Chú giải Thái kinh Tăng Chi Bộ I – Chương 1 – 14.34. Phẩm Người Tối Thắng

อรรถกถา อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เอตทัคคบาลี

Chú giải Anguttara Nikaya, Ekapat, Etadagga Bali

วรรคที่ ๔

Chương thứ 4

หน้าต่างที่ ๕ / ๑๒.

Trang 5 / 12

อรรถกถาสูตรที่ ๕

Chú giải Kinh số 5

ประวัติพระโสภิตเถระ

Tiểu sử Tôn giả Sobhitathera

ในสูตรที่ ๕ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
Trong Kinh số 5, cần hiểu các phán xét như sau.

ด้วยบทว่า ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺตานํ ท่านแสดงว่า ท่านพระโสภิตเถระเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้สามารถระลึกถึงขันธสันดาน ความสืบต่อแห่งขันธ์ที่อาศัยอยู่ในชาติก่อนๆ ได้.
Với câu nói ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺตานํ, ngài chỉ ra rằng Tôn giả Sobhitathera là vị cao nhất trong các đệ tử có thể nhớ đến các uẩn và sự tiếp nối của chúng từ các kiếp trước.

ได้ยินว่า พระเถระนั้น เมื่อระลึกถึงขันธ์ที่อาศัยในชาติก่อนๆ ไปตามลำดับ ก็ถือเอาโดยนัยคือคาดถึงอจิตตกปฏิสนธิในอสัญญีภพ ๕๐๐ กัป เหมือนแสดงรอยเท้าในอากาศ เพราะเหตุนั้น ท่านจึงชื่อว่าเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ระลึกถึงขันธ์ที่อาศัยอยู่ในชาติก่อนๆ.
Nghe rằng, khi ngài nhớ lại các uẩn trong các kiếp trước theo thứ tự, ngài đã thấy được các lần tái sinh vô thức trong 500 kiếp của cõi vô tưởng, giống như in dấu chân trong không gian. Vì lý do đó, ngài được gọi là vị cao nhất trong các đệ tử có thể nhớ đến các uẩn của mình từ kiếp trước.

ในปัญหากรรมของท่าน มีเรื่องที่จะกล่าวตามลำดับ ดังนี้
Trong câu chuyện về nghiệp của ngài, có những sự việc sẽ được trình bày theo thứ tự như sau.

ได้ยินว่า ท่านพระโสภิตะนี้ ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ ถือปฏิสนธิในครอบครัว ณ กรุงหงสวดี เจริญวัย กำลังฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดา เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาภิกษุรูปหนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ได้ปุพเพนิวาสญาณ กระทำกุศลให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น.
Nghe rằng, vào thời Đức Phật Padumuttara, ngài Sobhitathera sinh ra trong một gia đình tại kinh thành Hamsavati. Khi trưởng thành, ngài nghe Đức Thế Tôn thuyết pháp và thấy Ngài chỉ định một vị Tỳ kheo vào vị trí cao nhất của những đệ tử có năng lực nhớ về các kiếp trước. Ngài đã thực hiện các việc thiện lớn hơn với mong muốn đạt được vị trí ấy.

ท่านทำกุศลจนตลอดชีวิต เวียนว่ายอยู่ในเทวดาและมนุษย์ในพุทธุปบาทกาลนี้ ก็บังเกิดในครอบครัวพราหมณ์ ณ กรุงสาวัตถี บิดามารดาจึงขนานนามท่านว่า โสภิตะ.
Ngài làm các việc thiện suốt đời, luân hồi trong cõi trời và cõi người. Trong kiếp Phật này, ngài sinh ra trong một gia đình Bà-la-môn ở thành Savatthi, và cha mẹ đã đặt tên ngài là Sobhitathera.

สมัยต่อมา ท่านฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดา ได้ศรัทธาก็บวชเจริญวิปัสสนา บรรลุพระอรหัต เป็นผู้ช่ำชองชำนาญในปุพเพนิวาสญาณ.
Về sau, khi ngài nghe thuyết pháp từ Đức Thế Tôn, ngài sinh tín tâm, xuất gia và thực hành thiền Vipassanā, đạt đến quả vị A-la-hán và thành thạo trong năng lực nhớ về các kiếp trước.

ท่านระลึกถึงสถานที่ตนบังเกิดไปตามลำดับ ได้เห็นปฏิสนธิเพียงเท่าอจิตตกปฏิสนธิในอสัญญีภพ ในลำดับต่อจากนั้นก็ไม่เห็นประวัติ ๕๐๐ ชาติ เห็นจุติในภพสุดท้าย ระลึกว่า นี่อะไรกัน ก็ยุติได้ว่าอสัญญีภพมีได้โดยนัยคือคาดคะเน.
Ngài nhớ lại nơi mình đã tái sinh theo thứ tự, nhìn thấy chỉ các lần tái sinh vô thức trong cõi vô tưởng. Sau đó, ngài không thể thấy các chi tiết của 500 kiếp, chỉ thấy lần chết trong kiếp cuối. Ngài tự hỏi đó là gì và kết luận rằng cõi vô tưởng chỉ có thể hiểu được một cách ước đoán.

พระศาสดาทรงทำเหตุนี้ให้เป็นอัตถุปปัตติ เหตุเกิดเรื่องแล้ว ทรงสถาปนาพระเถระไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ระลึกถึงขันธ์ที่อาศัยอยู่ในชาติก่อนแล.
Đức Thế Tôn đã biến sự kiện này thành duyên khởi, và sau đó Ngài đã đặt Tôn giả vào vị trí cao nhất trong hàng đệ tử có thể nhớ đến các uẩn trong các kiếp trước.

จบอรรถกถาสูตรที่ ๕
Kết thúc chú giải Kinh số 5.