(22) 2. Akkosakavaggo
(22) Chương thứ hai: Phẩm Chửi Mắng
1. Akkosakasuttavaṇṇanā
1. Giải thích Kinh Akkosaka (Kinh Chửi Mắng)
211. Dutiyassa paṭhame akkosakaparibhāsakoti dasahi akkosavatthūhi akkosako, bhayadassanena paribhāsako.
211. Ở phần đầu của chương thứ hai, “Akkosakaparibhāsako” nghĩa là người chửi mắng bằng mười lý do, và làm cho người khác sợ hãi bằng sự hăm dọa.
Chinnaparipanthoti lokuttaraparipanthassa chinnattā chinnaparipantho.
“Chinnaparipantho” nghĩa là người đã cắt đứt các chướng ngại đối với pháp siêu thế.
Rogātaṅkanti rogoyeva kicchajīvikāyāvahanato rogātaṅko nāma.
“Rogātaṅka” nghĩa là căn bệnh do lối sống khó khăn gây ra.
2. Bhaṇḍanakārakasuttavaṇṇanā
2. Giải thích Kinh Bhaṇḍanakāraka (Kinh Gây Sự Cãi Cọ)
212. Dutiye adhikaraṇakārakoti catunnaṃ adhikaraṇānaṃ aññatarassa kārako.
212. Trong phần thứ hai, “Adhikaraṇakārako” nghĩa là người gây ra một trong bốn loại tranh chấp.
Anadhigatanti pubbe appattavisesaṃ.
“Anadhigata” nghĩa là trước đây chưa đạt được pháp đặc biệt.
3. Sīlasuttavaṇṇanā
3. Giải thích Kinh Sīla (Kinh Giới Hạnh)
213. Tatiye dussīloti asīlo nissīlo.
213. Trong phần thứ ba, “Dussīlo” nghĩa là người không có giới, thiếu giới hạnh.
Sīlavipannoti vipannasīlo bhinnasaṃvaro.
“Sīlavipanno” nghĩa là người đã đánh mất giới hạnh, phá bỏ sự phòng hộ.
Pamādādhikaraṇanti pamādakāraṇā.
“Pamādādhikaraṇa” nghĩa là do sự cẩu thả, nguyên nhân của sự bất cẩn.
Idañca suttaṃ gahaṭṭhānaṃ vasena āgataṃ, pabbajitānampi pana labbhateva.
Kinh này được nói theo quan điểm của cư sĩ, nhưng cũng áp dụng được cho các vị xuất gia.
Gahaṭṭho hi yena yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti, yadi kasiyā, yadi vaṇijjāya, pāṇātipātādivasena pamatto taṃ taṃ yathākālaṃ sampādetuṃ na sakkoti, athassa mūlaṃ vinassati.
Cư sĩ, khi kiếm sống bằng bất cứ nghề nghiệp nào, dù là nông nghiệp hay buôn bán, nếu bị chi phối bởi sự cẩu thả như sát sanh, sẽ không thể đạt được kết quả đúng lúc, và nguồn sống của họ sẽ bị tiêu hủy.
Māghātakālepi pāṇātipātaṃ adinnādānādīni ca karonto daṇḍavasena mahatiṃ bhogajāniṃ nigacchati.
Trong mùa thu hoạch, nếu thực hiện các hành động như sát sanh hoặc trộm cắp, họ sẽ phải chịu hình phạt và tổn thất lớn về tài sản.
Pabbajito dussīlo pamādakāraṇā sīlato buddhavacanato jhānato sattaariyadhanato ca jāniṃ nigacchati.
Một vị xuất gia mà thiếu giới hạnh do sự cẩu thả sẽ đánh mất giới, Phật ngôn, thiền định, và bảy loại tài sản của bậc thánh.
Gahaṭṭhassa ‘‘asuko asukakule jāto dussīlo pāpadhammo pariccattaidhalokaparaloko salākabhattamattampi na detī’’ti catuparisamajjhe pāpako kittisaddo abbhuggacchati.
Đối với cư sĩ, nếu người ấy sinh ra trong gia đình nào mà không giữ giới, làm các điều ác, từ bỏ cả đời này và đời sau, không cúng dường một chút gì, thì sẽ bị tiếng xấu lan rộng trong bốn chúng.
Pabbajitassa ‘‘asuko nāsakkhi sīlaṃ rakkhituṃ buddhavacanaṃ gahetuṃ, vejjakammādīhi jīvati, chahi agāravehi samannāgato’’ti evaṃ abbhuggacchati.
Đối với một vị xuất gia, nếu không thể giữ giới, không nắm giữ Phật ngôn, sống bằng các nghề như chữa bệnh, và vi phạm sáu điều bất kính, thì tiếng xấu cũng sẽ lan rộng như vậy.
Avisāradoti gahaṭṭho tāva ‘‘avassaṃ bahūnaṃ sannipātaṭṭhāne koci mama kammaṃ jānissati, atha maṃ niggaṇhissanti vā, rājakulassa vā dassantī’’ti sabhayo upasaṅkamati.
“Avisārado” nghĩa là một cư sĩ đến gần nơi tụ họp đông người với sự sợ hãi, nghĩ rằng: “Chắc chắn có người sẽ biết việc làm sai trái của ta, hoặc sẽ khiển trách ta, hoặc sẽ tố cáo ta với hoàng gia.”
Maṅkubhūto ca patitakkhandho adhomukho aṅguṭṭhakena bhūmiṃ kasanto nisīdati, visārado hutvā kathetuṃ na sakkoti.
Người ấy trở nên e dè, cúi thấp mình, đầu cúi xuống, ngồi trên đất dùng ngón chân vẽ vời, và không thể nói chuyện với sự tự tin.
Pabbajitopi ‘‘bahū bhikkhū sannipatitā, avassaṃ koci mama kammaṃ jānissati, atha me uposathampi pavāraṇampi ṭhapetvā sāmaññā cāvetvā nikkaḍḍhissantī’’ti sabhayo upasaṅkamati, visārado hutvā kathetuṃ na sakkoti.
Một vị xuất gia cũng đến nơi có đông đảo chư Tăng tụ họp với sự sợ hãi, nghĩ rằng: “Chắc chắn ai đó sẽ biết hành động sai trái của ta, và sẽ không cho ta tham dự ngày bố-tát hoặc pavāraṇā (tự tứ), thậm chí trục xuất ta khỏi đời sống phạm hạnh.” Người ấy cũng không thể nói chuyện với sự tự tin.
Ekacco pana dussīlopi dappito viya carati, sopi ajjhāsayena maṅku hotiyeva.
Tuy nhiên, một số người thiếu giới hạnh lại đi đứng như kiêu ngạo, nhưng trong nội tâm họ cũng cảm thấy e dè.
Sammūḷho kālaṃ karotīti tassa hi maraṇamañce nipannassa dussīlakammaṃ samādāya vattitaṭṭhānaṃ āpāthaṃ āgacchati.
“Sammūḷho kālaṃ karoti” nghĩa là khi một người thiếu giới hạnh nằm trên giường bệnh gần kề cái chết, những hành động sai trái của họ trong quá khứ sẽ hiện ra trong tâm.
So ummīletvā idhalokaṃ passati, nimmīletvā paralokaṃ.
Người ấy mở mắt ra thì thấy cõi này, nhắm mắt lại thì thấy cõi khác.
Tassa cattāro apāyā upaṭṭhahanti, sattisatena sīse pahariyamāno viya hoti.
Bốn cõi khổ hiện ra trước mặt người ấy, giống như bị đánh vào đầu bởi hàng trăm mũi kiếm.
So ‘‘vāretha vārethā’’ti viravanto marati.
Người ấy kêu lên: “Ngừng lại! Ngừng lại!” và chết trong sự đau khổ.
Tena vuttaṃ – ‘‘sammūḷho kālaṃ karotī’’ti.
Vì vậy, được nói rằng: “Người ấy chết trong sự mê loạn.”
Pañcamapadaṃ uttānameva.
Điểm thứ năm đã rõ ràng.
Ānisaṃsakathā vuttavipariyāyena veditabbā.
Những lợi ích của sự giữ giới cần được hiểu theo cách ngược lại với điều đã nói trên.
4. Bahubhāṇisuttavaṇṇanā
4. Giải thích Kinh Bahubhāṇi (Kinh Nói Nhiều)
214. Catutthe bahubhāṇisminti paññāya aparicchinditvā bahuṃ bhaṇante.
214. Trong phần thứ tư, “Bahubhāṇismi” nghĩa là nói nhiều mà không dựa trên trí tuệ.
Mantabhāṇisminti mantā vuccati paññā, tāya paricchinditvā bhaṇante.
“Mantabhāṇismi” nghĩa là nói với sự cân nhắc và trí tuệ làm nền tảng.
5. Paṭhamaakkhantisuttavaṇṇanā
5. Giải thích Kinh Paṭhamaakkhanti (Kinh Nhẫn Nhục Thứ Nhất)
215. Pañcame verabahuloti puggalaverenapi akusalaverenapi bahuvero.
215. Trong phần thứ năm, “Verabahulo” nghĩa là người có nhiều oán thù, cả từ cá nhân lẫn từ các bất thiện pháp.
Vajjabahuloti dosabahulo.
“Vajjabahulo” nghĩa là người tràn đầy lỗi lầm và sân hận.
6. Dutiyaakkhantisuttavaṇṇanā
6. Giải thích Kinh Dutiyaakkhanti (Kinh Nhẫn Nhục Thứ Hai)
216. Chaṭṭhe luddoti dāruṇo kakkhaḷo.
216. Trong phần thứ sáu, “Luddo” nghĩa là người hung dữ và thô lỗ.
Vippaṭisārīti maṅkubhāvena samannāgato.
“Vippaṭisārī” nghĩa là người mang trong mình sự hối tiếc và cảm giác e dè.
7. Paṭhamaapāsādikasuttavaṇṇanā
7. Giải thích Kinh Paṭhamaapāsādika (Kinh Không Đáng Tôn Kính Thứ Nhất)
217. Sattame apāsādiketi apāsādikehi kāyakammādīhi samannāgate.
217. Trong phần thứ bảy, “Apāsādike” nghĩa là người không đáng tôn kính do hành động, lời nói và ý nghĩ bất thiện.
Pāsādiketi pasādāvahe parisuddhasamācāre.
“Pāsādike” nghĩa là người đáng tôn kính nhờ vào sự thanh tịnh trong cách hành xử.
Aṭṭhamanavamāni uttānatthāneva.
Phần thứ tám và thứ chín có ý nghĩa rõ ràng, không cần giải thích thêm.
10. Madhurāsuttavaṇṇanā
10. Giải thích Kinh Madhurā (Kinh Về Thành Madhurā)
220. Dasame pañcime, bhikkhave, ādīnavā madhurāyanti ekaṃ samayaṃ bhagavā bhikkhusaṅghaparivuto cārikaṃ caramāno madhurānagaraṃ sampāpuṇitvā antonagaraṃ pavisituṃ ārabhi.
Trong phần thứ mười, “Này các Tỳ-khưu, năm nguy hại ở thành Madhurā” được nói đến khi một thời, Thế Tôn, cùng với Tăng chúng, du hành đến thành phố Madhurā và chuẩn bị vào nội thành.
Athekā micchādiṭṭhikā yakkhinī acelā hutvā dve hatthe pasāretvā jivhaṃ nillāletvā dasabalassa purato aṭṭhāsi.
Lúc ấy, một nữ Dạ-xoa có tà kiến, thân trần truồng, duỗi hai tay và lè lưỡi, đứng trước mặt Đức Thập Lực.
Satthā antonagaraṃ appavisitvā tatova nikkhamitvā vihāraṃ agamāsi.
Đức Thế Tôn không vào nội thành mà rời khỏi đó và đi đến tịnh xá.
Mahājano khādanīyabhojanīyañceva sakkārasammānañca ādāya vihāraṃ gantvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dānaṃ adāsi.
Dân chúng mang theo thức ăn và các vật phẩm cúng dường đến tịnh xá, dâng cúng Đức Phật và Tăng đoàn.
Satthā tassa nagarassa niggaṇhanatthāya imaṃ suttaṃ ārabhi.
Đức Thế Tôn khởi giảng bài kinh này để chỉ trích thành phố ấy.
Tattha visamāti na samatalā.
Ở đây, “visama” nghĩa là không bằng phẳng.
Bahurajāti vātapaharaṇakāle uddhatena rajakkhandhena pariyonaddhā viya hoti.
“Bahurajā” nghĩa là vào mùa gió lớn, thành phố như bị bao phủ bởi bụi bặm dày đặc.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
Những phần còn lại ở khắp nơi đều rõ ràng.
Akkosakavaggo dutiyo.
Phẩm Chửi Mắng là chương thứ hai.
