu là xấu ác; tội tác ác là xấu ác hơn; [hoặc] tội tác ác là xấu ác, tội sám hối là xấu ác hơn; như vậy phương pháp cần được áp dụng đối với các tội ưng đối trị, tội trọng tội, tội tăng tàn, tội bất cộng trụ. Ngay cả trong các trường hợp của chúng, sự phân biệt cần được hiểu chỉ theo phương pháp trước: trường hợp ác khẩu là xấu ác, trường hợp tác ác là xấu ác hơn. Nhưng trong học giới thuộc lỗi chế định, cả trường hợp lẫn tội là xấu ác. Trong [trường hợp] lỗi thế gian, cả hai là xấu ác hơn.
Kammanti parivāsakammavācā vuccati. Taṃ kammaṃ ‘‘akataṃ dukkaṭa’’ntiādīhi vā ‘‘kiṃ idaṃ kammaṃ nāma kasikammaṃ gorakkhakamma’’ntiādīhi vā vacanehi na garahitabbaṃ. Kammikāti yehi bhikkhūhi kammaṃ kataṃ, te vuccanti, te ‘‘bālā abyattā’’tiādīhi vacanehi na garahitabbā. Nasavacanīyaṃ kātabbanti palibodhatthāya vā pakkosanatthāya vā savacanīyaṃ na kātabbaṃ, palibodhatthāya hi karonto ‘‘ahaṃ āyasmantaṃ imasmiṃ vatthusmiṃ savacanīyaṃ karomi, imamhā āvāsā ekapadampi mā pakkāmi, yāva na taṃ adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ hotī’’ti evaṃ karoti. Pakkosanatthāya karonto ‘‘ahaṃ te savacanīyaṃ karomi, ehi mayā saddhiṃ vinayadharānaṃ sammukhībhāvaṃ gacchāmā’’ti evaṃ karoti; tadubhayampi na kātabbaṃ.
Hành sự được gọi là lời tuyên ngôn hành sự biệt trú. Hành sự đó không nên bị chê trách bằng những lời như: ‘[nói rằng] không làm là phạm tội tác ác’ v.v. hoặc ‘Hành sự này là gì? Là việc cày cấy, việc chăn bò sao?’ v.v. Những người thực hiện hành sự là những Tỳ khưu nào đã thực hiện hành sự, họ được gọi là [những người thực hiện hành sự]; họ không nên bị chê trách bằng những lời như: ‘là ngu dốt, không thông thạo’ v.v. Không nên bị đặt dưới sự kiểm soát bằng lời nói có nghĩa là không nên bị đặt dưới sự kiểm soát bằng lời nói vì mục đích cản trở hoặc vì mục đích gọi đến. Thật vậy, người làm vì mục đích cản trở thì làm như vầy: ‘Tôi đặt Đại đức dưới sự kiểm soát bằng lời nói về vấn đề này, đừng rời khỏi trú xứ này dù chỉ một bước, cho đến khi vụ tranh tụng đó chưa được dàn xếp’. Người làm vì mục đích gọi đến thì làm như vầy: ‘Tôi đặt ông dưới sự kiểm soát bằng lời nói, hãy đến cùng tôi, chúng ta hãy đi đến gặp mặt các vị thông luật’; cả hai điều đó cũng không nên làm.
Na anuvādoti vihāre jeṭṭhakaṭṭhānaṃ na kātabbaṃ. Pātimokkhuddesakena vā dhammajjhesakena vā na bhavitabbaṃ. Nāpi terasasu sammutīsu ekasammutivasenāpi issariyakammaṃ kātabbaṃ. Na okāsoti ‘‘karotu me āyasmā okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ pakatattassa okāso na kāretabbo, vatthunā vā āpattiyā vā na codetabbo, ‘‘ayaṃ pubbe te doso’’ti na sāretabbo. Na bhikkhūhi sampayojetabbanti aññamaññaṃ yojetvā kalaho na kāretabbo.
Không giữ vai trò khiển trách có nghĩa là không nên giữ vị trí trưởng lão trong trú xứ. Không nên làm người tụng đọc Ba-la-đề-mộc-xoa hoặc người giảng pháp. Cũng không nên làm công việc có quyền hành ngay cả theo một sự chỉ định nào trong mười ba sự chỉ định. Không xin phép [để khiển trách] có nghĩa là không nên xin phép vị không bị kỷ luật [như vầy]: ‘Xin Đại đức hãy cho phép tôi, tôi muốn nói với ngài’; không nên khiển trách về sự việc hoặc về tội; không nên nhắc nhở rằng ‘Đây là lỗi trước kia của ông’. Không nên gây chia rẽ các Tỳ khưu có nghĩa là không nên kích động lẫn nhau gây ra sự cãi vã.
Puratoti saṅghattherena hutvā purato na gantabbaṃ, dvādasahatthaṃ upacāraṃ muñcitvā ekakena gantabbaṃ. Nisīdanepi eseva nayo. Āsanapariyantoti bhattaggādīsu saṅghanavakāsanaṃ vuccati; svāssa dātabbo, tattha nisīditabbaṃ. Seyyāpariyantoti seyyānaṃ pariyanto, sabbalāmakaṃ mañcapīṭhaṃ. Ayañhi vassaggena attano pattaṭṭhāne seyyaṃ gahetuṃ na labhati. Sabbabhikkhūhi vicinitvā gahitāvasesā maṅkulagūthabharitā vettalatādivinaddhā lāmakaseyyā assa dātabbā. Vihārapariyantoti yathā ca seyyā, evaṃ vasanaāvāsopi vassaggena attano pattaṭṭhāne tassa na vaṭṭati. Sabbabhikkhūhi vicinitvā gahitāvasesā pana rajohatabhūmi jatukamūsikabharitā paṇṇasālā assa dātabbā. Sace pakatattā sabbe rukkhamūlikā abbhokāsikā ca honti, channaṃ na upenti, sabbepi etehi vissaṭṭhāvāsā nāma honti. Tesu yaṃ icchati, taṃ labhati. Vassūpanāyikadivase paccayaṃ ekapasse ṭhatvā vassaggena gaṇhituṃ labhati. Senāsanaṃ na labhati, nibaddhavassāvāsikaṃ senāsanaṃ gaṇhitukāmena vattaṃ nikkhipitvā gahetabbaṃ.
Phía trước: Không nên làm vị trưởng lão của Tăng chúng đi phía trước; nên đi một mình, giữ khoảng cách giới hạn mười hai khuỷu tay. Trong việc ngồi cũng theo phương pháp này. Giới hạn chỗ ngồi được gọi là chỗ ngồi của vị Tỳ khưu mới nhất tại nơi phát vật thực v.v.; chỗ đó nên được trao cho vị ấy, nên ngồi ở đó. Giới hạn chỗ nằm là giới hạn của các chỗ nằm, [tức là] giường ghế thấp kém nhất. Bởi vì vị này không được phép nhận chỗ nằm tại vị trí đến lượt mình theo thứ tự hạ lạp. Chỗ nằm thấp kém, phần còn lại sau khi tất cả Tỳ khưu đã chọn lựa và nhận, đầy phân sinh vật nhỏ, được bện bằng dây mây v.v., nên được trao cho vị ấy. Giới hạn trú xứ: Giống như chỗ nằm, cũng vậy, trú xứ để ở tại vị trí đến lượt mình theo thứ tự hạ lạp không được phép cho vị ấy. Nhưng am lá, phần còn lại sau khi tất cả Tỳ khưu đã chọn lựa và nhận, có nền đất bị ô uế bởi bụi bẩn, đầy dơi và chuột, nên được trao cho vị ấy. Nếu tất cả các vị không bị kỷ luật là những vị ở gốc cây và là những vị ở ngoài trời, không vào nơi có mái che, thì tất cả [trú xứ] được gọi là những trú xứ đã bị họ từ bỏ. Trong số đó, [người biệt trú] muốn cái nào, được nhận cái đó. Vào ngày nhập hạ, [người biệt trú] được phép nhận vật dụng theo thứ tự hạ lạp, đứng một bên. Không được nhận chỗ ở [theo thứ tự hạ lạp]. Chỗ ở cố định trong mùa mưa, bởi người muốn nhận, nên nhận sau khi tạm dừng phận sự.
Tenaca so sāditabboti yaṃ assa āsanādipariyantaṃ bhikkhū denti, so eva sāditabbo. Puresamaṇena vā pacchāsamaṇena vāti ñātipavāritaṭṭhāne ‘‘ettake bhikkhū gahetvā āgacchathā’’ti nimantitena ‘‘bhante, asukaṃ nāma kulaṃ bhikkhū nimantesi, etha tattha gacchāmā’’ti evaṃ saṃvidhāya bhikkhū puresamaṇe vā pacchāsamaṇe vā katvā na gantabbaṃ. ‘‘Bhante, asukasmiṃ nāma gāme manussā bhikkhūnaṃ āgamanaṃ icchanti, sādhu vatassa sace tesaṃ saṅgahaṃ kareyyāthā’’ti evaṃ pana pariyāyena kathetuṃ vaṭṭati.
Và điều đó nên được vị ấy chấp nhận có nghĩa là giới hạn chỗ ngồi v.v. nào mà các Tỳ khưu trao cho vị ấy, chính điều đó nên được chấp nhận. Với Sa-môn đi trước hoặc Sa-môn đi sau: Bởi người được mời tại nơi được thân quyến hoặc người quen mời [với lời]: ‘Hãy dẫn chừng này Tỳ khưu đến’, không nên đi sau khi sắp xếp như vầy: ‘Thưa ngài, gia đình X mời các Tỳ khưu, chúng ta hãy đến đó’, đặt các Tỳ khưu đi trước hoặc đi sau. Nhưng được phép nói một cách gián tiếp như vậy: ‘Thưa ngài, trong làng tên là X, dân chúng mong muốn các Tỳ khưu đến, thật tốt lành nếu quý ngài hỗ trợ họ’.
Na āraññikaṅganti āgatāgatānaṃ ārocetuṃ harāyamānena āraññikadhutaṅgaṃ na samādātabbaṃ. Yenāpi pakatiyā samādinnaṃ, tena dutiyaṃ bhikkhuṃ gahetvā araññe aruṇaṃ uṭṭhāpetabbaṃ, na ca ekakena vatthabbaṃ. Tathā bhattaggādīsu āsanapariyante nisajjāya harāyamānena piṇḍapātikadhutaṅgampi na samādātabbaṃ. Yo pana pakatiyāva piṇḍapātiko tassa paṭisedho natthi.
Không [thọ trì] hạnh ở rừng: Không nên thọ trì hạnh đầu đà ở rừng do cảm thấy hổ thẹn khi phải thông báo cho những người lần lượt đến. Ngay cả bởi người đã thọ trì [hạnh này] theo thường lệ, người ấy nên dẫn theo một Tỳ khưu thứ hai đón bình minh trong rừng, và không nên ở một mình. Cũng vậy, không nên thọ trì ngay cả hạnh đầu đà khất thực do cảm thấy hổ thẹn về việc ngồi ở giới hạn chỗ ngồi tại nơi phát vật thực v.v. Nhưng người nào thường thực hành khất thực, không có sự cấm đoán đối với người ấy.
Na ca tappaccayāti ‘‘nīhaṭabhatto hutvā vihāreyeva nisīditvā bhuñjanto rattiyo gaṇayissāmi, gacchato me bhikkhuṃ disvā anārocentassa ratticchedo siyā’’ti iminā kāraṇena piṇḍapāto na nīharāpetabbo. Mā maṃ jāniṃsūti ‘‘mā maṃ ekabhikkhupi jānātū’’ti ca iminā ajjhāsayena vihāre sāmaṇerehi pacāpetvā bhuñjitumpi na labhati. Gāmaṃ piṇḍāya pavisitabbameva. Gilānassa pana navakammaācariyupajjhāyakiccādipasutassa vā vihāreyeva acchituṃ vaṭṭati. Sacepi gāme anekasatā bhikkhū vicaranti, na sakkā hoti ārocetuṃ, gāmakāvāsaṃ gantvā sabhāgaṭṭhāne vasituṃ vaṭṭati.
Và không vì lý do đó có nghĩa là không nên cho mang vật thực khất thực về vì lý do này: ‘[nghĩ rằng] tôi sẽ là người có vật thực mang về, ngồi ăn ngay tại trú xứ và đếm các đêm; [nếu không] khi tôi đi, đối với người không thông báo khi thấy Tỳ khưu, có thể bị mất đêm’. Mong rằng họ đừng biết tôi: Cũng không được phép cho Sa-di nấu trong trú xứ để ăn với ý định này: ‘Mong rằng dù chỉ một Tỳ khưu cũng đừng biết tôi’. Chắc chắn phải đi vào làng để khất thực. Nhưng đối với người bệnh hoặc người bận rộn với công việc xây dựng mới, phận sự của thầy giáo thọ, thầy tế độ v.v. thì được phép ở lại ngay trong trú xứ. Ngay cả nếu trong làng có nhiều trăm Tỳ khưu đi lại, không thể thông báo được, thì được phép đi đến trú xứ trong làng và ở tại nơi thích hợp.
Āgantukenāti kañci vihāraṃ gatena tattha bhikkhūnaṃ ārocetabbaṃ. Sace sabbe ekaṭṭhāne ṭhite passati, ekaṭṭhāne ṭhiteneva ārocetabbaṃ. Atha rukkhamūlādīsu visuṃ visuṃ ṭhitā honti, tattha tattha gantvā ārocetabbaṃ. Sañcicca anārocentassa ratticchedo ca hoti, vattabhede ca dukkaṭaṃ. Atha vicinanto ekacce na passati, ratticchedova hoti, na vattabhedadukkaṭaṃ.
Bởi người khách đến: Người đã đi đến trú xứ nào đó nên thông báo cho các Tỳ khưu ở đó. Nếu thấy tất cả đang ở cùng một nơi, chỉ cần đứng ở một nơi và nên thông báo. Còn nếu họ ở riêng rẽ tại gốc cây v.v., nên đi đến từng nơi đó để thông báo. Đối với người cố ý không thông báo, vừa bị mất đêm, vừa phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Còn nếu đang tìm kiếm mà không thấy một số vị, thì chỉ bị mất đêm, không phạm tội tác ác do vi phạm phận sự.
Āgantukassāti attano vasanavihāraṃ āgatassāpi ekassa vā bahūnaṃ vā vuttanayeneva ārocetabbaṃ . Ratticchedavattabhedāpi cettha vuttanayeneva veditabbā. Sace āgantukā muhuttaṃ vissamitvā vā avissamitvā eva vā vihāramajjhena gacchanti, tesampi ārocetabbaṃ. Sace tassa ajānantasseva gacchanti, ayañca pana gatakāle jānāti, gantvā ārocetabbaṃ. Sampāpuṇituṃ asakkontassa ratticchedova hoti, na vattabhedadukkaṭaṃ. Yepi antovihāraṃ appavisitvā upacārasīmaṃ okkamitvā gacchanti, ayañca nesaṃ chattasaddaṃ vā ukkāsitasaddaṃ vā khipitasaddaṃ vā sutvāva āgantukabhāvaṃ jānāti, gantvā ārocetabbaṃ . Gatakāle jānantenapi anubandhitvā ārocetabbameva. Sampāpuṇituṃ asakkontassa ratticchedova hoti, na vattabhedadukkaṭaṃ. Yopi rattiṃyeva āgantvā rattiṃyeva gacchati, sopissa ratticchedaṃ karoti, aññātattā pana vattabhedadukkaṭaṃ natthi. Sace ajānitvāva abbhānaṃ karoti, akatameva hotīti kurundiyaṃ vuttaṃ. Tasmā adhikā rattiyo gahetvā kātabbaṃ, ayaṃ apaṇṇakapaṭipadā.
[Thông báo] cho người khách đến: Ngay cả đối với người đến trú xứ mình ở, dù là một hay nhiều người, nên thông báo chỉ theo cách đã nói. Việc mất đêm và vi phạm phận sự ở đây cũng cần được hiểu chỉ theo cách đã nói. Nếu những người khách đến nghỉ ngơi một lát hoặc không nghỉ ngơi mà đi ngang qua giữa trú xứ, cũng nên thông báo cho họ. Nếu họ đi mà vị này không biết, nhưng vị này biết vào lúc họ đã đi, thì nên đi theo thông báo. Đối với người không thể theo kịp, chỉ bị mất đêm, không phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Ngay cả những người nào không đi vào bên trong trú xứ mà đi vào phạm vi giới hạn xung quanh rồi đi, và vị này vừa nghe tiếng dù, hoặc tiếng đằng hắng, hoặc tiếng hắt hơi của họ liền biết là có khách đến, thì nên đi thông báo. Ngay cả người biết vào lúc họ đã đi cũng chắc chắn phải đi theo sau để thông báo. Đối với người không thể theo kịp, chỉ bị mất đêm, không phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Người nào đến vào ban đêm rồi đi cũng vào ban đêm, người đó cũng gây ra sự mất đêm cho vị này; nhưng do không biết, nên không có tội tác ác do vi phạm phận sự. Nếu không biết [việc mất đêm] mà thực hiện việc phục hồi, thì xem như chưa thực hiện, điều này được nói trong [Chú giải] Kurundī. Do đó, nên thực hiện [việc phục hồi] sau khi lấy thêm các đêm; đây là con đường chắc chắn.
Nadīādīsu nāvāya gacchantampi paratīre ṭhitampi ākāsena gacchantampi pabbatatalaaraññādīsu dūre ṭhitampi bhikkhuṃ disvā sace ‘‘bhikkhū’’ti vavatthānaṃ atthi, nāvādīhi vā gantvā mahāsaddaṃ katvā vā vegena anubandhitvā vā ārocetabbaṃ, anārocentassa ratticchedo ceva vattabhedadukkaṭañca. Sace vāyamantopi sampāpuṇituṃ vā sāvetuṃ vā na sakkoti, ratticchedova hoti, na vattabhedadukkaṭaṃ. Saṅghasenābhayatthero pana visayāvisayena katheti – ‘‘visaye kira anārocentassa ratticchedo ceva vattabhedadukkaṭañca hoti, avisaye pana ubhayampi natthī’’ti. Karavīkatissatthero ‘‘samaṇo ayanti vavatthānameva pamāṇaṃ, sacepi avisayo hoti, vattabhedadukkaṭameva natthi, ratticchedo pana hotiyevā’’ti āha.
Khi thấy Tỳ khưu đang đi bằng thuyền trên sông v.v., đang đứng ở bờ bên kia, đang đi trên hư không, hoặc đang đứng ở xa tại chân núi, trong rừng v.v., nếu có sự xác định ‘đó là Tỳ khưu’, thì nên thông báo bằng cách đi bằng thuyền v.v., hoặc tạo ra tiếng động lớn, hoặc đi theo với tốc độ nhanh; đối với người không thông báo, vừa bị mất đêm vừa phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Ngay cả nếu cố gắng mà không thể theo kịp hoặc làm cho nghe, thì chỉ bị mất đêm, không phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Còn Trưởng lão Saṅghasenābhaya thì nói về phạm vi và ngoài phạm vi: ‘Nghe nói, trong phạm vi [có thể thấy/nghe], đối với người không thông báo, vừa bị mất đêm vừa phạm tội tác ác; còn ngoài phạm vi, cả hai đều không có’. Trưởng lão Karavīkatissa đã nói: ‘Sự xác định «Đây là Sa-môn» chính là tiêu chuẩn; ngay cả nếu là ngoài phạm vi [thấy/nghe], thì chỉ không có tội tác ác do vi phạm phận sự, nhưng chắc chắn vẫn bị mất đêm’.
Uposatheti ‘‘uposathaṃ sampāpuṇissāmā’’ti āgantukā bhikkhū āgacchanti, iddhiyā gacchantāpi uposathabhāvaṃ ñatvā otaritvā uposathaṃ karonti, tasmā āgantukasodhanatthaṃ uposathadivase ārocetabbaṃ. Pavāraṇāyapi eseva nayo. Gilānoti gantuṃ asamattho. Dūtenāti ettha anupasampannaṃ pesetuṃ na vaṭṭati, bhikkhuṃ pesetvā ārocāpetabbaṃ.
Vào ngày Bố-tát: Các Tỳ khưu khách đến [nghĩ]: ‘Chúng ta sẽ đến kịp lễ Bố-tát’; ngay cả những vị đi bằng thần thông, khi biết là ngày Bố-tát cũng hạ xuống và thực hiện lễ Bố-tát. Do đó, nên thông báo vào ngày Bố-tát vì mục đích kiểm tra khách đến. Trong lễ Tự tứ cũng theo phương pháp này. Người bệnh là người không có khả năng đi. Bởi sứ giả: Ở đây, không được phép gửi người chưa thọ cụ túc giới đi; nên gửi một Tỳ khưu đi để cho thông báo.
Abhikkhukoāvāsoti suññavihāro; yattha ekopi bhikkhu natthi, tattha vāsatthāya na gantabbaṃ. Na hi tattha vuttharattiyo gaṇanūpikā honti, pakatattena pana saddhiṃ vaṭṭati. Dasavidhantarāye pana sacepi rattiyo gaṇanūpikā na honti, antarāyato parimuccanatthāya gantabbameva. Tena vuttaṃ – ‘‘aññatra antarāyā’’ti. Nānāsaṃvāsakehi saddhiṃ vinayakammaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Tesaṃ anārocanepi ratticchedo natthi, abhikkhukāvāsasadisameva hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘yatthassu bhikkhū nānāsaṃvāsakā’’ti. Sesaṃ uposathakkhandhake vuttanayameva.
Trú xứ không có Tỳ khưu là trú xứ trống không; nơi không có dù chỉ một Tỳ khưu, không nên đi đến đó để ở. Bởi vì ở đó, các đêm đã ở không được tính; nhưng [đi] cùng với vị không bị kỷ luật thì được phép. Nhưng trong mười loại trở ngại, ngay cả nếu các đêm không được tính, thì chắc chắn phải đi vì mục đích thoát khỏi trở ngại. Do đó đã được nói: ‘Ngoại trừ [trường hợp] có trở ngại’. Không được phép thực hiện hành vi kỷ luật cùng với những vị có cộng trú khác biệt. Ngay cả khi không thông báo cho họ cũng không bị mất đêm; giống hệt như trú xứ không có Tỳ khưu. Do đó đã được nói: ‘Nơi mà các Tỳ khưu có cộng trú khác biệt‘. Phần còn lại theo phương pháp đã được nói trong Phẩm về Bố-tát.
81.Ekacchanne āvāsetiādīsu āvāso nāma vasanatthāya katasenāsanaṃ. Anāvāso nāma cetiyagharaṃ bodhigharaṃ sammuñjaniaṭṭako dāruaṭṭako pānīyamāḷo vaccakuṭi dvārakoṭṭhakoti evamādi. Tatiyapadena tadubhayampi gahitaṃ. Etesu yattha katthaci ekacchanne chadanato udakapatanaṭṭhānaparicchinne okāse ukkhittako vasituṃ na labhati. ‘‘Pārivāsiko pana antoāvāseyeva na labhatī’’ti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘avisesena udakapātena vārita’’nti vuttaṃ. Kurundiyaṃ ‘‘etesu ettakesu pañcavaṇṇacchadanabaddhaṭṭhānesu pārivāsikassa ca ukkhittakassa ca pakatattena saddhiṃ udakapātena vārita’’nti vuttaṃ. Tasmā nānūpacārepi ekacchanne na vaṭṭati. Sace panettha tadahupasampannepi pakatatte paṭhamaṃ pavisitvā nipanne saṭṭhivassopi pārivāsiko pacchā pavisitvā jānanto nipajjati, ratticchedo ceva vattabhedadukkaṭañca. Ajānantassa ratticchedova na vattabhedadukkaṭaṃ. Sace pana tasmiṃ paṭhamaṃ nipanne pacchā pakatatto pavisitvā nipajjati, pārivāsiko ca jānāti, ratticchedo ceva vattabhedadukkaṭañca. No ce jānāti, ratticchedova na vattabhedadukkaṭaṃ.
81. Trong [các quy định] như Trong trú xứ cùng một mái che v.v., Trú xứ được gọi là chỗ ở được làm vì mục đích cư ngụ. Nơi không phải trú xứ được gọi là nhà thờ tháp, nhà thờ cây bồ đề, nhà kho chứa chổi, nhà kho chứa gỗ, nhà để nước uống, nhà vệ sinh, phòng cổng, vân vân. Bởi cụm từ thứ ba, cả hai điều đó đều được bao gồm. Trong những nơi này, bất cứ nơi nào cùng một mái che, người bị treo giò không được phép ở trong khoảng không gian được giới hạn bởi nơi nước mưa rơi từ mái che. ‘Còn người biệt trú thì không được phép [ở cùng] chỉ ở bên trong trú xứ’, điều này được nói trong Đại Chú Giải. Còn trong Đại Chú Giải (Mahā-aṭṭhakathā) thì nói rằng: ‘Bị ngăn cấm không phân biệt bởi [giới hạn] nước mưa rơi’. Trong [Chú giải] Kurundī nói rằng: ‘Tại những nơi này có mái che năm loại, cả người biệt trú và người bị treo giò đều bị ngăn cấm bởi [giới hạn] nước mưa rơi [khi ở chung] cùng với người không bị kỷ luật’. Do đó, ngay cả trong các khu vực giới hạn khác nhau, [ở chung] dưới cùng một mái che cũng không được phép. Nếu ở đây, ngay cả vị không bị kỷ luật mới thọ giới trong ngày vào nằm trước, mà người biệt trú dù đã sáu mươi tuổi hạ vào sau, biết mà nằm xuống, thì vừa bị mất đêm vừa phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Đối với người không biết, chỉ bị mất đêm, không phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Nhưng nếu người biệt trú đó nằm trước, vị không bị kỷ luật vào sau và nằm xuống, và người biệt trú biết, thì [người biệt trú] vừa bị mất đêm vừa phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Nếu không biết, chỉ bị mất đêm, không phạm tội tác ác do vi phạm phận sự.
Vuṭṭhātabbaṃ nimantetabboti tadahupasampannampi disvā vuṭṭhātabbameva; vuṭṭhāya ca ‘‘ahaṃ iminā sukhanisinno vuṭṭhāpito’’ti parammukhena na gantabbaṃ, ‘‘idaṃ ācariya-āsanaṃ, ettha nisīdathā’’ti evaṃ nimantetabboyeva. Navakena pana ‘‘mahātheraṃ obaddhaṃ karomī’’ti pārivāsikattherassa santikaṃ na gantabbaṃ. Ekāsaneti samānavassikāsane mañce vā pīṭhe vā . Na chamāyaṃ nisinneti pakatatte bhūmiyaṃ nisinne itarena antamaso tiṇasanthārepi uccatare vālikātalepi vā na nisīditabbaṃ, dvādasahatthaṃ pana upacāraṃ muñcitvā nisīdituṃ vaṭṭati. Ekacaṅkameti sahāyena viya saddhiṃ caṅkamanto ekasmiṃ caṅkame.
Nên đứng dậy, nên mời: Ngay cả khi thấy vị mới thọ giới trong ngày, chắc chắn phải đứng dậy; và sau khi đứng dậy, không nên [nghĩ] ‘Ta đang ngồi yên ổn lại bị người này làm cho đứng dậy’ rồi quay lưng bỏ đi, mà chắc chắn phải mời như vầy: ‘Đây là chỗ ngồi của thầy, xin hãy ngồi đây’. Còn vị mới tu không nên đi đến chỗ vị trưởng lão biệt trú [với ý nghĩ]: ‘Tôi làm khó vị Đại đức’. Trên cùng một chỗ ngồi là trên giường hoặc ghế, [trên] chỗ ngồi dành cho người cùng tuổi hạ. Không [ngồi cao hơn] khi [người kia] ngồi dưới đất: Khi vị không bị kỷ luật ngồi trên đất, người kia [biệt trú] không nên ngồi [cao hơn], ngay cả trên tấm trải cỏ hoặc trên nền cát cao hơn; nhưng được phép ngồi giữ khoảng cách giới hạn mười hai khuỷu tay. Trên cùng một đường kinh hành: Đi kinh hành cùng trên một đường kinh hành giống như với bạn đồng hành.
Chamāyaṃ caṅkamantanti chamāyaṃ caṅkamante, ayameva vā pāṭho. Ayaṃ panettha attho – akataparicchedāya bhūmiyā caṅkamante paricchedaṃ katvā vālikaṃ ākiritvā ālambanaṃ yojetvā katacaṅkame nīcepi na caṅkamitabbaṃ, ko pana vādo iṭṭhakācayasampanne vedikāparikkhitteti! Sace pana pākāraparikkhitto hoti dvārakoṭṭhakayutto pabbatantaravanantaragumbantaresu vā suppaṭicchanno, tādise caṅkame caṅkamituṃ vaṭṭati. Appaṭicchannepi upacāraṃ muñcitvā vaṭṭati.
Khi [người kia] đang kinh hành dưới đất, hoặc đây chính là cách đọc. Đây là ý nghĩa ở đây: Khi [vị không bị kỷ luật] đang kinh hành trên nền đất chưa được phân định, [người biệt trú] không nên kinh hành ngay cả trên đường kinh hành thấp hơn đã được làm [như vậy] – đã được phân định, đã được rải cát, đã được gắn tay vịn; huống nữa là [đường kinh hành] được làm bằng gạch, được bao quanh bởi lan can! Nhưng nếu [đường kinh hành] được bao quanh bởi tường rào, có phòng cổng, hoặc được che kín kỹ lưỡng ở giữa núi, giữa rừng, giữa bụi rậm, thì được phép kinh hành trên đường kinh hành như vậy. Ngay cả [trên đường kinh hành] không che kín, cũng được phép [kinh hành] giữ khoảng cách giới hạn.
Vuḍḍhatarenāti ettha sace vuḍḍhatare pārivāsike paṭhamaṃ nipanne itaro jānanto pacchā nipajjati, ratticchedo cassa hoti vattabhede ca dukkaṭaṃ. Vuḍḍhatarassa pana ratticchedova na vattabhedadukkaṭaṃ. Ajānitvā nipajjati, dvinnampi vattabhedo natthi, ratticchedo pana hoti. Atha navakapārivāsike paṭhamaṃ nipanne vuḍḍhataro pacchā nipajjati, navako ca jānāti, ratti cassa chijjati, vattabhede ca dukkaṭaṃ hoti. Vuḍḍhatarassa ratticchedova na vattabhedo. No ce jānāti, dvinnampi vattabhedo natthi, ratticchedo pana hoti. Sace dvepi apacchāpurimaṃ nipajjanti, vuḍḍhatarassa ratticchedova itarassa vattabhedopīti kurundiyaṃ vuttaṃ. Dve pārivāsikā samavassā, eko paṭhamaṃ nipanno, eko jānantova pacchā nipajjati, ratti ca chijjati, vattabhede ca dukkaṭaṃ. Paṭhamaṃ nipannassa ratticchedova na vattabhedo. Sace pacchā nipajjantopi na jānāti, dvinnampi vattabhedo natthi, ratticchedo pana hoti. Sace dvepi apacchāpurimaṃ nipajjanti, dvinnampi ratticchedoyeva, na vattabhedo. Sace hi dve pārivāsikā ekato vaseyyuṃ, te aññamaññassa ajjhācāraṃ ñatvā agāravā vā vippaṭisārino vā hutvā pāpiṭṭhataraṃ vā āpattiṃ āpajjeyyuṃ vibbhameyyuṃ vā, tasmā nesaṃ sahaseyyā sabbappakārena paṭikkhittā. Sesaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ. Mūlāyapaṭikassanārahādayo cettha pārivāsikānaṃ pakatattaṭṭhāne ṭhitāti veditabbā.
Với vị lớn hạ hơn: Ở đây, nếu vị biệt trú lớn hạ hơn nằm trước, mà người kia [nhỏ hạ hơn] biết mà nằm xuống sau, thì [người nhỏ hạ] vừa bị mất đêm vừa phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Còn đối với vị lớn hạ hơn, chỉ bị mất đêm, không phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. [Nếu người sau] nằm xuống mà không biết, cả hai đều không vi phạm phận sự, nhưng cả hai đều bị mất đêm. Còn nếu vị biệt trú nhỏ hạ nằm trước, vị lớn hạ hơn nằm xuống sau, và vị nhỏ hạ biết, thì đêm của vị ấy bị mất và phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Đối với vị lớn hạ hơn, chỉ bị mất đêm, không vi phạm phận sự. Nếu [vị nhỏ hạ] không biết, cả hai đều không vi phạm phận sự, nhưng cả hai đều bị mất đêm. Nếu cả hai nằm xuống đồng thời, vị lớn hạ hơn chỉ bị mất đêm, người kia cũng vi phạm phận sự, điều này được nói trong [Chú giải] Kurundī. Hai vị biệt trú cùng tuổi hạ: một người nằm trước, một người biết mà nằm xuống sau, thì [người sau] vừa bị mất đêm, vừa phạm tội tác ác do vi phạm phận sự. Đối với người nằm trước, chỉ bị mất đêm, không vi phạm phận sự. Nếu người nằm sau cũng không biết, cả hai đều không vi phạm phận sự, nhưng cả hai đều bị mất đêm. Nếu cả hai nằm xuống đồng thời, cả hai chỉ bị mất đêm, không vi phạm phận sự. Bởi vì nếu hai người biệt trú ở chung với nhau, họ, khi biết được hành vi sai trái của nhau, có thể trở nên không kính trọng hoặc hối hận, hoặc có thể phạm tội xấu ác hơn, hoặc có thể hoàn tục. Do đó, việc nằm chung của họ bị cấm bằng mọi cách. Phần còn lại cần được hiểu chỉ theo cách đã nói. Và ở đây, những vị đáng bị đưa về lại từ đầu v.v. cần được biết là [được xem] như đứng ở vị trí của người không bị kỷ luật đối với những người biệt trú.
Pārivāsikacatuttho ce, bhikkhave, parivāsanti ettha pārivāsikaṃ catutthaṃ katvā aññassa parivāsadānādīni kātuṃ na vaṭṭati. Etesvevāyaṃ gaṇapūrako na hoti, sesasaṅghakammesu hoti. Gaṇe pana appahonte vattaṃ nikkhipāpetvā gaṇapūrako kātabboti.
Này các Tỳ khưu, nếu người biệt trú là người thứ tư…: Ở đây, không được phép thực hiện việc ban biệt trú v.v. cho người khác bằng cách lấy người biệt trú làm người thứ tư [để đủ túc số]. Chỉ trong những [hành sự biệt trú] này, vị ấy không làm người đủ túc số; trong các hành sự khác của Tăng chúng thì có thể. Nhưng khi túc số không đủ, nên cho [người biệt trú] tạm dừng phận sự và làm người đủ túc số.
83. Imaṃ pana vattakathaṃ sutvā vinayadharaupālittherassa rahogatassa evaṃ parivitakko udapādi – ‘‘bhagavatā bahu pārivāsikavattaṃ paññattaṃ, katihi nu kho ettha kāraṇehi ratticchedo hotī’’ti! So bhagavantaṃ upasaṅkamitvā tamatthaṃ pucchi. Bhagavā cassa byākāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho āyasmā upāli…pe… ratticchedā’’ti. Tattha sahavāsoti yvāyaṃ pakatattena bhikkhunā saddhiṃ ekacchannetiādinā nayena vutto ekato vāso. Vippavāsoti ekakasseva vāso. Anārocanāti āgantukādīnaṃ anārocanā. Etesu tīsu ekekena kāraṇena ratticchedo hoti.
83. Nhưng sau khi nghe giải về phận sự này, khi Trưởng lão Ưu-ba-li, bậc thông luật, đang ở nơi vắng vẻ, ý nghĩ như vầy đã khởi lên: ‘Đức Thế Tôn đã chế định nhiều phận sự cho người biệt trú, vậy do bao nhiêu lý do ở đây mà bị mất đêm?’ Vị ấy đến gặp Đức Thế Tôn và hỏi về ý nghĩa đó. Và Đức Thế Tôn đã giải đáp cho vị ấy. Do đó đã được nói: ‘Khi ấy, Đại đức Ưu-ba-li… cho đến… sự mất đêm‘. Ở đó, Việc ở chung là việc ở chung một nơi cùng với Tỳ khưu không bị kỷ luật, được nói theo phương pháp [bắt đầu bằng] ‘cùng một mái che’ v.v. Việc ở riêng là việc ở của chỉ một người. Việc không thông báo là việc không thông báo cho khách đến v.v. Do mỗi một lý do trong ba [trường hợp] này mà bị mất đêm.
84.Na sakkontīti saṅghassa mahantatāya tattha tattha gantvā sabbesaṃ ārocetuṃ asakkontā sodhetuṃ na sakkonti. Parivāsaṃ nikkhipāmi, vattaṃ nikkhipāmīti imesu dvīsu padesu ekenāpi nikkhittova hoti parivāso; dvīhi sunikkhittoyeva. Samādānepi eseva nayo. Evaṃ vattaṃ samādiyitvā parivutthaparivāsassa mānattaṃ gaṇhato puna vattasamādānakiccaṃ natthi, samādinnavattoyeva hesa tasmāssa chārattaṃ mānattaṃ dātabbaṃ, ciṇṇamānatto abbhetabbo. Evaṃ anāpattiko hutvā suddhante patiṭṭhito tisso sikkhā pūretvā dukkhassantaṃ karissatīti.
84. [Họ] không thể: Do Tăng chúng quá đông, không thể đi đến từng nơi để thông báo cho tất cả, nên không thể thanh lọc được. Tôi tạm dừng biệt trú, Tôi tạm dừng phận sự: Trong hai cụm từ này, chỉ với một [cụm từ], sự biệt trú cũng đã được tạm dừng; với cả hai thì chắc chắn đã được tạm dừng tốt đẹp. Trong việc thọ trì cũng theo phương pháp này. Sau khi thọ trì phận sự như vậy, đối với người đã thực hành xong biệt trú, khi nhận [hành sự] hoan hỷ, không cần làm lại việc thọ trì phận sự; bởi vì vị này chắc chắn đã thọ trì phận sự rồi. Do đó, nên ban [hành sự] hoan hỷ sáu đêm cho vị ấy. Người đã thực hành xong [hành sự] hoan hỷ nên được phục hồi. Như vậy, trở thành người không còn tội, an trú trong sự thanh tịnh cuối cùng, hoàn thiện ba học giới, vị ấy sẽ chấm dứt khổ đau.
Pārivāsikavattakathā niṭṭhitā.
Giải về Phận sự của người biệt trú đã chấm dứt.
Mūlāyapaṭikassanārahavattakathā
Giải về Phận sự của người đáng bị đưa về lại từ đầu
86.Mūlāyapaṭikassanārahā bhikkhū sādiyanti pakatattānanti ṭhapetvā navakataraṃ mūlāyapaṭikassanārahaṃ avasesānaṃ antamaso pārivāsikādīnampi. Imesañhi pārivāsikamūlāyapaṭikassanārahamānattārahamānattācārikabbhānārahānaṃ pañcannaṃ ṭhapetvā attano attano navakataraṃ, sesā sabbe pakatattā eva. Kasmā? Mithu yathāvuḍḍhaṃ abhivādanādīnaṃ anuññātattā. Tena vuttaṃ – ‘‘avasesānaṃ antamaso pārivāsikādīnampī’’ti. Mūlāyapaṭikassanārahādilakkhaṇaṃ pana nesaṃ parato āvibhavissati. Sesamettha ito paresu ca mānattārahādivattesu pārivāsikavatte vuttanayeneva veditabbaṃ.
86. Các Tỳ khưu đáng bị đưa về lại từ đầu chấp nhận [sự phục vụ] của những vị không bị kỷ luật: [Điều này áp dụng] đối với những vị còn lại, ngoại trừ vị đáng bị đưa về lại từ đầu mới hơn, ngay cả đến những người biệt trú v.v. Bởi vì trong năm hạng này – người biệt trú, người đáng bị đưa về lại từ đầu, người đáng được hoan hỷ, người đang thực hành hoan hỷ, người đáng được phục hồi – ngoại trừ vị mới hơn trong mỗi hạng của mình, tất cả những vị còn lại chỉ là những vị không bị kỷ luật [đối với họ]. Tại sao? Do việc đảnh lễ v.v. lẫn nhau theo thứ tự hạ lạp đã được cho phép. Do đó đã được nói: ‘[Đối với] những vị còn lại, ngay cả đến những người biệt trú v.v.’. Còn đặc điểm của người đáng bị đưa về lại từ đầu v.v. của họ thì sẽ trở nên rõ ràng về sau. Phần còn lại ở đây và trong những phần sau đây về các phận sự của người đáng được hoan hỷ v.v., cần được hiểu chỉ theo phương pháp đã nói trong [phần về] phận sự của người biệt trú.
87.Mūlāyapaṭikassanārahacatuttho cetiādīsupi yatheva pārivāsiko; evaṃ etepi etesu vinayakammesu gaṇapūrakā na honti, sesasaṅghakammesu honti.
87. Trong [các quy định] như Nếu người đáng bị đưa về lại từ đầu là người thứ tư… v.v. cũng vậy: Giống như người biệt trú, những vị này cũng không làm người đủ túc số trong những hành vi kỷ luật này; trong các hành sự khác của Tăng chúng thì có thể.
Mūlāyapaṭikassanārahavattakathā niṭṭhitā.
Giải về Phận sự của người đáng bị đưa về lại từ đầu đã chấm dứt.
Mānattacārikavattakathā
Giải về Phận sự của người đang thực hành hoan hỷ
90.Mānattacārikassa vattesu ‘‘devasikaṃ ārocetabba’’nti viseso.
90. Trong các phận sự của người đang thực hành hoan hỷ, có điểm đặc biệt là ‘nên thông báo hàng ngày’.
92. Ratticchedesu ūne gaṇeti ettha gaṇoti cattāro vā atirekā vā; tasmā sacepi tīhi bhikkhūhi saddhiṃ vasati, ratticchedo hotiyeva. Mānattanikkhepasamādānesu vuttasadisova vinicchayo. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
92. Trong các [trường hợp] mất đêm: [Cụm từ] Trong túc số thiếu: ở đây, Túc số là bốn vị hoặc nhiều hơn; do đó, ngay cả nếu ở cùng với ba Tỳ khưu, chắc chắn vẫn bị mất đêm. Trong việc tạm dừng và thọ trì [hành sự] hoan hỷ, sự phân xử giống như đã được nói. Phần còn lại ở mọi nơi đều có ý nghĩa rõ ràng.
Mānattacārikavattakathā niṭṭhitā.
Giải về Phận sự của người đang thực hành hoan hỷ đã chấm dứt.
Pārivāsikakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Chú giải Phẩm về Biệt trú đã chấm dứt.
