Chú giải Thái kinh Tăng Chi Bộ I – Chương 1 – 14.51. Phẩm Người Tối Thắng

อรรถกถา อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เอตทัคคบาลี
Chú giải về bộ Anguttara Nikaya Ekabata Etadagga.

วรรคที่ ๕
Chương 5

หน้าต่างที่ ๑๐ / ๑๓.
Trang 10 / 13

อรรถกถาสูตรที่ ๑๐
Chú giải kinh số 10

๑๐. ประวัติพระภัททกาปิลานีเถรี
10. Tiểu sử của Tỳ kheo ni Bhadde Kapilani

ในสูตรที่ ๑๐ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
Trong kinh số 10, cần hiểu các chi tiết phân tích như sau.

ด้วยบทว่า ปุพเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺตีนํ ท่านแสดงว่า พระภัททกาปิลานีเถรีเป็นเลิศกว่าพวกภิกษุณีสาวิกาผู้มีปุพเพนิวาสญาณ ตามระลึกขันธสันดานที่เคยอาศัยอยู่ในกาลก่อนได้.
Với câu “Pubbenivasaṃ anussarantaṃ,” Ngài thể hiện rằng Tỳ kheo ni Bhadde Kapilani là người xuất sắc hơn các ni sư khác về khả năng nhớ lại các tiền kiếp đã từng tồn tại.

ได้ยินว่า ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ นางบังเกิดในเรือนแห่งสกุล กรุงหังสวดี ฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดาแล้ว เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาภิกษุณีรูปหนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกภิกษุณีสาวิกาผู้มีบุพเพนิวาสญาณ จึงกระทำกุศลกรรมให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น.
Nghe kể rằng, trong thời kỳ của Đức Phật Padumuttara, bà đã được sinh ra trong gia đình quyền quý ở thành phố Hansavati. Bà đã nghe bài pháp của Đức Phật và thấy rằng Ngài đã tôn vinh một ni sư trong vị trí cao nhất, vượt trội hơn các ni sư khác về năng lực nhớ lại tiền kiếp. Bà đã thực hành thiện nghiệp và mong muốn đạt được vị trí này.

นางเวียนว่ายตายเกิดไปในเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย เมื่อพระพุทธเจ้ายังไม่อุบัติขึ้น ถือเอาปฏิสนธิในเรือนสกุล กรุงพาราณสี กระทำการทะเลาะกับน้องสาวของตน เมื่อน้องสาวนั้นถวายบิณฑบาตแด่พระปัจเจกพุทธเจ้า ก็คิดว่า นางนี้ถวายบิณฑบาตแด่พระปัจเจกพุทธเจ้าแล้ว จักให้เราตกอยู่ในอำนาจของตน ดังนี้แล้วจึงรับบาตร จากมือของพระปัจเจกพุทธเจ้า เทอาหารทิ้งเสีย เอาเปือกตมใส่จนเต็มแล้วถวายไป.
Bà luân hồi sinh tử trong cõi trời và nhân gian. Khi Đức Phật chưa ra đời, bà được sinh ra trong một gia đình quyền quý ở thành phố Varanasi. Bà tranh cãi với em gái mình. Khi em gái bà cúng dường bữa ăn cho Phật độc giác, bà nghĩ rằng em mình muốn dùng điều này để chi phối bà. Vì thế, bà đã cầm bát từ tay của Phật độc giác, đổ thức ăn đi, và đổ đầy bùn đất vào rồi cúng dường lại.

มหาชนต่างติเตียนกันว่า นางนี้เป็นพาล พูดกันว่า เธอทะเลาะกับหญิงผู้ใด ไม่กระทำอะไรแก่หญิงผู้นั้น พระปัจเจกพุทธเจ้าทำผิดอะไรต่อเธอหรือ.
Dân chúng phê phán rằng bà này thật ngông cuồng và tự hỏi vì sao bà lại tranh cãi với người khác mà chẳng làm gì cho họ, và Đức Phật độc giác đã làm gì sai với bà ấy.

นางละอายด้วยคำพูดของคนเหล่านั้น จึงรับบาตรมาใหม่ เทเปือกตมออกล้าง เอาฝุ่นหอมขัดสี ใส่อาหารมีรสอร่อย ๔ อย่างจนเต็ม แล้ววางบาตรซึ่งสดใสด้วยเนยใสมีสีประดุจห้องดอกบัวหลวงซึ่งเทลาดหน้าไว้บนมือของพระปัจเจกพุทธเจ้า แล้วตั้งความปรารถนาไว้ว่า บิณฑบาตนี้เกิดมีแสงสุกใสฉันใด ขอให้สรีระของดิฉันจงมีแสงสุกใสฉันนั้นเถิด.
Vì xấu hổ với lời nói của mọi người, bà đã lấy lại bát, đổ bùn đất ra, rửa sạch bát, và cho đầy thức ăn ngon với 4 hương vị. Bà đặt bát thức ăn tươi sáng, phủ đầy ghee trong suốt lên tay của Phật độc giác và nguyện rằng: “Bữa cúng dường này phát ra ánh sáng, cầu mong cơ thể của con cũng phát ra ánh sáng rực rỡ như thế.”

เรื่องนี้ทั้งหมดพึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้วในเรื่องของพระมหากัสสปเถระ.
Toàn bộ câu chuyện này nên hiểu theo cách đã được giải thích trong câu chuyện của ngài Mahakassapa.

ส่วนพระมหากัสสปเถระถือเอาทางขวา ไปยังโคนต้นไทรชื่อพหุปุตตะ อันเป็นสำนักของพระทศพล. นางภัททกาปิลานีถือเอาทางซ้าย ได้ไปยังอารามของพวกปริพาชก เพราะเหตุที่การบรรพชามาตุคาม พระผู้มีพระภาคเจ้ายังมิได้ทรงอนุญาต.
Ngài Mahakassapa chọn con đường bên phải và đi đến gốc cây Ficus, nơi ở của Đức Phật. Bhadde Kapilani đi về phía bên trái và đến một nơi cư ngụ của các ẩn sĩ vì thời điểm đó Đức Phật vẫn chưa cho phép phụ nữ xuất gia.

ต่อเมื่อพระนางมหาปชาบดีโคตมีทรงได้บรรพชาแล้ว นางจึงได้บรรพชาและอุปสมบทในสำนักของพระเถรี ในกาลต่อมากระทำวิปัสสนากรรมฐานได้บรรลุพระอรหัต จึงเป็นผู้มีความช่ำชองชำนาญในบุพเพนิวาสญาณ.
Sau khi hoàng hậu Mahapajapati Gotami được xuất gia, bà Bhadde Kapilani cũng được xuất gia và thọ giới dưới sự hướng dẫn của các nữ Tỳ kheo ni. Sau này, bà thực hành thiền quán và chứng quả Arahant, đạt đến sự thành thục trong năng lực nhớ lại các tiền kiếp.

ลำดับนั้น พระศาสดาประทับนั่งในพระเชตวัน เมื่อทรงสถาปนาภิกษุณีทั้งหลายไว้ในตำแหน่งต่างๆ จึงทรงสถาปนาพระเถรีนี้ไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกภิกษุณีสาวิกาผู้มีบุพเพนิวาสญาณ ด้วยประการฉะนี้แล.
Sau đó, Đức Phật ngồi tại khu vườn Jetavana và tôn vinh các nữ Tỳ kheo ni ở các vị trí khác nhau, Ngài đã phong bà Bhadde Kapilani ở vị trí cao nhất trong số các ni sư có khả năng nhớ lại tiền kiếp.

จบอรรถกถาสูตรที่ ๑๐
Kết thúc chú giải kinh số 10.