Chú giải Thái kinh Tăng Chi Bộ I – Chương 1 – 14.59. Phẩm Người Tối Thắng

อรรถกถา อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เอตทัคคบาลี

Bình luận về bộ Anguttara Nikaya, phần Ekaka Nipata – Etadagga Pali

วรรคที่ ๖

Phần thứ 6

หน้าต่างที่ ๕ / ๑๐

Trang 5 trong số 10

อรรถกถาสูตรที่ ๕

Chú giải bài kinh số 5

๕. ประวัติพระเจ้ามหานามศากยะ

Tiểu sử của vua Mahānāma Sākya

ในสูตรที่ ๕ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
Trong bài kinh số 5 cần được hiểu và phân tích như sau.

ด้วยบทว่า ปณีตทายกานํ ท่านแสดงว่า พระเจ้ามหานามศากยะเป็นเลิศกว่าพวกอุบาสกผู้ถวายทานอันมีรสประณีต.
Với câu “người dâng cúng thượng phẩm”, Ngài nói rằng vua Mahānāma Sākya là người xuất sắc nhất trong số các cư sĩ dâng cúng thức ăn thượng hạng.

ดังได้สดับมา พระเจ้ามหานามศากยะนั้น ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ บังเกิดในเรือนสกุล กรุงหังสวดี.
Nghe kể rằng, vào thời Đức Phật có tên Padumuttara, vua Mahānāma Sākya đã tái sinh trong một gia đình giàu có tại thành Hamsavati.

กำลังฟังธรรมกถาของพระศาสดา เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาอุบาสกผู้หนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกอุบาสกผู้ถวายทานอันมีรสประณีต จึงทำกุศลให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น.
Khi nghe bài thuyết pháp của Đức Phật, ông thấy Ngài tôn vinh một cư sĩ vào vị trí cao quý nhất trong việc dâng cúng thực phẩm thượng hạng. Từ đó, ông đã tích cực làm nhiều việc thiện để đạt được vị trí này.

ท่านเวียนว่ายอยู่ในเทวดาและมนุษย์ตลอดแสนกัป ในพุทธุปบาทกาลนี้บังเกิดในราชสกุลเจ้าศากยะ กรุงกบิลพัสดุ์.
Ông đã trải qua nhiều kiếp luân hồi giữa cõi trời và cõi người trong suốt hàng trăm ngàn kiếp. Đến thời Đức Phật Thích Ca, ông tái sinh trong hoàng tộc dòng Sākya tại thành Kapilavatthu.

ทรงเจริญวัยแล้ว ดำรงอยู่ในพระโสดาปัตติผล ด้วยการเฝ้าพระทศพลครั้งแรกเท่านั้น.
Khi trưởng thành, ông đã đạt quả Tu-đà-hoàn (Sotapanna) ngay trong lần gặp gỡ Đức Phật đầu tiên.

ต่อมาสมัยหนึ่ง พระศาสดาเสด็จจำพรรษา ณ เมืองเวรัญชาแล้วเสด็จไปกรุงกบิลพัสดุ์โดยลำดับ.
Sau đó, vào một dịp Đức Phật nhập hạ tại thành Vejanja, Ngài tiếp tục hành trình đến thành Kapilavatthu.

ประทับ ณ นิโครธาราม พระเจ้ามหานามทรงทราบว่าพระศาสดาเสด็จมา จึงเข้าไปเฝ้า.
Ngài đã an trú tại Nigrodharama. Khi vua Mahānāma biết Đức Phật đến, ông đã vào yết kiến Ngài.

ถวายบังคมแล้ว ประทับนั่ง ณ ที่สมควรส่วนข้างหนึ่ง กราบทูลพระศาสดาอย่างนี้ว่า.
Sau khi đảnh lễ, ông ngồi sang một bên và thưa với Đức Phật:

ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ข้าพระองค์ได้สดับมาว่า เขาว่าภิกษุสงฆ์ลำบากด้วยการเที่ยวขออาหารในเมืองเวรัญชา.
“Bạch Đức Thế Tôn, con nghe nói rằng chư Tăng đã gặp khó khăn khi khất thực tại thành Vejanja.”

ขอพระองค์โปรดประทานปฏิญญาทรงรับให้ข้าพระองค์ทะนุบำรุงภิกษุสงฆ์ตลอด ๔ เดือนเถิด.
“Xin Ngài cho phép con được hỗ trợ chư Tăng trong suốt 4 tháng.”

พระศาสดาทรงรับโดยดุษณีภาพ.
Đức Phật đã lặng lẽ chấp nhận lời thỉnh cầu.

พระเจ้ามหานามะทรงทราบว่าทรงรับแล้ว ตั้งแต่วันรุ่งขึ้น ก็บำรุงภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุข ด้วยโภชนะอันประณีตและของมีรสอร่อย.
Vua Mahānāma sau khi biết Đức Phật chấp nhận, từ ngày hôm sau, đã dâng cúng thực phẩm ngon và thượng hạng cho chư Tăng có Đức Phật làm trưởng đoàn.

รับปฏิญญาบำรุงอีก ๔ เดือนเป็น ๘ เดือนเต็ม แล้วรับปฏิญญาบำรุงอีก ๔ เดือน ชื่อว่าทรงบำรุงตลอดทั้งปี.
Sau đó, ông tiếp tục cúng dường thêm 4 tháng nữa, tổng cộng là 8 tháng, và rồi lại tiếp tục thêm 4 tháng nữa, thành ra trọn cả năm.

พระศาสดามิได้ประทานปฏิญญารับอาราธนา เกินไปกว่านั้น.
Đức Phật không chấp nhận lời thỉnh cầu cho hơn nữa.

ส่วนพระเจ้ามหานามะทรงทำสักการะแก่ภิกษุสงฆ์ที่มาถึงต่อๆ มาโดยทำนองนี้นี่แล.
Nhưng vua Mahānāma vẫn tiếp tục cúng dường cho chư Tăng đến sau theo cách này.

พระคุณนั้นของเจ้ามหานามะก็ขจรไปทั่วชมพูทวีป.
Danh tiếng và công đức của vua Mahānāma đã lan tỏa khắp Ấn Độ.

เรื่องเกิดขึ้นอย่างนี้นี่แล.
Câu chuyện đã diễn ra như thế này.

ต่อมา พระศาสดาประทับนั่ง ณ พระเชตวันวิหาร จึงทรงสถาปนาพระเจ้ามหานามศากยะไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกอุบาสกผู้ถวายทานอันมีรสประณีต แล.
Sau đó, khi Đức Phật an trú tại tịnh xá Kỳ Viên, Ngài đã phong tặng vua Mahānāma Sākya là người xuất sắc nhất trong số các cư sĩ dâng cúng thực phẩm thượng hạng.

จบอรรถกถาสูตรที่ ๕
Kết thúc phần chú giải bài kinh số 5.