Chú giải Tăng Chi Bộ Kinh

Chú giải Thái kinh Tăng Chi Bộ I – Chương 1 – 14.24. Phẩm Người Tối Thắng

อรรถกถา อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เอตทัคคบาลี
Lời chú giải trong Tăng Chi Bộ Kinh, Phẩm Một, Phần Bậc Tối Thắng.

วรรคที่ ๓
Chương thứ 3.

หน้าต่างที่ ๕ / ๑๐.
Cửa sổ thứ 5 / 10.

อรรถกถาสูตรที่ ๕

Lời chú giải Kinh số 5

ประวัติพระอุปเสนวังคันตบุตรเถระ

Tiểu sử Tôn giả Upasena Vangantaputta

ในพระสูตรที่ ๕ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้
Trong Kinh số 5, các ý nghĩa cần được hiểu như sau.

บทว่า สมนฺตปาสาทิกานํ ได้แก่ ผู้นำความเลื่อมใสมาแก่ชนทั้งปวง.
Cụm từ “Samantapāsādikānaṃ” có nghĩa là người mang lại lòng tin tưởng cho tất cả mọi người.

คำว่า อุปเสน เป็นชื่อของพระเถระนั้น.
Từ “Upasena” là tên của vị Tôn giả này.

ก็พระเถระนั้นเป็นบุตรพราหมณ์วังคันตะ ฉะนั้นจึงเรียกกันว่า วังคันตบุตร.
Vị Tôn giả này là con trai của Bà-la-môn Vanganta, vì vậy ngài được gọi là Vangantaputta.

ก็พระเถระนี้มิใช่เป็นผู้นำความเลื่อมใสมาด้วยตนเองอย่างเดียวเท่านั้น แม้บริษัทของท่านก็เป็นผู้นำความเลื่อมใสมา ดังนั้น ท่านจึงชื่อว่าเป็นยอดของภิกษุผู้นำความเลื่อมใสมาโดยรอบ ด้วยสามารถแห่งชื่อที่ได้เพราะอาศัยบริษัท.
Vị Tôn giả này không chỉ tự mình mang lại lòng tin mà còn truyền cảm hứng cho cả hội chúng của ngài. Do đó, ngài được gọi là bậc đứng đầu trong các Tỳ-kheo mang lại lòng tin tưởng khắp nơi, nhờ danh tiếng có được từ hội chúng.

ในปัญหากรรมของท่าน มีเรื่องที่จะกล่าวตามลำดับต่อไปนี้.
Về nghiệp duyên của ngài, có câu chuyện sẽ được kể theo trình tự như sau.

ก็พระเถระแม้นี้บังเกิดในเรือนตระกูลในนครหงสวดี ในกาลแห่งพระปทุมุตตรพุทธเจ้า เจริญวัยแล้ว ไปเฝ้าพระศาสดาฟังพระธรรมอยู่โดยนัยก่อนนั่นแล เห็นพระศาสดาทรงตั้งภิกษุรูปหนึ่งในตำแหน่งยอดเยี่ยมของภิกษุผู้นำความเลื่อมใสมาโดยรอบ กระทำกุศลธรรมยิ่งๆ ขึ้นไปต่อพระศาสดา ปรารถนาตำแหน่งนั้นกระทำกุศลตลอดชีวิต เวียนว่ายอยู่ในเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย.
Tôn giả này sinh ra trong một gia đình ở thành Hongsawadi vào thời Đức Phật Padumuttara. Khi trưởng thành, ngài đến yết kiến Đức Thế Tôn và nghe pháp. Ngài thấy Đức Phật tôn phong một vị Tỳ-kheo vào vị trí cao nhất trong những vị Tỳ-kheo mang lại lòng tin khắp nơi. Ngài đã làm các thiện hạnh để đạt được vị trí này, và suốt đời làm các thiện nghiệp, luân hồi giữa cõi trời và nhân gian.

ในพุทธุปบาทกาลนี้ ได้ถือปฏิสนธิในครรภ์ของนางสารีพราหมณี พวกญาติตั้งชื่อให้ท่านว่า อุปเสนทารก.
Trong thời kỳ Đức Phật hiện tại, ngài được thụ thai trong bụng của bà Sari Brahmani. Người thân đặt tên cho ngài là Upasena.

อุปเสนทารกเจริญวัยแล้วเรียนไตรเพท ฟังพระธรรมในสำนักของพระทศพล ได้ศรัทธาบวชแล้ว.
Khi lớn lên, Upasena đã học Tam Tạng Kinh điển và nghe pháp từ Đức Thế Tôn, từ đó sinh lòng tin và xuất gia.

ท่านอุปสมบทได้พรรษาเดียว คิดว่าเราจะขยายอาณาจักรพระอริยะ จึงให้กุลบุตรคนหนึ่งบรรพชาอุปสมบทในสำนักของตน.
Sau một năm thọ giới, ngài nghĩ rằng mình sẽ mở rộng tăng đoàn của bậc A-la-hán, nên ngài đã cho một thanh niên thọ giới và xuất gia trong tăng đoàn của mình.

ครั้นออกพรรษาปวารณาแล้ว ในเวลาที่สัทธิวิหาริกมีพรรษาเดียว ตนเองสองพรรษา ท่านคิดว่า พระทศพลทรงเห็นเราแล้วจักยินดี จึงพาสัทธิวิหาริกมาเฝ้าพระทศพล.
Khi mãn hạ và đến ngày Tự tứ, vị sadi có một hạ và ngài có hai hạ, ngài nghĩ rằng Đức Thế Tôn sẽ hoan hỷ khi thấy ngài, nên ngài đã dẫn vị sadi đến yết kiến Đức Thế Tôn.

พระศาสดาตรัสถามท่านซึ่งถวายบังคมแล้วนั่งในที่แห่งหนึ่งว่า “เธอมีพรรษาเท่าไร ภิกษุ” “สองพรรษา พระเจ้าข้า” “ภิกษุนี้มีพรรษาเท่าไร” “พรรษาเดียว พระเจ้าข้า” “ภิกษุนี้เป็นอะไรของเธอ” “เป็นสัทธิวิหาริกของข้าพระองค์ พระเจ้าข้า”
Đức Phật hỏi ngài, sau khi ngài lễ bái và ngồi xuống một bên: “Này Tỳ-kheo, ngươi có bao nhiêu hạ?” Ngài đáp: “Bạch Đức Thế Tôn, con có hai hạ.” Đức Phật lại hỏi: “Vị Tỳ-kheo này có bao nhiêu hạ?” Ngài đáp: “Một hạ, bạch Đức Thế Tôn.” “Vị Tỳ-kheo này là gì của ngươi?” Ngài thưa: “Là sadi của con, bạch Đức Thế Tôn.”

ครั้งนั้น พระศาสดาตรัสว่า เร็วไป โมฆบุรุษ เธอเวียนมาเพื่อความเป็นผู้มักมาก แล้วทรงติเตียนท่านโดยอเนกปริยาย.
Khi ấy, Đức Phật nói: “Vội vã quá, này kẻ ngu! Ngươi trở thành một người ham muốn quá nhiều,” và Ngài khiển trách ngài bằng nhiều cách.

พระเถระถูกตำหนิแต่สำนักพระศาสดา ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้า ท่านมีใบหน้าผ่องใสเสมือนดวงจันทร์ในวันเพ็ญ คิดว่า เราจักให้พระศาสดาประทานสาธุการเพราะอาศัยบริษัทนี่แหละ.
Sau khi bị Đức Phật khiển trách, Tôn giả đảnh lễ Ngài với khuôn mặt sáng như trăng rằm, và suy nghĩ rằng mình sẽ làm cho Đức Thế Tôn tán thán nhờ vào tăng đoàn này.

ดังนี้แล้วไปยังที่แห่งหนึ่งในวันนั้นเอง เจริญวิปัสสนากรรมฐาน ไม่นานก็ได้บรรลุพระอรหัต.
Với ý nghĩ đó, vào ngay ngày hôm đó, ngài đến một nơi và hành thiền quán, không lâu sau đó ngài đã chứng đắc quả A-la-hán.

ลำดับนั้น เพราะพระเถระออกบวชจากตระกูลใหญ่ และเป็นพระธรรมกถึกผู้ฉลาดในการกล่าวสอน ฉะนั้นจึงมีทารกของตระกูลเป็นจำนวนมาก เลื่อมใสธรรมกถาของท่านและออกจากตระกูลมิตรอำมาตย์และญาติผู้ใหญ่ พากันไปบรรพชายังสำนักของพระเถระ.
Sau đó, vì Tôn giả xuất thân từ một gia đình lớn và là một pháp sư giỏi trong việc giảng dạy, nên có nhiều thanh niên từ các gia đình quý tộc, bạn bè, đại thần, và thân nhân cảm kích với các bài pháp của ngài và đã xuất gia theo ngài.

ท่านกล่าวว่า เราเป็นผู้อยู่ป่าเป็นวัตร แม้พวกท่านก็จงสามารถเป็นผู้อยู่ป่าเป็นวัตร บรรพชาเถิด ดังนี้แล้วบอกธุดงค์ ๑๓. ให้เขาเหล่านั้นอธิฏฐานธุดงค์นั้นๆ ตามกำลังของตน.
Ngài nói: “Ta là người sống theo hạnh rừng, các vị cũng nên phát nguyện sống theo hạnh rừng và xuất gia.” Sau đó, ngài dạy 13 pháp đầu đà, để họ tự nguyện tu tập các pháp ấy theo khả năng của mình.

แม้พระเถระ ในเวลาที่ตนมีพรรษา ๑๐ ศึกษาวินัยคล่องแคล่วแล้วให้สามเณรทั้งหมดอุปสมบท. ภิกษุประมาณ ๕๐๐ รูปที่อุปสมบทแล้ว ได้เป็นบริวารของท่านด้วยประการฉะนี้.
Khi Tôn giả có 10 hạ và đã tinh thông Luật tạng, ngài cho tất cả các sa-di thọ giới. Có khoảng 500 Tỳ-kheo thọ giới đã trở thành hội chúng theo ngài theo cách này.

สมัยนั้น พระศาสดาประทับอยู่ในพระเชตวันมหาวิหาร ตรัสบอกภิกษุสงฆ์ว่า ภิกษุทั้งหลาย ตถาคตปรารถนาจะหลีกเร้นสักครึ่งเดือน แล้วประทับอยู่พระองค์เดียว.
Lúc ấy, Đức Phật đang cư trú tại tịnh xá Kỳ Viên và nói với Tăng đoàn rằng: “Này các Tỳ-kheo, Như Lai muốn tĩnh cư một mình trong nửa tháng.”

แม้ภิกษุสงฆ์ก็ได้ทำกติกากันว่า รูปใดเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ต้องให้รูปนั้นแสดงอาบัติปาจิตตีย์.
Các Tỳ-kheo cũng đặt ra một quy định rằng, bất kỳ ai gặp Đức Thế Tôn trong thời gian này sẽ phải thú nhận vi phạm tội Pācittiya.

คราวนั้น พระอุปเสนเถระคิดว่าจักเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า จึงพร้อมด้วยบริษัทของตนไปพระวิหารเชตวัน เข้าเฝ้าพระศาสดาถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่สมควรแห่งหนึ่ง.
Khi ấy, Tôn giả Upasena nghĩ rằng mình sẽ yết kiến Đức Thế Tôn, nên cùng hội chúng đến tịnh xá Kỳ Viên, đảnh lễ Đức Phật và ngồi xuống ở một nơi phù hợp.

เพื่อเริ่มการสนทนา พระศาสดาตรัสเรียกสัทธิวิหาริกของพระเถระรูปหนึ่งว่า ภิกษุ เธอชอบใจบังสุกุลจีวรหรือ.
Để bắt đầu cuộc trò chuyện, Đức Phật gọi một sadi của Tôn giả và hỏi: “Này Tỳ-kheo, ngươi có thích y rách không?”

สัทธิวิหาริกรูปนั้นกราบทูลว่า ข้าพระองค์ไม่ชอบใจบังสุกุลจีวรเลย พระเจ้าข้า แล้วกราบทูลแด่พระศาสดาถึงเรื่องที่พวกตนครองบังสุกุลจีวร ก็ด้วยความเคารพพระอุปัชฌาย์.
Vị sadi đó thưa: “Thưa Đức Thế Tôn, con không thích y rách chút nào, nhưng con mặc y rách là vì lòng kính trọng thầy của con.”

ในฐานะนี้ พระศาสดาได้ประทานสาธุการแก่พระเถระว่า สาธุ สาธุ อุปเสนะ แล้วตรัสกถาพรรณนาคุณโดยอเนกปริยาย.
Trong dịp này, Đức Phật tán thán Tôn giả rằng: “Tốt lắm, tốt lắm, Upasena,” rồi khen ngợi công hạnh của ngài qua nhiều cách khác nhau.

ความย่อในเรื่องนี้ ดังนี้. แต่ความพิสดาร เรื่องนี้มาแล้วในพระบาลีนั่นแล.
Câu chuyện tóm tắt là như vậy. Chi tiết đầy đủ đã được ghi lại trong Kinh tạng Pāli.

ในกาลต่อมา พระศาสดาประทับนั่งท่ามกลางหมู่พระอริยะ ทรงตั้งพระ (อุปเสนวังคันตบุตร) เถระไว้ในตำแหน่งยอดเยี่ยมของเหล่าภิกษุผู้นำความเลื่อมใสมาโดยรอบ ในพระศาสนานี้แล.
Về sau, Đức Phật ngồi giữa hội chúng các vị Thánh và phong Tôn giả Upasena Vangantaputta vào vị trí đứng đầu trong các Tỳ-kheo mang lại lòng tin tưởng khắp nơi trong giáo pháp này.

จบอรรถกถาสูตรที่ ๕

Kết thúc lời chú giải Kinh số 5

Hộp bình luận Facebook

Soṇa Thiện Kim

Panha.org là trang web chuyên sâu về Pháp học của Phật giáo Nguyên thủy (Theravāda, Nam Tông), nơi cung cấp kiến thức và tài liệu quý báu về kinh điển, giáo lý, và triết học Phật giáo Nguyên thủy (Theravāda, Nam Tông). Tại đây, bạn có thể tìm hiểu về các giáo pháp truyền thống, kinh nghiệm tu tập, và những bài giảng từ các vị tôn sư hàng đầu trong cộng đồng Phật giáo Nguyên thủy (Theravāda, Nam Tông). Với mục tiêu giúp người học hiểu sâu hơn về con đường giác ngộ và sự giải thoát, Panha.org mang đến nguồn tài nguyên phong phú, chính xác và cập nhật để hỗ trợ hành giả trên hành trình tu tập Pháp học.

Bài viết liên quan

0 0 đánh giá
Đánh giá bài viết
Theo dõi
Thông báo của
guest

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

0 Góp ý
Được bỏ phiếu nhiều nhất
Mới nhất Cũ nhất
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
Back to top button
Close

Phát hiện trình chặn quảng cáo

Hãy hùn phước với trang web Panha.org bằng cách vô hiệu hoá trình chặn quảng cáo (Thêm vào danh sách ngoại lệ được hiển thị quảng cáo), xem quảng cáo và nhấn vào quảng cáo trên Panha.org. Trang web Panha.org cần chi phí để duy trì hoạt động, để dịch chú giải, phụ chú giải, dịch lại Tam Tạng Theravadā từ Pāli, Thái Lan sang tiếng Việt, và để phát triển các nội dung bổ ích cho Pháp Học và Pháp Hành của Phật giáo Nguyên thủy (Theravadā). Ngoài ra, nếu sau các chi phí đó mà có dư, thì Soṇa Thiện Kim sẽ dùng số tiền dư để làm thiện pháp đến Tam Bảo. Do đó Soṇa Thiện Kim cần đặt quảng cáo để có các chi phí này. Mong Quý vị tu sĩ, cư sĩ hoan hỷ! Sādhu sādhu sādhu!