Chú giải Thái kinh Tăng Chi Bộ I – Chương 1 – 14.52. Phẩm Người Tối Thắng

อรรถกถา อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เอตทัคคบาลี
Chú giải bộ Anguttara Nikaya, Ekanipata, Etadaggabali

วรรคที่ ๕
Phần thứ 5

หน้าต่างที่ ๑๑ / ๑๓.
Trang 11 / 13

อรรถกถาสูตรที่ ๑๑

Chú giải kinh thứ 11

๑๑. ประวัติพระภัททากัจจานาเถรี

11. Tiểu sử của Tỳ kheo ni Baddha Kaccayana

ในสูตรที่ ๑๑ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
Trong kinh thứ 11, nên hiểu rõ sự phân tích sau đây.

ด้วยบทว่า มหาภิญฺญาปฺปตฺตานํ ท่านแสดงว่า พระภัททากัจจานาเป็นเลิศกว่าพวกภิกษุณีสาวิกาผู้บรรลุอภิญญาใหญ่.
Với đoạn “Mahapaccanatta,” Ngài chỉ ra rằng Tỳ kheo ni Baddha Kaccayana là xuất sắc nhất trong những đệ tử nữ đã đạt được đại tuệ.

ความจริง สำหรับพระพุทธเจ้าองค์หนึ่งมีผู้ที่สำเร็จอภิญญาใหญ่ได้ ๔ ท่าน สาวกที่เหลือหาสำเร็จไม่.
Thực tế, với một vị Phật, chỉ có bốn người đạt được đại tuệ, các đệ tử khác không thể đạt được.

เพราะสาวกที่เหลือย่อมสามารถระลึกชาติได้ตลอดแสนกัปเท่านั้น ยิ่งขึ้นไปกว่านั้นระลึกไม่ได้.
Vì các đệ tử còn lại chỉ có thể nhớ lại trong khoảng 100.000 kiếp, không thể nhớ xa hơn.

แต่ท่านผู้บรรลุอภิญญาใหญ่ ย่อมระลึกชาติได้อสงไขยหนึ่งยิ่งด้วยแสนกัป.
Nhưng những vị đã đạt đại tuệ có thể nhớ lại vô số kiếp cùng với 100.000 kiếp.

ในศาสนาของพระศาสดา แม้ของพวกเรา ชน ๔ ท่านเหล่านี้คือ พระอัครสาวก ๒ รูป พระพากุลเถระ พระนางภัททากัจจานาเถรี สามารถระลึกชาติได้ประมาณเท่านี้.
Trong giáo pháp của Đức Thế Tôn, trong đó bao gồm cả chúng ta, có bốn vị này là hai vị đệ tử hàng đầu, trưởng lão Phakula, và Tỳ kheo ni Baddha Kaccayana có thể nhớ lại khoảng thời gian như vậy.

เพราะฉะนั้น พระเถรีนี้จึงชื่อว่าเป็นเลิศกว่าพวกภิกษุณีสาวิกาผู้มีอภิญญาใหญ่.
Do đó, vị tỳ kheo ni này được xem là người ưu việt nhất trong số các nữ đệ tử đã đạt đại tuệ.

พระนางมีพระนามว่า ภัททากัจจานา.
Ngài được gọi là Baddha Kaccayana.

ก็ผิวพรรณแห่งสรีระของพระนางนั้นเป็นผิวพรรณเหมือนผิวของทองคำชั้นดีที่สุด.
Làn da của Ngài có màu sắc như vàng ròng cao quý nhất.

เพราะฉะนั้น พระนางจึงนับได้ว่าเป็นคนสวยงามโดยแท้.
Do đó, Ngài thực sự được xem là người đẹp.

นี้เป็นพระนามของพระมารดาของพระราหุล.
Đây là tên của mẹ của Rahula.

แม้พระนางนั้น ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ ถือเอาปฏิสนธิในเรือนสกุล กรุงหังสวดี.
Ngay cả trong thời Phật Padumuttara, Ngài cũng được sinh ra trong gia đình quý tộc ở thành phố Hansavati.

ในกาลต่อมาฟังธรรมกถาของพระศาสดา.
Sau đó, Ngài đã nghe bài thuyết pháp của Đức Phật.

เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาภิกษุณีรูปหนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศของเหล่าภิกษุณีสาวิกาผู้บรรลุอภิญญาอย่างใหญ่.
Ngài thấy Đức Phật phong một nữ tỳ kheo ni vào vị trí cao nhất trong số các tỳ kheo ni đệ tử đã đạt đại tuệ.

จึงทำกุศลให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น.
Do đó, Ngài đã tạo nhiều phước lành hơn, mong muốn đạt được vị trí đó.

นางเวียนว่ายตายเกิดในเทวดาและมนุษยโลกตลอดแสนกัป.
Ngài đã luân hồi giữa thế giới thiên đàng và nhân gian trong suốt 100.000 kiếp.

ในพุทธุปบาทกาลนี้ ถือเอาปฏิสนธิในพระราชนิเวศน์ของพระเจ้าสุปปพุทธะ.
Trong thời Phật đản sinh này, Ngài được sinh ra trong cung điện của Vua Suppabuddha.

เหล่าพระประยูรญาติเฉลิมพระนามว่า ภัททากัจจานา.
Hoàng tộc đã đặt tên Ngài là Baddha Kaccayana.

พระนางเจริญวัยได้อภิเษกเป็นมเหสีพระโพธิสัตว์.
Khi trưởng thành, Ngài được tấn phong làm hoàng hậu của Bồ Tát.

ต่อมาพระนางได้ประสูติพระโอรสพระนามว่าพระราหุลกุมาร.
Sau đó, Ngài sinh hạ một người con trai tên là Rahula Kumara.

ในวันที่พระราหุลกุมารประสูติแล้ว พระโพธิสัตว์เสด็จออกทรงผนวช ทรงบรรลุพระสัพพัญญุตญาณที่โคนต้นโพธิ.
Vào ngày Rahula Kumara được sinh ra, Bồ Tát đã xuất gia và đạt được trí tuệ toàn giác dưới cội cây Bồ Đề.

เมื่อจะกระทำการอนุเคราะห์ชาวโลก เสด็จมาถึงกรุงกบิลพัสดุ์โดยลำดับ ได้ทรงกระทำการสงเคราะห์พระญาติ.
Khi chuẩn bị ban ân lành cho thế gian, Ngài lần lượt đi đến Kapilavatthu và giúp đỡ hoàng tộc.

ต่อมาเมื่อพระเจ้าสุทโธทนมหาราชปรินิพพานแล้ว พระนางมหาปชาบดีโคตมีพร้อมกับมาตุคาม ๕๐๐ นางขอบรรพชาในสำนักของพระศาสดา.
Sau khi Vua Suddhodana viên tịch, Maha Pajapati Gotami cùng với 500 phụ nữ xin xuất gia dưới sự hướng dẫn của Đức Thế Tôn.

พระมารดาของพระราหุลก็ดี พระนางรูปนันทาชนบทกัลยาณีก็ดี ก็พากันไปยังสำนักของพระเถรี บวชแล้ว.
Cả mẹ của Rahula và Nanda Kunjakanya cũng đến tu viện của nữ tỳ kheo và xuất gia.

นางจำเดิมแต่บวชแล้วได้ปรากฏชื่อว่า ภัททากัจจานาเถรี.
Kể từ khi xuất gia, Ngài được biết đến với tên là Tỳ kheo ni Baddha Kaccayana.

ต่อมา พระนางเจริญวิปัสสนาบรรลุพระอรหัตแล้วเป็นผู้ช่ำชองชำนาญในอภิญญาทั้งหลาย.
Sau đó, Ngài tu tập thiền Vipassana và đạt được quả vị Arahant, trở nên tinh thông các phép thần thông.

นั่งขัดสมาธิครั้งเดียว ระลึกชาติได้ถึงอสงไขยหนึ่งยิ่งด้วยแสนกัปโดยการระลึกถึงครั้งเดียว.
Chỉ một lần ngồi thiền định, Ngài đã nhớ lại được vô số kiếp cùng với 100.000 kiếp trong một lần nhớ.

เมื่อคุณความดีนั้นของนางปรากฏชัดแล้ว พระศาสดาประทับนั่งในพระเชตวัน.
Khi đức hạnh của Ngài đã được rõ ràng, Đức Thế Tôn đang ngự tại tu viện Jetavana.

เมื่อทรงสถาปนาภิกษุณีทั้งหลายไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะต่างๆ ตามลำดับ จึงทรงสถาปนาพระเถรีนี้ไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าภิกษุณีสาวิกาผู้บรรลุอภิญญาใหญ่แล.
Khi Ngài sắp xếp các tỳ kheo ni vào các vị trí cao quý khác nhau, Ngài đã phong tỳ kheo ni này vào vị trí cao quý nhất trong số các đệ tử nữ đã đạt đại tuệ.

จบอรรถกถาสูตรที่ ๑๑
Kết thúc chú giải kinh thứ 11